BM 2013 İnsani Gelişme Raporu’nun çarpıcı Türkiye rakamları... 

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) bugün açıklanacak 2013 İnsani Gelişme Raporu’na göre Türkiye ‘insani gelişme' endeksinde 187 ülke arasında 90. sırada yer aldı. İki yıl önce 2011’de farklı veri ve çalışma yöntemleriyle yapılan sıralamada ise 92. sırada yer almıştı.

İnsani gelişmişlikte \t90. sıradayız

‘Güney’in Yükselişi: Farklılıklar Dünyasında İnsani Gelişme’ başlığını taşıyan bu yılki raporun ana ekseni, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkelerdeki yaşam koşulları ve fırsatların çok hızlı ve kapsamlı biçimde değiştiğini ve milyonlarca insanın artık orta gelir sınıfına dahil olduğu bulgusuna dayanıyor.

Raporun Türkiye ile ilgili bölümünde İnsani Gelişme Endeksi (İGE) 0.722’ye yükselen Türkiye, 187 ülke arasında 90. sırada, ‘yüksek insani gelişme’ kategorisinde yer alıyor. 2011’de yayımlanan raporda Türkiye 92. sırada yer almıştı. Türkiye’nin İGE değeri 1980 ile 2012 yılları arasında 0.474’ten 0.722’ye çıktı. Yani 32 yılda yüzde 52’lik bir artış sağladı.

AB ve OECD \t\tülkelerinin sonuncusu

Diğer ülkelerle kıyaslandığında ise Türkiye, üyesi olduğu OECD ve üye olmak istediği AB ülkelerinin tamamının gerisinde yer alıyor. 0,722’lik İGE değeri, 0.864’lük AB ortalamasının altında kalan Türkiye, 27 AB ülkesinin tümünün gerisinde kaldı. Türkiye’ye en yakın iki ülke 56. sıradaki Romanya (0.786) ve 57. sıradaki Bulgaristan (0.782). Türkiye, ortalama İGE değeri 0.881 olan OECD ülkeleri arasında da yine sonuncu oldu. Türkiye, Avrupa ve Orta Asya ortalamasının (0.771) da altında yer aldı.

Buna karşılık, Türkiye’nin gelişmişlik endeksi, kendisi gibi genç ve hızla büyüyen nüfusa ve dinamik ekonomilere sahip Meksika, Endonezya, Güney Kore, Kolombiya, Vietnam, Mısır ve Güney Afrika’nın üzerinde yer aldı.

Eşitlikte 9 basamak yükseldik

BM raporunun Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi (TCEE) bölümünde, Türkiye 2011 yılına göre 9 basamak atlayarak 148 ülke arasında 68. sıraya yükselmiş gözüküyor. Bu ‘iyileşmede’ iki önemli faktör ön plana çıkıyor. Birincisi TBMM’deki kadın milletvekili sayısındaki artış. Ülkemiz 2011 raporunda 0.443 TCEE puanı ile 77. sırada yer alırken Meclis’teki kadın oranı yüzde 9.1 idi. Bu oran Haziran 2011 seçimleriyle yüzde 14.2’ye çıkınca TCEE puanını da artırarak toplumsal cinsiyet eşitsizliği kategorisinde Türkiye’yi 68. sıraya yükseltti.

Doğurganlık oranı \tdüşüyor

Türkiye’nin bu yılki TCEE puanına etki eden ikinci önemli faktör ise ‘yetişkin üreme oranındaki’ dikkat çekici azalma. 2011’de yüzde 39.2 olan ‘ergen doğurganlık oranı’nın geçen yıl yüzde 30.5’e düştüğü bulgusu yer alıyor bu yılki raporda.

Cinsiyet eşitsizliği endeksinin diğer parametrelerindeki gelişmeler ise şöyle:

- Kadınlar arasında orta ve yüksek eğitim görmüş olanların oranı yüzde 26.7. Bu oran 2011’de 27.1 idi. Erkekler de yüzde 46.7’den yüzde 42.4’e düşmüş.

- Kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 24’ten yüzde 28.1’ye yükselmiş. Erkeklerde ise yüzde 69.6’dan yüzde 71.4’e yükselmiş.

- 100 bin doğumda ölen anne sayısı 23’ten 20’ye düşmüş.

***

Başbakan Tayyip Erdoğan, ülke nüfusunun artması için son yıllarda sürekli kadınlara ilk önce en az “3 çocuk”, daha sonra da “Bu yetmez, en az 5 çocuk” doğurmaları telkininde bulunuyor. BM’nin rakamları ise cinsiyet eşitliğinde Türkiye’nin 9 basamak yukarı çıkmasında kadının doğurganlığının azalmasının en önemli etkenlerden biri olduğunu ortaya koyuyor.