12 Eylül askeri darbesinden iki yıl sonra, faşist baskıların hız kesmeden, hatta daha da yoğunlaşarak sürdüğü, televizyon ekranında kitapların dinamit, bomba, tüfek, tabanca, mermi gibi “suç malzemesi” olarak aynı karede gösterildiği bir dönemde “kitap fuarı” düzenlemek pek akıllı işi değildi. Ne var ki böyle özel durumlarda deliler öne çıkarlar, öyle ya yoksa “Delidir, ne yapsa yeridir” özdeyişi dilimize yerleşir miydi?

1. İstanbul Kitap Fuarı, 1982 yılında Taksim’de, o zamanki Intercontinental Oteli’nin balo salonunun girişindeki 500 metrekarelik alanda açıldı. 26 yayınevinin katılımıyla açılan bu ilk fuarda 5 yazara imza günü düzenlenmiş, fuar yaklaşık 50.000 kişi tarafından gezilmişti.

Fuar 1986 yılında Tepebaşı’nda bulunan kapalı otoparkın bir katının dönüştürülmesiyle ortaya çıkan İstanbul Sergi Sarayı’na taşındı. Bununla birlikte katılımcı yayınevi sayısı 150’ye, ziyaretçi sayısı 130.000’e yükselmişti. 1992 yılında sergi sarayına bir salon daha eklenerek alan büyüklüğü toplam 2.752 metrekareye çıktı. İstanbul Kitap Fuarı iki sergi salonu ve biri 80, öbürü 180 kişilik konferans salonuna sahip bu mekânda yayıncılara ve kitapseverlere hizmet verecekti.

***

Bilindiği gibi İstanbul Kitap Fuarı bir “okur fuarı” ya da “perakende satış fuarı” olarak projelendirilmişti. Bu niteliğini 30 yıldır değiştirmeden sürdürüyor.

İstanbul Sergi Sarayı yılları kitap fuarının gelişme dönemidir. 1998 yılından itibaren yayınevi sayısı 200’e, ziyaretçi sayısı da 220.000’in üzerine yükseldi. İki konferans salonunda kültür ve edebiyat etkinlikleri düzenleniyor, ziyaretçiler tarafından büyük ilgi görüyordu. Bugünün birçok kitap okuru kitaplarla ilk kez İstanbul Sergi Sarayı’nda tanıştı.

Ne var ki otoparktan bozma sergi salonları 200.000’in üzerinde ziyaretçiyi taşıyamaz, TÜYAP yayıncı ve kitapseverlere arzuladığı hizmetleri veremez olmuştu.

Fuar 2002 yılında Beylikdüzü’ndeki TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’ne taşındı. O yıldan beri Artist-İstanbul Sanat Fuarı ile eşzamanlı olarak düzenleniyor.

***

İstanbul Kitap Fuarı bugün 600’ün üzerinde yayınevi ve yayın faaliyetinde bulunan sivil toplum kuruluşunun katılımıyla yedi salon ile çeşitli sergi ve etkinlikler için kullanılan fuayelerden oluşan 39.500 metrekarelik bir alanda düzenleniyor. Kapasiteleri 80-2.000 kişi arasında değişen sekiz konferans salonunda 250’nin üzerinde açık oturum, konferans, söyleşi ve gösterim gerçekleştiriliyor.

Geçen yıl fuarı gezen ziyaretçi sayısı 410.000’di. İstanbul Kitap Fuarı bir “okur fuarı” olarak ziyaretçi sayısı ve alan büyüklüğü açısından Avrupa’nın en büyük fuarı olma özelliğini taşıyor.

Dört yıl önce başlatılan uluslararası açılım meyvelerini veriyor; bu yıl yetkili kurumlar tarafından İstanbul Kitap Fuarı’nın “uluslararası” niteliği onaylandı. Fuar artık bu sözcükle anılıyor. TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nin özel bir sergi salonunda üç yıldır yalnızca yabancı ülke temsilcilikleri, yabancı yayınevleri, yabancı telif ajansları yer alıyor. Dört gün süren bu uluslararası etkinlikte meslek profesyonelleri bir araya geliyorlar. İki yıl önce de “onur konuğu ülke” uygulaması başladı. Geçen yılki onur konuğu ülke İspanya idi, bu yıl Mısır oldu, gelecek yıl da Hollanda olacak.

***

Bu ülkede güzel şeyler de oluyor. Bir kolektif çalışma ürünü olan Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı da bu güzelliklerden biri. Burada başta yayınevleri, kitapseverler ve yazarlar olmak üzere birçok kurum, kuruluş ve kişinin emeği, katkısı var.

Bu görkemli etkinliği hayata geçiren, otuz yıldır büyüterek yaşatan herkesi, her kurum ve kuruluşu yürekten kutluyorum.

\n\n