Karşılıksız çeke yeniden hapis cezası mı geliyor?
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yeni kabul edilen Torba Kanun tasarısına bakılırsa evet. Her Torba’nın bir tatlandırıcısı var biliyorsunuz. Yatırımcıya teşvik diye sunulan bu Torba’nın çekle ilgili maddeleri ticari hayatı altüst edebilir. İki gün önceki Komisyon tutanaklarında ufuk açıcı notlar yer alıyor.
Önce CHP’li Musa Çam’dan güncel veriler:
- Ocak-mayıs döneminde bankalara bildirilen çek, 285 milyar TL’ye ulaşmış. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14 artmış
- Beş ayda karşılıksız işlemi yapılan çeklerin adedi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16 artmış.
- Parasal tutar 11 milyar TL olan 320 adet çeke yılın ilk beş ayında karşılıksız işlemi yapılmış. Karşılıksız işlemi yapılan çeklerin il bazındaki dağılımı: İstanbul, Ankara, Antalya, Bursa ve İzmir olmuş.
- Yılın ilk beş ayında protesto edilen 386 bin adet senedin parasal tutarı 4.3 milyar TL.
Çam, çeki verenin de alanın da çok mutsuz olduğu bir dönem yaşandığını ve adil bir çözüm üretilmesi gerektiğini vurguluyor.

Para cezası hapse dönüşecek
Gelelim üretilen çözümün ne kadar adil olduğuna. Komisyon’da iki üst düzey bürokrat (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Genel Müdür Adnan Yankın ile Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Ökmen) sunuş yapmış.
- Karekod uygulaması zorunlu hale getirilecek. Çek sahipleri, hesap sahipleriyle ilgili bilgilere rahat ulaşması için bilgi sistemi oluşturuluyor.
- 2009’da düzenlenen adli para cezası yeniden getiriliyor. 1500 güne kadar diye belirlenen adli para cezası çek bedelinden aşağıya olmayacak. Yargılama aşamasında ek olarak çek düzenleme ve hesap açma yasağı da getirilebilecek. Birkaç yıl önce “kabahat” olarak düzenlenen bu eylem, yeniden suç haline getiriliyor.
- “Hızlı yargılama” diye sunulan yenilik ise şu: 2009’da Asliye Ceza Mahkemesi’nde olan yetki icra ceza mahkemelerine veriliyor. Cumhuriyet savcılığı aradan çıkarılıyor. İddianame düzenlenmeyecek. Doğrudan icra ceza mahkemesine verilen dilekçeyle yargılama yapılacak. Yargıtay yerine İstinaf Mahkemesi’ne gidecek.
- Ön ödeme, uzlaşma ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin yollar uygulanmayacak.
- Adli para cezası kesinleşirse savcılığa gönderilecek. Savcılık 30 gün içinde ödemesi için ödeme emri gönderecek. Ödemezse, kamuya yararlı işte çalıştırma yaptırımı uygulamadan doğrudan hapis cezasına dönüştürülecek.

Kurşuna dizin bence
CHP’li Haluk Pekşen bu sunuşları dinleyince “Dinlerken ürperdim. Kuzey Kore’de olmadığıma şükrediyordum ama” diyor. Komisyon başkanı “O kadar kötü değil” deyince Pekşen şöyle sürdürüyor.
“Arkasından bence ilave yapmak lazım. Maliye evine barkına icra takibi yapıyor ya o takip karşısında parayı alamayacaksa, bence kurşuna dizmek lazım. Ha gaz odası da olabilir yani.”
Oturumda çok ilginç bir anekdot daha var. TOBB temsilcisi, karekodlu çekin çok yararlı olacağını ancak çeke hapis cezasının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor. Çekin, ticari hayat içindeki borçlanma enstrümanı fonksiyonunun hukukla güvenceye kavuştuğunu belirtiyor.
Adı açıklanmayan TOBB temsilcisinin bu sözleri Komisyon’u karıştırıyor. Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli, “Sayın Başkan, izninizle, yalnız, TOBB’un resmi görüşü, hapis cezası getirilmesi. Ben şahsen kendim bizzat TOBB Başkanı’yla görüştüm” diyor. Yani “Nasıl olur da Başkan Rifat Hisarcıklıoğlu hapis cezasını onaylarken, temsilci burada ‘yeniden değerlendirin’ der?” demek istiyor Canikli. Uzun bir tartışma yaşanıyor. CHP’li Aykut Erdoğdu, çok şaşırdığını ancak 1 milyon 200 bin üyesi olan bir kurumun bu yönde düşünmesine sevindiğini söylerken, MHP’li Erhan Usta, “Yani, bu son durum hiç hoş olmadı, bu bir skandal bana göre, böyle bir şey olmaz” diyor.
Bize de bu küçük skandalın genel kurul aşamasına nasıl yansıyacağını beklemek düşüyor.