Selanik Kitap Fuarı yönetimi ile görüşmeler yapmak, bu arada da Yunanistan’da “İstanbul Hikâyeleri” adıyla Yunanca yayımlanan “Komik Şeyler Yazmak” adlı kitabımı imzalamak için birkaç günlüğüne Selanik’teydim.

Selanik Kitap Fuarı, İstanbul ile karşılaştırıldığında oldukça küçük bir fuar, fakat Yunanistan’ın nüfusunun da 11 milyonun biraz üzerinde olduğunu unutmamak gerekiyor. Yunanistan’daki yayıncılık sektörü canlı, renkli bir görünüm sunuyor. Bunda mutlaka ülkedeki okuma yazma oranının erkeklerde yüzde 99, kadınlarda yüzde 97 olmasının bir payı var. Kişi başına düşen yıllık gelir ise Türkiye’dekinin üç katı, 2008 verilerine göre 32 bin 205 dolar.

***

Aylardır gazete haberleri ve televizyon yorumlarından Yunanistan’ın büyük bir ekonomik kriz içinde olduğunu duyuyoruz. Ne var ki sokaklar cıvıl cıvıl insan kaynıyor, lokantalar, tavernalar, kahveler, barlar tıka basa dolu; insan “Bunlar bu parayı nereden buluyorlar” diye sormadan edemiyor.

Yunanlar ilginç insanlar, günübirlik yaşamaya alışmışlar ve eğlenmeyi çok seviyorlar. Yunanistan’a bu belki onuncu gelişim, görüntü hiç değişmemiş. Dükkânlar, mağazalar eskisi gibi sabah 10.00’dan 14.00’e ve 17.00’den 20.00’ye kadar toplam yedi saat açık, biraz daha fazla çalışmak kimsenin aklına gelmiyor. Yalnızca bu tür işyerlerinde değil resmi kurumlarda da çalışma süresi farklı değil.

Önemli bir medya kuruluşunun yöneticilerinden biriyle konuştum, bana “Bir de kırsal kesimi görmelisiniz” dedi, “orada artık hiç çalışılmıyor!” Sonra açıkladı. Yunanistan 1981 yılında Avrupa Birliği’ne girince birliğin ilk yaptığı iş tarım sektörünü tırpanlamak olmuş, birçok ürüne üretim kısıtlaması getirilmiş, düzenli işleyen teşviklerle çiftçilerin yıllık gelirleri neredeyse iki katına çıkmış. Giderek tarım üretimi durma noktasına gelmiş. İnsanlar boş oturuyor, ama ellerine iyi para geçiyor. Havadan para kazanmak bu olsa gerek!

***

Yunanistan’ın 2008 yılında gayri safi milli hasılası 357.548 milyar dolar iken aynı yıldaki kamu borcu toplamı bu miktarın yüzde 100.2’si idi. Bu oran bir yıl sonra yüzde 115.3’e yükseldi. Ülkenin kamu borçlarının toplamı gayri safi milli hasılasının üzerine çıktı; bu oran 2010 için yüzde 124.5, 2011 için ise yüzde 130.0 olarak öngörülüyor. Bütçesi ise her yıl yüzde 10’un üzerinde açık veriyor. Ülkenin 2009 yılında ihracatı 15.6, ithalatı ise 63.6 milyar dolar. Kısacası Yunan ekonomisi en azından teorik olarak “batmış”, fakat halkı bunun farkında değil ya da farkında olmak istemiyor. Hayat, vur patlasın çal oynasın sürüyor!

Halk arada bir sokağa dökülmüyor değil; ne var ki gösterilen tepki yalnızca havadan gelen paralara yapılan kesintilere ilişkin; insanlar her şey eskisi gibi sürsün istiyorlar. Konuştuğum aklı başında Yunan dostlarım da hükümetin aldığı önlemlere, örneğin yıllık üç maaş ikramiyelerinin kesintiye uğramasına, ek ödeneklerinin kesilmesine öfke duyuyorlar. Ama “Peki, sizce ne yapılmalı” sorusuna da doyurucu bir yanıt veremiyorlar.

***

Selanik’e gelince... Burası eski bir Osmanlı kenti. 1913 sayımına göre 157 bin 899 olan toplam nüfus içinde ilk sırada Yahudiler (61 bin 439), ikinci sırada Türkler (45 bin 899), üçüncü sırada da Yunanlar (39 bin 956) geliyormuş. Kentte 43 Türk mahallesi bulunuyormuş, 1917 yılında çıkan büyük bir yangın sonucunda bu mahalleler yok olmuş. 1924 Mübadelesi’nde Türk nüfus Türkiye’ye göç ettirilmiş. II. Dünya Savaşı sırasında kentteki Yahudi nüfustan yaklaşık 50 bin kişi ülkeyi işgal eden Naziler tarafından Almanya’ya götürülerek toplama kamplarında öldürülmüş. Sonuçta Selanik tam anlamıyla bir Yunan kentine dönüşmüş.

Selanik bugün 980 bin olan nüfusuyla Yunanistan’ın Atina’dan sonra ikinci büyük kenti. Güzel bir mimarisi var, insanları denizle barışık. Bu yanıyla bizim İzmir’i andırıyor. “Gecekondu” kavramıyla tanışmadığından olacak, daha derli toplu. Selanik’e mutlaka bir daha geleceğim.

\n\n