Ekonomide fakirleşip büyüdük, büyüyerek fakirleştik, tüketerek büyüdük, enflasyonla büyük gibi birbirine zıt, çelişen kavramları bir arada kullanarak tamlama oksimoron yapılıyor.

Büyüme, gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) artışıdır kavramın ifade ettiği gibi, üretim artışıyla, katma değer yaratarak ekonomi büyür. Milli gelir arttığında yoksulluk değil, zenginleşme söz konusudur. Tüketim, yaratılan hasılanın, gelirin kullanımıdır. Gelir yaratılmadan tüketilemez. Enflasyon, genel fiyat seviyesinin artış sürecidir. Bu nedenle, tüketerek, fakirleşerek, fiyat yükselişi yaratarak büyüme söz konusu olamaz, büyüme kavramı ile çelişirler.

GSYİH, milli gelir hesapları tahminidir; muhasebe kesinliği yoktur. TÜİK’in enflasyon rakamına, büyüme tahmininden daha çok güvenilebilir. TÜİK’in büyüme tahmini ekonomik değil, politikleşir. Her şey kötüye giderken hızlı büyüme açıklanır. Yinelenirse, tahmin üç açıdan, üretim, bölüşüm, kullanım (harcama) açılarından yapılır. Üç ana sektör tarım, sanayi (madencilik, enerji dahil) ve hizmetlerde yaratılan katma değer tahmin edilir. Yaratılan hasıla, gelir, üretim faktörleri, emek, sermaye, girişim ve doğa sahipleri arasında maaş-ücret; faiz, kâr ve rant olarak bölüşülür. Gelir, tüketim (özel-kamu) yatırım (özel-kamu) stok artışı, ihracat şeklinde kullanılır. Tüketilen mal ve hizmetlerin, yatırımların bir bölümü yurtdışından ithalat yoluyla sağlandığından, cari işlemler hesabı açığı, eksi olarak kullanımı, harcama tutarından indirilir, stok azalışı da eksi olarak yer alır.

GSYİH tahmini olduğundan, katsayılara, varsayımlara dayandığından, diğer bulgularla da özellikle ana ürünlerde fiziki üretim rakamlarıyla da desteklenmelidir.

Yüksek büyüme hızı olan ekonomilerde fiziki, militan olarak üretim artar, işsizlik oranı azalır, ekonomik anlamda yatırımlar artar, cari işlemler fazlası olmasa bile, açık azalır. Türkiye de büyüme göstergeleri yok sadece hızlı, yüksek ekonomik büyüme tahmini var.

Bir hesap döneminde üretilen mal ve hizmetler cari piyasa fiyatıyla değerlendirilir. Fiyat artışı olduğunda cari fiyatla hesaplanan hasılanın sabit fiyatlara indirgenmesi, düzeltilmesi deflate edilmesi gerekir. Deflatör, gerçek fiyat artışını yansıtmıyorsa, büyüme abartılı hesaplanır.

Hızlı büyüyoruz ama kişi başına gelir, GSYİH tutarı olarak da dünya sıralamasındaki yerimiz, sıramız da geriliyor. AKP iktidara geldiğinde “Ekonomi 2023 yılında dünyanın ilk on büyük ülkesi arasına girecek” övünmesi yapıldığında, izlenen politikalar ve yönetim kapasitesi ile ekonominin ilk 10 büyük ülke arasına girmesi bir yana ilk 20’nin de dışında kalacağı öngörülmüş yazılmıştı. Nitekim öyle de oldu. Türkiye, ekonomik büyüklük olarak ilk 20 ülkenin dışında kaldı.

Ekonomimizin gerçekten hızla büyümesine gerek var. Yanılgılarla, sürekli yanlışlarla bu amacı gerçekleştirmek olanağı da yok. Ekonomi iyi gidiyordu. 2010’dan sonra CHS ile bozuldu tanısı da yanılgıdır. Bozulma hız kazandı ama, bozulmanın 24 Ocak 1980 kararları ile temelinin atıldığı, başladığı gerçeği göz ardı edilerek, düzeltici önlem alınamaz.