Dün bu köşede, Bodrum’da Ekonomi
ve Dış Politika Araştırma
Merkezi’nin (EDAM) düzenlediği
toplantıda İngiliz haber dergisi The
Economist’in yöneticisinin, Başbakan
Erdoğan’ı Osmanlı sultanlarına
benzeten ve “Demokrat mı, Sultan
mı?” başlığıyla çıkan sayıları sonrasında
Türkiye muhabirlerinin bir gazetedeki
köşe yazılarına son verildiği
bilgisi verdiğini duyurduk. Toplantıda
muhabir ya da gazete ismi
geçmediği için, bir varsayıma girmeden
haberi duyurmakla yetindik.
Ancak haber Cumhuriyet’te yayımlandıktan
sonra, derginin Türkiye
temsilcisi olan arkadaşımız Taraf
gazetesi yazarı Amberin Zaman
bir Twitter mesajıyla kısa süre öncesine
kadar köşe yazarlığı yaptığı Habertürk
gazetesinde, Gezi olayları
öncesinde, hem Habertürk hem de
Economist’te çıkan yazıları nedeniyle
işini kaybettiğini açıkladı. Bunun
üzerine biz de habere konu tarafların
görüşlerini alma ihtiyacı hissettik.

Oran: ‘İktidar
işinden etti’ denildi
Konuştuğumuz kaynaklar ‘Sultan’
kapağını CHP Genel Başkan Yardımcısı
Umut Oran’ın toplantı gündemine
getirdiğini belirtmişti. Dün
kendisini arayarak, “Dergi kapağını
gündeme getirdiğinizde ne yanıt aldınız”
sorusunu yönelttik. Toplantının
‘Chatham House kurallarına’ göre
yapıldığını, yani içeriği hakkında
katılımcıların dışarı bilgi aktarmasının
uygun olmadığını anımsattıktan
sonra şu karşılığı verdi:
“Ancak konu artık benim adımın
da geçtiği bir haber haline geldiği
için size şu kadarını söyleyebilirim:
Türkiye-AB ilişkilerinin konuşulduğu
oturumda, AKP’nin demokrasi
ve özgürlük anlayışının AB değerlerinin
gerisinde olduğunu söyledim.
Buna örnek olarak da Başbakan
Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı
Putin’e söylediği ‘Bizi Şanghay
Beşlisi’ne alın, AB sürecinden
çıkarız’ sözlerini hatırlattım ve
AKP’nin demokrasi ve özgürlük anlayışının
da zaten ancak Şanghay
Beşlisi ile uyuşabileceğini belirttim.
Ardından da o oturumda yer
alan The Economist Avrupa editörü
Sayın John Peet’e, o dergi kapağını
göstererek ‘Türkiye’de bu tür
durumlarda Başbakan doğrudan
medya patronlarını arıyor. Sizi de
aradı mı’ sorusunu yönelttim. Peet,
kendisinin aranmadığını ifade ettikten
sonra AKP’nin medya özgürlüğüne
saygısızca davrandığını söyledi.
Hatta bu yüzden kendilerinin bir
muhabirlerinin iktidar partisi tarafından
işinden edildiğini söyledi.”
Derginin Avrupa editörü John Peet
ise Londra’dan telefon ile yaptığımız
görüşmede
Oran’ın sorusuna
verdiği yanıtı şu
şekilde aktardı:
“Umut Oran o
soruyu sorunca
AB Bakanı Egemen
Bağış söze
girerek gazetecilerin
işten atılmalarında
kendilerinin
değil basın
kuruluşlarının rolü
olduğunu söyledi.
Ben de bunun üzerine isim vermeksizin
Türkiye temsilcimiz Amberin
Zaman’ın çalıştığı gazetedeki
köşesine, Başbakanlık’tan gelen bir
telefon ile son verildiğini aktardım.
Çünkü Amberin bunu açıkça yazdı.
İşini sadece Habertürk’te çıkan
yazıları nedeniyle değil aynı zamanda
Economist’e yazdığı yazılar nedeniyle
kaybettiğini yazdı. Evet muhabirimiz
The Economist’te yazdığı
yazıların da etkisiyle işten çıkarıldı
ama bu dergimizin ‘Demokrat mı
Sultan mı?’ başlıklı sayısından sonra
değil önce yaşandı.”

Erdoğan ile
çok zor ilişki
Peet, görüşmemizde, hükümet ile
The Economist arasındaki ilişkiye
ilişkin sorumuza da şu yanıtı verdi:
“Başbakan ile çok zor bir ilişkimiz
var. 2002’den itibaren 2008’e kadar
onun yanında olduk, reformlarına
destek verdik. Son iki-üç yıldır hükümetin
özellikle özgürlükler, ki başta
basın özgürlüğü geliyor, olumsuz tutumunu
eleştiren haberlerimize çok
kızıyor. Özellikle de 2011 seçimleri
öncesinde, ‘AKP’nin üçte iki çoğunluğa
ulaşmasını demokrasi açısından
riskli bulduğumuz ve CHP’ye
oy verilmesi çağrısı yaptığımız’ makaleye
çok güçlü tepki verdi. Bizi
hükümete yönelik bir dış komplonun
parçası gibi görüyor olabilir. Bu
doğru değil. Cumhurbaşkanı Abdullah
Gül, Ekonomiden Sorumlu Başbakan
Yardımcısı Ali Babacan ve
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile
oldukça iyi ilişkilerimiz var. Hatta ne
kadar eleştirel olursa olsun Egemen
Bağış ile de diyalog içindeyiz.”

Başbakan değişince
AB süreci hızlanır
Bugüne kadar Başbakan ile üç
kez görüştüğünü belirten Peet’e,
geleceğe dönük tahminini de sorduk:
“Tahminime göre, Başbakan Erdoğan
2014’te yapılacak seçimde
Çankaya Köşkü’ne çıkacak güce
sahip. O ayrıldıktan sonra Başbakanlık
koltuğuna oturacak isim ile
Türkiye’nin demokratikleşmesinin
ve AB üyelik sürecinin hızlanacağını
düşünüyorum.”
***
Habere konu diyaloğun taraflarının
açıklamaları böyle. Peet’in toplantıdaki
sözleri, konuştuğumuz birden
fazla katılımcıda işten çıkarılma
tarihine ilişkin eksik ya da yanlış bir
algı yaratmış olabilir. Ama bu, işin
özünü, yani, The Economist temsilcisinin,
dergide yazdığı ve hükümete
yönelik eleştirel görüşler içeren
yazıları nedeniyle Türkiye’deki işinden
olduğu gerçeğini değiştirmiyor