Geçen hafta, ABD Başkanı Barack Obama’nın ikinci dönemine ilişkin bu köşede yapılan değerlendirmede Ankara ile Washington arasındaki yeni ve giderek tırmanan kriz konusunun “AKP hükümetinin Kuzey Irak’taki Bölgesel Kürt Yönetimi ile Bağdat’taki Irak merkezi hükümetini bypass ederek imzalamak istediği petrol anlaşması” olduğunu vurgulamıştık. Bu tespiti pekiştiren yeni bilgiler CHP İzmir Milletvekili Aytun Çıray’dan geldi. Çıray’ın gazetemize ilettiği iddiaların doğru olması durumunda, bu anlaşma sadece Türkiye-Irak ya da Türkiye-ABD ilişkilerini değil, tüm bölgede dengeleri değiştirecek öneme sahip. Çıray kendisine ulaşan bilgileri şöyle aktarıyor:
“Türkiye ile Kuzey Irak’taki bölgesel yönetim arasında 2012 yılı içinde gizli bir anlaşma imzalandığı bilgisine ulaştık. Kamuoyundan gizlenen bu ‘çerçeve anlaşma’ ilk aşamada Kuzey Irak petrollerinin, ileride de doğalgazının Irak hükümeti devreden çıkarılarak Türkiye üzerinden dünyaya satışını içeriyor.”
Çıray’ın ortaya koyduğu iddialara göre, anlaşma tüm unsurlarıyla tamamlanmış olmamasına rağmen, Kuzey Irak’tan Türkiye’ye merkezi Irak hükümetinden habersiz petrol girişi bir süredir başlamış durumda. Bu gelişmeden petrol ticaretinin geçtiği gümrük kapıları kadar, merkezi Irak hükümeti ve ABD de haberdar.
Çıray’ın öne sürdüğü iddialar bununla da bitmiyor. CHP milletvekiline ulaşan bilgilere göre, çerçeve anlaşmanın kendisi gibi gizli olan eklerinde hükümete yakın bir işadamının şirketi kollanıyor. Hatta, anlaşmanın eklerinin bir bölümünde bizzat o işadamının parafı yer alıyor. Anlaşmayla hem Türkiye hem de Irak’ın bölünmez bütünlüğünün ticari hasaplara kurban edildiğini ileri süren Çıray’ın talebi, kamuoyundan gizlenen anlaşma metninin bir an önce TBMM gündemine getirilmesi.
Çıray, bugün Enerji Bakanı Taner Yıldız tarafından yanıtlanması talebiyle TBMM Başkanlığı’na şu soruları iletecek:
- Türkiye ile Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’nin bir enerji anlaşması imzaladığı doğru mudur? Anlaşma kim tarafından imzalanmıştır, ekleri var mıdır? Eklerinde kimlerin imzaları veya parafları vardır? Anlaşma Türkiye ile hangi ‘devlet’ arasında imzalanmıştır. Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi uluslararası tanınırlığı olan bir devlet midir?
- Bölgesel yönetimin merkezi Irak hükümetinin onayı olmadan bu anlaşmayı imzalama yetkisi var mıdır? Eğer varsa o zaman neden Irak merkezi hükümeti petrolün doğrudan Türkiye’ye satılması durumunda üretici firmayı dava edeceğini ve mallarına el koyacağını açıklamıştır?
- Bölgesel yönetim uluslararası hukuka dayalı bir devlet olmadığına göre onunla anlaşma yapmak kendi hukukumuza aykırı değil midir? Anlaşma gizli midir? Gizli ise nedeni nedir? Onay için ne zaman TBMM’ye sevk edeceksiniz?

Kim bu Power Trans ve Siyah Kalem?

Çıray, soru önergesinde anlaşmaya taraf olacak özel şirketlerle ilgili de önemli iddialar yöneltiyor:

- Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’nden satın alınacak petrol ve ürünlerinin sevkıyatı imtiyaz hakkının Power Trans adlı bir firmaya verildiği basından anlaşılmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti gümrük kayıtlarında da bu bilgi doğrudur. Öyleyse salt bu şirkete nasıl imtiyaz verilmiştir? Bu şirketin bu konuda tecrübesi var mıdır? Şirketin görünen sahibi kimdir? Arkasında kim vardır? Bu imtiyaz bu şirkete hangi ihale yöntemi ile verilmiştir? Başka başvuran var mıdır? Varsa onları nasıl reddettiniz?
- Şu anda yapılan petrol ticareti bu anlaşmaya göre mi yapılmaktadır?
- Anlaşmanın bir de doğalgaz bölümü olduğu ve orada da imtiyazın Siyah Kalem adlı şirkete verildiği belirtilmektedir. Bu imtiyaz hangi ihaleyle verilmiştir? Şirketin sahipleri kimlerdir? Arkasında kimler bulunmaktadır?
- Kuzey Irak yetkilileri basında yer alan demeçlerinde, anılan iki şirketin isimlerinin kendilerine Türk yetkililerce verildiğini söylemekteler. Bu doğru ise, bu Türk yetkililer kimdir, hangi kurumda görev yapmaktadır? Bu imtiyaz kimin talimatıyla verilmiştir?
- Bu müzakere ve anlaşmaların yürürlüğe girmesi halinde Irak’ın bölünmesi fiilen kaçınılmaz olacağına göre Türkiye’nin Irak’ın bölünmez bütünlüğünü savunan dış politikası değişmiş midir?İmralı

müzakerelerinin ardında petrol mü var?

Çıray, hükümetin son dönemde ortaya attığı İmralı ile müzakere sürecinin perde arkasında da “Kuzey Irak’taki Kürt yönetimiyle bu gizli anlaşmayı hayata geçirmek için uygun koşulları oluşturma” niyetinin yattığını ileri sürerken, soru önergesinde bu konuyu şöyle gündeme getirdi:

“Son dönemde ortaya attığınız barış projesinin bu anlaşma ile ilgisi nedir? Anlaşmayı güvenceye mi almaya çalışıyorsunuz? Kuzey Irak ile Türkiye arasında feredatif bir yönetim mi kurmak istiyorsunuz?”