Ülkelerin, kurumların başarısı, büyük ölçüde yöneticilerin niteliklerine, yönetim ilkelerine, kurallara uyumuna bağlıdır. Yöneticilerde aranan nitelikler, MÖ V. yüzyılda yaşamış Çinli filozof Konfüçyüs’ten bu yana hemen hemen değişiklik göstermemiş; aranan nitelikler XI. yüzyılda yaşamış Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig, devlet yönetimi yapıtında kapsamlı olarak yer almıştır. Yaşanan sorunların, başarı veya başarısızlıklarının yöneticilerden kaynaklandığı görüşü ile değerlendirmelerde bir ölçüt olabileceği düşüncesiyle, günümüze de uyarlayarak bulunması gereken nitelikler yinelenmiştir.

Dürüstlük: Yönetici, etik kurallara uymalı, başarı için her aracı mubah, sakıncasız görmemeli, kişisel çıkar kollamamalı, verdiği sözleri, vaatleri yerine getirmelidir. Yönetenlerle yönetilenler arasında karşılıklı etkileşim olduğundan, dürüst yönetim altında yönetilenler de dürüst davranmak gereğini duyacaklardır.

Doğruluk: Yönetici, gerçekleri söylemeli, olayları olduğu gibi yansıtmalı, kozmetik, algı yönetimi yapmamalı, yer ve zaman itibarıyla tutarlı davranarak çelişkiye düşmemelidir. Mevlana’nın etik kuralına uygun olarak, yönetici, göründüğü gibi olmalı, olduğu gibi görünmelidir.

Adil olma: Yönetici, bireylerin kişisel ve toplumsal haklarına, özgürlüğüne saygılı olmalı, herkesin hakkını vermeye özen göstermeli, ayrım yapmamalı, tarafsız davranmalı, kapsayıcı olmalıdır. Ünlü yazar Henry Davit Thoreau’nun vurguladığı gibi, haksızlıkların yapıldığı, haklıların mahkûm edildiği bir ülkede tüm doğruların yeri cezaevidir.

Büyüklenmeme: Yönetici, üstünlük duygusuna, olağandışı yeteneklere sahip olduğu sanısına, büyüklük kompleksine kapılmamalı; çevreye kırıcı, küçültücü davranmamalı, saygılı olmalıdır.

Alçakgönüllülük: Yönetici, sürekli ben vurgusundan, övünmekten, gösterişten, kendini üstün, başat göstermekten kaçınmalı, kibirli olmamalı, tevazu göstermelidir. Atatürk’ün söylevleri, TBMM açış konuşmaları bu bağlamda güzel örneklerdir. Atatürk, ben dememiş, vekillere “başardık, başardınız, başaracağız” şeklinde hitap etmiştir. Bu artamı, Yunus Emre, “Er odur ki alçak dura, yüceden bakan göz değil” özdeyişiyle ifade etmiştir.

Sağduyulu davranma: Yönetici, gerçekleri görmeli, saplantılı, önyargılı davranmamalı, olabilecekleri sezinlemeli, Konfüçyüs’ün deyişiyle bilmeden, öğrenmeden karar vermemelidir.

Soğukkanlı davranma: Yönetici, ılımlı, ölçülü davranmalı, sabırlı olmalı, öfke ile aşırı hareket etmemeli, sağduyuyu, itidali yitirmemeli Konfüçyüs’ün deyişiyle uyarmadan cezalandırmaya kalkışmamalıdır.

Ben merkezli olmama: Yönetici, yalnız kendi düşünce ve görüşlerine önem vermemeli, keyfi hareket etmemeli, yerleşik kurallara uymalı; gerektiğinde bilgi, görüş, öğüt almalı, istişarede bulunmalıdır.

Yüce gönüllülük: Yönetici, kendisi için özverili, özgeci, tutumlu davranırken, yönetilenler için âlicenap davranmalı, cezalandırıcı değil, hoşgörülü olmalıdır.

İleri görüşlülük: Yönetici, olayları, tehlikeleri sezinleyerek, öngörerek, önceden cesaretle karar alarak hareket etmelidir.

Onurlu davranış: Yönetici, onurunu, saygınlığını korumaya özen göstermelidir. Kişisel saygınlığını koruyamayanlar, ülkenin saygınlığını da koruyamazlar.

Az ve öz konuşma: Yöneticiler, kişisel doyum, gösteri için sürekli konuşmamalı, az ve öz konuşarak yönetilenlere yol gösterici iletiler vermelidir. Montesquieu’nün “insan ne kadar az düşünürse o kadar çok konuşur” gözlemi; halkın “Çenesi işleyenin eli iş işlemez” deyişi toplum yaşamında geçerlidir.

Yönetici, lider: Gücünü konumundan, baskıdan, zorlayıcı olmaktan, tehditten, gereksiz ödüllendirmelerden, iç ve dış çevrelere bağlantılarından değil, kişisel niteliklerinden, başarılarından almalıdır.

Yöneticilerde bulunması gereken nitelikler konusunda, ayet ve hadislerin de aynı yönde olduğunu bilmekle beraber, kendimi bu bağlamda yeterli görmediğimden ilgili ayet ve hadislere yollama yapılmamıştır.

Ülke, kurum, siyasal örgüt, STK, firma, topluluk hangi kapsamda olursa olsun, başarısızlığın nedenleri araştırılırken, yönetimin, yöneticilerin irdelenmesinden başlanmalıdır. En tehlikeli, diğer riskleri de kaynağı olan risk, yönetim riskidir.