Uzun sayılacak bir süredir Kıbrıs konusu gündemde yer almamasına karşın saman alevi gibi içten içe yandığı yadsınamaz. Gelinen bu nokta BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in 2024 yılının ilk aylarında müzakerelerin yeniden başlaması için kişisel özel temsilci görevlendirmesi ile gündemin alt sıralarında yer almaya başladı. Kişisel özel temsilcinin 6 ay süren çabalarına sonucu ekim ayının ortalarında tarafların bir araya gelmeleri sağlandı.  

Resmi olmayan yemekten sonra yapılan açıklamalara göre, uzlaşılan en önemli nokta yeni sınır kapılarının açılması konusu oldu. Yeni başlatılması düşünülen müzakerelerin 3+1 kuralına mı yoksa 4+1 kuralına mı uygun olarak başlatılması konusunda uzlaşının sağlanmadığı, İngilizlerin yeni model çözüm önerilerinin olduğu belirtiliyor. Kıbrıs’taki uyuşmazlıkların çözümü konusunda sürekli olarak perde gerisinde İngilizlerin olduğunun da bilinmesi gerekiyor. 

İngiliz Dışişleri Bakanlığı’nın çözüm önerilerine göre, öncelikle Türk tarafının işbirliğine ikna edilerek müzakere masasına oturmasının sağlanması öneriliyor. Müdahil tarafların farklılıklarını çözebilmek için ortaya atılan yeni modelin, 1960 modeli gibi Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulması öneriliyor. Kısaca “aynı suda iki kez yıkanılması” öneriliyor. 

‘EGEMENLİK MÜCADELESİ’ 

Bu senaryoya göre egemen devletçikler farklı olarak öne çıkarılıyor. Bilindik tipik İngiliz yöntemi, “böl ve yönet”... Öneriye göre federal cumhuriyeti bu egemen toplum devletçiklerinin kurması öngörülüyor. Böyle bir modelin işlerlik kazanabilmesi için İskoçya ve İrlanda örnek olarak sunuluyor. Önerilen bu modelde olası bir anlaşmazlık durumunda tarafların referandum haklarının olmamasının ve son kararın İngiliz yönetimine bırakılmasının önerilmesi İngiliz yönetiminin egemenliğin devamını sağlayacaktır. Annan Planı için de benzer öneriler gündeme taşınmış ve ilk kez Kıbrıs Türklerinin muhatap alındığı belleklerdeki tazeliğini koruyor. İngiliz Milletler Topluluğu, toplantılarına katılma hakkı önerisi ise bir elma şekeri gibi sunuluyor.  

Bu yanlı olarak yapılmış olan önerinin gerçekleşmesi Kıbrıs konusunu sonsuza dek sürdürmenin de yolunu açmış olacaktır. Bu durum adanın yönetimine tek başına sahip oldukları Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kuruluşu öncesinde de benzer önerilerin hazırlandığı ve işlerlik kazanmadığı günlerde de görülmüştür. Şimdilerde de egemen devletçikler modeli ile adanın çoğunluğuna sahip olan Rumlar yeniden İngilizlerin “marifetli buluşları” ile adanın her bölgesinde egemenliklerini sağlamış olacaklardır.  

Kıbrıs Rum Yönetimi’nin görevlileri konuyu sürekli olarak gündemde tutmaya özen gösterip hem İngiliz hem de Amerikan yönetimi ile görüşerek ikinci bir Annan Planı oyununu sergilemeye çalışmaktadırlar. Ülkeyi hem NATO hem de Amerikan üssüne çevirmek için çaba göstermektedirlar. AKEL Komünist Partisi’nin karşı çıkışlarının iyi polis kötü polis oyunu olduğu gerçeği de unutulmamalıdır.