Gökçeada’da 1964 yılında kapatılan Rum ilkokullarından birinin açılmasına izin verildiği Milli Eğitim Bakanı Prof. Dr. Nabi Avcı tarafından açıklandı. Bu karar, Gökçeada’da 1964 yılından 1990’ların sonuna kadar adanın yerli halkı Rum yurttaşlarımıza karşı uygulanan çeşitli baskılar nedeniyle oluşan mağduriyetlerden en az birinin onarılması yolunda atılmış bir adımdır.
Haber, kimi medya organlarında verilirken kullanılan, “İnönü hükümeti tarafından verilen Rumların Türkiye’den gönderilmesine ilişkin kararla birlikte kapatılan Rum okulları” ifadesi yanlıştır. 1963 yılı sonunda alınan söz konusu karar yalnızca Türkiye’de yaşayan Yunanistan uyruklu Rumları kapsamıştır. Bu karar kapsamına giren 12 bin 500 kişiyle birlikte çok sayıda aile bireyi de Türkiye’yi terk etmek zorunda kalmıştır. Fakat İnönü hükümetinin söz konusu kararıyla Gökçeada’daki (İmroz) Rum okullarının kapatılmasının doğrudan bir ilgisi yoktur.
Adadaki okulların kapatılması ise dönemin “derin devleti” tarafından uygulamaya sokulan, nüfusunun tümü Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı olan Rumların göçe zorlanarak, adanın “Türkleştirilmesi projesinin” yalnızca bir parçasıdır.

Önce Rum okulları kapatılarak çocuklu aileler göçe zorlanmış, ardından büyük kapsamlı kamulaştırmalarla neredeyse tümü tarımla geçinen Rumların gelir kaynakları kurutulmuş, Rumların yetiştirdikleri ünlü İmroz koyununun ada dışına çıkarılması yasaklanarak hayvancılık bitirilmiştir. Rumların balıkçılık yapmaları ve “Türklere ait mesleklerde çalışmaları” özel bir yasayla engellenmiş, en sonunda da adada dönemin Adalet Bakanlığı tarafından Türkiye’nin dört bir yanından getirilen hükümlülerin cezalarını çekecekleri bir “açık cezaevi” kurulmuştur.
Adanın “Türkleştirilmesi projesi” sonucu 6 bin 300 olan Rum nüfus 270’e inmiştir. Aynı dönemde Trabzon, Isparta, Muğla ve Çanakkale’den getirilen çok sayıda aile için yeni köyler kurulmuş, başta Van ile Siirt olmak üzere çeşitli Güneydoğu illerinden göçen Kürt yurttaşlarımız terk edilmiş eski bir Rum köyüne yerleşmişlerdir. Bugün adada yaşayan fiili Türk-Kürt sayısı yaklaşık 5 bin, Rum sayısı ise 180’dir.

Eğer günümüz iktidarı adada bir Rum ilkokuluna “sembolik” olmaktan öte bir değer veriyorsa zamanında göçe zorlanan Rum ailelerinin Yunanistan ve öbür ülkelerde yaşayan çocuk sahibi ikinci ve üçüncü kuşaklarına yasal ve parasal desteklerle geri dönüş yollarını açmalıdır.
Yoksa okula gidecek 12 çocuğun bile bir araya getirilemeyeceği koşullarda bir Rum ilkokulunun açılmış olmasının dekoratif bir süsleme olmaktan öte bir işlevi olmayacaktır.