İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Mavi Marmara saldırısı nedeniyle Başbakan Tayyip Erdoğan’dan özür dilediği telefon konuşması sırasında, sürpriz bir gelişme yaşandı. Görüşme sırasında Netanyahu’nun yanında bulunan ABD Başkanı Barack Obama’nın telefonu alarak Erdoğan’ı varılan uzlaşma tebrik ettiği ve “Yakın gelecekte bu konuyu daha detaylı konuşuruz” diyerek, Ankara’nın uzun süredir beklediği Beyaz Saray davetinin işaretini verdi.

Uzlaşının sinyali Danimarka’dan geldi

Öncelikle İsrail’in özür dileme kararına neden olan gelişmelere bakalım
1. Her şeyden önce ABD Başkanı Barack Obama’nın Ankara-Tel Aviv ilişkisinin yeniden tesisi için koyduğu baskı en önemli belirleyici oldu.
2. Özre karşı çıkan İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman’ın seçimler sonrasında hakkındaki iddialar nedeniyle altı aylığına görevini bırakmak zorunda kalması Başbakan Netanyahu’nun elini rahatlattı.
3. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Obama’nın İsrail ziyareti öncesi birkaç kez yaptıkları telefon görüşmelerinde Türkiye’nin hangi koşullarla tatmin olacağı konusunu ele aldı.
4. Başbakan Erdoğan, bir Danimarka gazetesine hafta başında verdiği demeçte Viyana’daki BM toplantısında yaptığı konuşmanın yanlış anlaşıldığını Türkiye’nin her zaman anti-semitizme karşı olduğunu açıkladı.

Özür ve tazminat başarısı

Kerry’nin mekik diplomasisiyle hazırlanan uzlaşı sonrasında Erdoğan’ı arayan Netanyahu’nun net ve tartışmaya gerek kalmayacak biçimde ‘özür’ ifadesi kullanması, AKP hükümetin hanesine yazılması gereken bir diplomatik başarı. İsrail tarafı ayrıca Mavi Marmara saldırısında ölen Türk vatandaşları için tazminat da ödemeyi kabul etti.

Abluka 
kalkmadı

Türkiye’nin en başta dile getirdiği özür ve tazminat şartları kabul edilirken, Başbakan Erdoğan’ın sonradan eklediği ‘Gazze’ye uygulanan ablukanın kaldırılması’ şeklindeki üçüncü talebiyle ilgili ise bir kazanım söz konusu değil. Başbakanlığın yansıttığı gibi Netanyahu ‘ablukanın kaldırılacağı’ yönünde bir açıklama yapmış değil. Netenyahu, abluka konusunda yeni bir kararı açıklamış değil.
Mısır’da Müslüman Kardeşler iktidara geldiğinden bu yana zaten Gazze’ye uygulanan abluka fiilen hafiflemişti. İsrail basınına dün akşam yansıyan haberlerde de Netanyahu’nun Erdoğan’a “İsrail’in güvenliğini tehdit edilmediği sürece bu fiili durumun süreceği” mesajını verdiği bilgisi yer aldı.

Üç ülke de kazanacak

Dün sağlanan mutabakat, Türkiye, ABD ve İsrail’in üçünün de ulusal çıkarlarına katkı sağlayacak nitelikte. Şöyle ki;
1. Türkiye özellikle ABD ile ilişkilerinde çok büyük rahatlama yaşayacak. Bunun ilk ve en önemli işareti olarak Erdoğan’ın beklediği Beyas Saray randevusu kısa sürede gelecektir.
2. ABD Kongresi’nde, Başbakan’ın ‘siyonizm’ açıklaması sonrasında iyice katılaşan Türkiye karşıtı Musevi lobisi yumuşayacak, Ankara’nın savunma sistemi gereksinimleri daha kolay karşılanacak. Musevi lobisinin Ermeni soykırım tasarılarına destek olması engellenecek.
3. Kürt sorununun çözümü için yürütülen İmralı ile müzakere sürecinin provokasyonlardan korunması için İsrail ile istihbarat işbirliği gelişecek.
4. İsrail, Arap Baharı sonrasında Ortadoğu’da bir anda karşı karşıya kaldığı izolasyondan kurtulacak. Özellikle Suriye konusunda Türkiye ile istihbarat ve güvenlik işbirliğini artıracaktır
5. İsrail’in bir başka kazancı ise Mavi Marmara saldırısına katılan askerlerin uluslararası yargı takibine uğramasının engellenmesi olacak.
6. ABD ise iki önemli müttefikini barıştırarak Ortadoğu’daki bölgesel krizlerin çözümünde etkinliğini çok büyük ölçüde artıracak.