Yerel ya da merkezi her kamu yöneticisi hakkındaki yolsuzluk iddialarının aklanma yeri “sandık” değil, bağımsız yargıdır.
Hal böyleyken AKP hükümeti ve Başbakan Tayyip Erdoğan, 17 Aralık yolsuzluk ve rüşvet operasyonu ile ilgili hem bağımsız yargının çalışmasını engelledi hem de 30 Mart seçimlerini, Türk siyasi tarihinin en büyük rakamlı yolsuzluk iddialarının aklanma mecrasına dönüştürdü.
Meydanlardan üç ay boyunca yaptığı her konuşmada “Ortada yolsuzluk değil ‘darbe’ var. Buna da 30 Mart’ta millet cevabını verecek” dedi. Sandık sonuçlarını, bakanlarına ve kendi aile bireylerine yönelik suçlamaların bir çeşit “aklanma” yeri gibi göreceğinin mesajını verdi.
Yolsuzlukların aklanma yeri sandık değil. Bu doğru. Peki, ama bu son derece ciddi iddiaların kamuoyu üzerinde hiç mi etkisi olmadı? Sandığa hiç mi yansıması olmadı? Özellikle de iddialara konu olan bakanların seçildikleri bölgelerde... Kampanya sırasında tek tük de olsa seçim bölgelerinde görülen bu siyasetçiler acaba partieri AKP’ye seçimi kazandırabildiler mi? Kendileri aday olsa, kazanabilirler miydi?
30 Mart seçimlerinin kesin olmayan sonuçları üzerine yaptığımız küçük bir araştırmada, iddialara konu bakanlar ve seçim bölgeleriyle ilgili şu sonuçlara ulaştık:

Mersin’de üçüncülüğe düştü
İddialara konu isimlerden ilki eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan. Seçim bölgesi Mersin. Çağlayan, kampanya süresince bazı ilçelere giderek kampanya da yürüttü. Mersin’de seçim sonucunda büyükşehir belediyesini MHP kazanırken, 2011’de yüzde 32.24’le birinci parti konumundaki AKP, bu kez sandıktan üçüncü parti olarak çıktı. Oyları yüzde 28’e düştü.

Mardin’i Türk’e kaptırdılar
İddialara konu ikinci isim, eski İçişleri Bakanı Muammer Güler’in seçim bölgesi ise Mardin. O da kampanya süresince birkaç açıklama yaptı. İlk kez büyükşehir olan Mardin’de bağımsız aday Ahmet Türk, oyların yüzde 52.2’sini alarak belediye başkanlığını AKP’nin elinden aldı.

Yıldırım İzmir’de kaybetti
17 Aralık sürecinde gündeme gelen soruşturmalardan biri de eski Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın yakınlarının da içinde yer aldığı ileri sürülen İzmir Cumhuriyet Savcılığı’nca yürütülen bir soruşturmaydı. Hükümetin talimatı ile bu davaya müdahale edildi; Emniyet şefleri görevden alındı ve savcıları değiştirildi. Yıldırım, seçim bölgesi İzmir’de AKP’nin büyükşehir belediye başkan adayıydı. Seçimi CHP kazanırken, AKP’nin İzmir’deki oyları yüzde 36.9’dan (2011 seçimleri) yüzde 35.9’a düştü.

Erdoğan ve Bağış aynı bölgede
İddialara konu bir diğer isim ise eski AB Bakanı Egemen Bağış. İstanbul 1. Bölge’den milletvekili seçildi. Aynı Başbakan Tayyip Erdoğan gibi. Erdoğan ilk sırada, Bağış ise 2. sırada seçimlere girerek Meclis’e geldiler. Genel seçimlerde “İstanbul 1. bölge” olarak adlandırılan 14 ilçede 30 Mart seçim sonuçlarının analizi ise şöyle:
Adalar, Ataşehir, Kadıköy, Kartal, Maltepe’de seçimi yine CHP kazandı. Adalar dışındaki 4 ilçenin hepsinde AKP, oylarını yüzde 3-5 puan arasında kaybetti.

Kalelerinde oyları düştü
Kalan 9 ilçede ise yine AKP’li belediyeler kazandı. Oylarında yaşanan değişim ise şu şekilde:
Beykoz: Yüzde 52.6’dan yüzde 44.6’ya (-8) düştü.
Çekmeköy: Yüzde 53.8’den yüzde 48.6’ya (-5.2) düştü.
Pendik: Yüzde 56.4’ten yüzde 52.9’a (-3.5) düştü.
Sancaktepe: Yüzde 52’den yüzde 49’a (-3) düştü.
Sultanbeyli: Yüzde 68.9’dan yüzde 61.2’ye (-7.7) düştü.
Şile: Yüzde 52.1’den, yüzde 45.2’ye (-4.9) düştü.
Tuzla: Yüzde 51.5’ten yüzde 48,2’ye (-3.3) düştü.
Ümraniye: Yüzde 58’den yüzde 46.5’e (-11.5) düştü.

Evinde 10 bin oy kaybetti
İstanbul 1. bölgede yer alan ilçelerin en sonuncusu olan Üsküdar’ın en önemli özelliği Başbakan Erdoğan’ın ikâmet ettiği ve seçmen olarak oy kullandığı ilçe olması.
Erdoğan kendi kalesinde, 2011 yılında 166 bin 117 oy ile seçmenlerin yüzde 49.93’ünü kazandırmıştı partisine.
Aradan geçen üç yılda seçmen sayısındaki artışa karşın, 30 Mart yerel seçimlerinde AKP’nin oy sayısı 10 bin azalarak 156 bin 280’e düştü. Oy oranı ise yüzde 45.6’ya geriledi.

İlahiyatçı rakip ‘yolsuzluk’ anlattı
AKP’nin karşısına CHP’nin adayı olarak çıkan eski Üsküdar Müftüsü ve CHP İstanbul Milletvekili İhsan Özkes ise ağırlıklı olarak “yolsuzluk” temasını işlediği kampanya sonucu oylarını yüzde 32.73’ten 43.1’e çıkardı. CHP’nin 108 bin olan oy sayısını yaklaşık 40 bin artırarak 147 bine ulaştırdı.

Bayraktar gitmedi, oylar düşmedi
İddiaların odağında olan sonuncu bakan, eski Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’dı. 17 Aralık sonrasında ismi gündeme gelen 4 bakandan biri olduğu halde “Ben istifa etmem, edecek biri varsa o da Başbakan’dır” diyen Bayraktar’ın seçim bölgesi Trabzon da bu çerçevede bakılacak yerlerden biri.
AKP burada yüzde 59 civarındaki oylarını korumuş gözüküyor. 2011’deki yüzde 59.1’lik oyunu yüzde 0.4 artırarak, yüzde 59.5’e ulaşmış. Ancak Trabzon’da saydığımız diğer bölgelere göre farklı bir durum da yaşandı. Geçmiş seçim kampanyalarında şehirde çok aktif rol oynayan Bayraktar, bu kampanya süresince Trabzon’da neredeyse hiç görünmedi.

***

AKP’liler, zafer açıklamaları yapsalar da iktidar partisinin 30 Mart seçimlerinde oylarının gerilediği bir gerçek. AKP’nin oy oranının yüzde 45 mi yoksa 43 mü olduğuna ilişkin hesaplama tartışmaları sürse de 2011 seçimlerindeki yüzde 50’lik oran nedeniyle yapılan “iki kişiden biri AKP’li” gerçeğinin sona erdiği kesin. AKP’deki oy gerilemesinin tek nedeninin yolsuzluk iddiaları olduğu tabii ki söylenemez. Asıl olarak kamuoyu araştırmalarıyla ve anketlerle bu nedenler ortaya çıkacaktır. Bize göre AKP’deki oy kaybının çok sayıda nedeni var ve yolsuzluklar da bu kayıpların nedenlerinden biri.
Zaten AKP oyları daha detaya inilerek incelendiğinde, 17 Aralık’ın aktörü olan bakanların seçim bölgelerindeki sonuçlar yolsuzluk konusunun sandıktaki yansımasını daha iyi gösteriyor. AKP’nin 17 Aralık sonrası iddiaların odağındaki 4’ünün fezlekesi Meclis’te olan 5 eski bakanıyla ilgili bölgelerdeki oy gerilemesini 30 Mart seçimlerinin yolsuzlukla ilgili mesajları olarak okumak mümkün.