Bugün ülkenin her köşesinde, Cumhuriyetin 101. yıldönümünün coşkulu kutlamalarına katılmış olanların sevinçlerini paylaşmak güzel ama yetmez. Canlarımızın daha çok yandığı yıllarda çok daha ağırlıklı, coşkulu katılımlar toplumsal tepkilerin kuşkusuz değerli göstergeleri. Ancak Cumhuriyetin yüz yıllık geçmişinde gel gitlerle çok olumlu toplumsal sonuçların alınabildiği yıllar, dönemler, kalıcı sonuçları üzerinden çok farklılıklar var. 

Cumhuriyetin kurucu değerleri özümsenmiş olarak, kurulmuş örgütlenmelerin, inanmış çok emek vermiş kadrolarının katkıları ile yapılmış çok değerli işlerle, Mustafa Kemal’in deyimi ile “Az zamanda çok işler yaptık” sözünün tam karşılığı olan sonuçlar inanılmaz. Ne yazık ki içeriden ve dışarıdan devrimciliğin düşmanlarının ittifakları ile ülkemizin sınırları içinde yaşayanlarımızın, dışarıya da taşan biçimlerde çok ağır kayıplara uğratıldıkları süreçlerin, giderek ağırlaşmasının da tanığıyız. 

Cumhuriyetimizin geçmiş yüz yılının 56’sını Cumhuriyet gazetesi çevresinde, gazeteci olarak paylaşmak şansını yakalamış, gönlünce, özgürce sokak gazeteciliği yapabilmiş olarak birikmiş gözlemlerimin bütünlüğünde, bugünlere baktığımda, keskin yakıcı sonuçları ile askeri darbeler ile uzun soluklu sinsi sivil darbe süreçlerinin bütünlüğüne baktığımda, inanamayacaksınız ama gözlemlerimle vardığım sonuç, sivil diktatörlüklerin çok daha acımasız bedeller ödettiğine tanıklık etmiş olmamdır. 

Kuşkusuz yaşamadığım, tanıklık edemediğim yılların değerlendirmelerinde, güvenilir kaynaklardan verilmiş gerçeklere bakarak ancak değerlendirme yapma şansım var. Tanıklık yıllarıma göz gezdirdiğimde ise bu ülkenin yaşayan yüzde doksanlarını aşan bir çoğunlukla, en ağır bedellerin ödetildiği yılların 2002’den günümüze kadar sivil otoriterliğin vicdansızlıkları olarak karşımıza çıktıkları gerçeği ile yüzleştiğimizi görebiliyorum. 

***

Demem o ki Cumhuriyetin kuruluş, kurtuluş yıllarında Mustafa Kemal’in önderliğinde, yönlendirici gücüyle, Anadolu toprakları üzerinde kurulan genç Cumhuriyetin o yoksul, yoksun koşullarda elde ettiği büyük başarıların, devrimlerin, toplumsal, özverili seferberlik halinde elde etmiş olduğu başarıların, içerik, işlev, değerleri, katkılarıyla eksiksiz doğru okunabilmesi zorunluluğumuz var. 

Cumhuriyetimizin 101. yılında, yeniden yola çıkma kararını vermek yetmiyor. İnadına, kuruluş değerlerimizle bütünleşmek zorundayız. Elbette içinde bulunduğumuz bataklığın inanılmaz boyutlardaki kirlilik ittifaklarının acı sonuçları karşısında, yaşamları karabasana dönmüş yüzde doksanları aşan çoğunluğun örgütlü olamasa da duygusal, doğaçlama tepkileri değerli. Ancak kurulu, kirli çıkar ağlarının sonucu oluşmuş kirli ittifakların tuzaklarında, değerler üzerinden güçlü ittifaklarının oluşturulmalarının da zorlukları yadsınamaz. 

Cumhuriyetin, Atatürk Devrimciliğinin değerleriyle çok kısa zamanda yapılmış çok işlerin, karşılığını, eksikli, gedikli olsa bile bizim kuşaklar da yaşayabildiler. Kimi yetenekli siyasiler, çıkarcılık adına çok fazla suç işlemiş olsalar bile kendilerinin de yararlanıp kullanabildikleri Cumhuriyet değerleri sayesinde çok kazanımlar elde ettiler. Şimdilerde ise toptancı ağır kayıpların bedelleri ile yüz yüze kaldık. İnadına Cumhuriyetin kuruluş değerleriyle bütünleşmekten başkaca çıkış yolumuz yok.