Meclis’teki Anayasa Uzlaşma Komisyonu çalışmalarında son günlerde kayda değer bir ilerleme gözleniyor. Bunda, AKP’nin çalışmaları tıkayan bazı önerilerinde geri adım atmasının önemli payı var. İktidar partisi son olarak anayasanın ‘yargı’ ile ilgili bölümüne ilişkin görüşmelerde Danıştay ve Yargıtay’ın kaldırılarak yerine Temyiz Mahkemesi kurulmasını isteyen önerisini geri çekti. Bu, başta yüksek yargı organları olmak üzere kamuoyunda çok tepki toplayan bir öneriydi. AKP’nin şimdi bu yanlıştan dönüyor olması önemlidir.

AKP, takvimi uzatıyor

Başbakan Erdoğan 48 madde üzerinde uzlaşma sağlandığında, “Gelin bunu artıralım” diyerek komisyonun süresinin uzayacağının sinyalini vermişti. Nitekim dün itibarıyla uzlaşılan madde sayısı 60’a ulaşmış durumda. Mevcut anayasanın üçte biri. Rakamın önümüzdeki günlerde daha da artması bekleniyor. Başbakan ve AKP parti sözcüleri de, kısa süre önce içine girdikleri “Masayı muhalefet partilerinden biri devirse de sorumluluk bizde kalmasa” psikolojisinden, “Masa bir süre daha ortada olsun” noktasına evrilmiş durumda.
Bunun somut ifadesini önceki gün AKP Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Şentop’tan duyduk. Tekirdağ’da yaptığı konuşmada, “Üzerinde anlaşılan maddeler Meclis’te kabul edilse de edilmese de çalışmaların devam edeceğini” belirtiyordu. Şentop’un açıklamaları, kafalarında bu sonbahar değil, cumhurbaşkanlığı seçiminin sonrası (2014) hatta ve hatta milletvekilliği seçiminin sonrasına (2015) uzanan bir çalışma takvimi olduğunu gösteriyor.

Başkanlıkta geri adım mümkün

Anayasa Uzlaşma Komisyonu sürecinin kaderini AKP’nin ‘başkanlık’ isteğinde ısrarcı olup olmayacağı belirleyecek. Yukarıda altını çizdiğimiz geri adımı acaba ‘başkanlık’ önerileri konusunda da atabilecekler mi? Parti sözcüleri ve uzlaşma komisyonundaki üyelerinin tavrına bakılırsa henüz o noktada değiller. Ancak Başbakan ve kurmayları, anayasanın diğer bölümlerinde uzlaşma sağlanması halinde başkanlık sisteminden vazgeçebileceklerinin sinyalini birkaç kez kamuoyuna duyurmuşlardı.
Başkent kulislerinde hâkim hava, söylemini hâlâ korusa da AKP’nin başkanlık sisteminden vazgeçtiği şeklinde. Bir ihtimal, uzlaşılan maddelerin Meclis’ten geçirilmesi sırasında ‘partili cumhurbaşkanı’ modeli konusunda diğer partilerin nabzının yoklanması olasılığından bahsediliyor. Ancak o noktada dahi diğer partilerin direnişini görürse ısrarcı olmayabilir. Tabii başta BDP olmak üzere diğer partilerden de başkanlık sistemi yerine böylesine sınırlı bir değişikliğe yeşil ışık gelebilir.

Öncelik demokrasi paketinde

AKP’nin Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nda kırmızı çizgilerini yumuşatmasının anlamı nedir? Şimdilik çıkan ilk sonuç şu: İktidar partisi Mart 2014’teki yerel seçimleri ve beş ay sonra Ağustos 2014’te yapılacak Köşk seçimlerine gergin ya da sıkıntılı olmayan sakin bir ortamda gitmeyi hedefliyor.
Tabii bu denklemi okumaya çalışırken, AKP’nin PKK ile yürüttüğü müzakere sürecinde izleyeceği strateji ve ulaşacağı noktayı da dikkate almak gerekiyor. AKP bu sonbahar aylarında yeni anayasa tartışması yerine 30-35 madde olacağı belirtilen ‘demokrasi paketi’ne odaklanma niyetinde. Süreçle doğrudan ilgili olan ‘anadilinde eğitim’, ‘vatandaşlık’, ‘yerel yönetimlere özerklik’ gibi hayati maddeleri ise Şentop’un işaret ettiği 2014 sonu hatta 2015 yılına sarkan yeni anayasa sürecinde ele almak istiyor olabilirler.