Bir ülkede sanayinin varlığını sürdürebilmesi için yalnızca üretimin yetmediği artık bilinen bir gerçek... Tasarım, Ar-Ge, inovasyon gibi katma değeri yüksek değer zincirlerinin oluşması şart... Bunu başarabilen şirketler küresel arenada ayakta kalıyor, başaramayanlar ise ya debeleniyor ya da batıyor. Bu işin bir boyutu... Bir diğer unsur ise güç birliği... Bu noktada sektörel oluşumların önemi belirginleşiyor...

Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Ömer Burhanoğlu ve diğer yöneticiler ile sohbet ediyoruz. Sizin de bildiğiniz gibi otomotiv Türkiye’de ihracatın lokomotiv sektörü. İşin hakkını vermek gerekirse sektörü bu noktaya getiren de yan sanayi. Zaten Burhanoğlu da yan sanayinin, ana sanayinin önünde olduğunu ısrarla vurguluyor. Çünkü otomotiv yatırımlarının Türkiye’ye gelmesindeki en önemli unsurlardan biri deneyimli, kaliteli ve güçlü bir yan sanayinin varlığı... Yan sanayiyi oluşturan genelde KOBİ diye tanımladığımız bu küçük ve orta ölçekli şirketlerin çoğunun başarı öyküleri incelenmeye değer... Burhanoğlu; “ana sanayinin gelişimine paralel olarak biz de mutlaka yatırım yapmak, kendimizi ve teknolojimizi geliştirmek zorundayız, yoksa ayakta kalamayız” diyor. Zaten ana sanayi yılda ortalama 1.2 - 1.5 milyar dolar yatırım yapıyorsa bu doğrultuda yan sanayinin yatırımı 300 milyon dolardan az olmuyormuş. Tabii bunu gerçekleşmesinde TAYSAD Organize Sanayi Bölgesi’ndeki yapılanmanın payı büyük.

Gerek insan kalitesi gerekse ortaya çıkan ürün kalitesi açısından gerçekten de otomotiv örnek sektörlerden biri ancak yine de yetmiyor. Ortak projelerin ve farklı açılımların yaşama geçirilmesi gerekiyor. Belli ki TAYSAD bu noktada harekete geçmeye başlamış. Aslında Türkiye’de öncü olmakla övünen bir sektörün çok daha önce bu atılımlara başlaması gerektiğinin altını çizerek bu projelerden bahsetmek istiyorum.

İçlerinden biri TAYSAD, Uludağ İhracatçı Birliği, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) ve Bursa Makine Mühendisleri Odası işbirliği ile hem Türkiye hem de Avrupa Birliği Ar-Ge hibe destek projelerinden yararlanılması için 20 firmada ilgili uzmanlara eğitim verilmesi ve sürdürülebilirliği için web sayfasının oluşturularak ortak paylaşım platformu yaratılması. TAYSAD uzmanlarından Murat Dilicioğlu “AB’nin otomotiv başlığı altındaki toplam proje destekleri 10 milyar Avro’luk bir büyüklüğe sahip. Bizim de amacımız bu çalışmalarla bir araya gelecek firmalara önce ortak çalışma kültürünü benimsetmek ardından rekabet öncesi işbirliği ve kümelenme projeleri yaratmak” diyor. Bu doğrultuda aracın plastik, saç, metal, şasi aksamlarını üreten firmaların bir araya getirildiği gruplar oluşturulmuş bile. Bursa’nın ardından Gebze ve İzmir’de de benzer projelerin gerçekleştirileceği söyleniyor.

İkinci önemli atılım, ortak satın alma mekanizmasının Kasım 2007’den beri başlatılmış olması. Akaryakıt, araç kiralama, kargo ve yazılım hizmetleri için firmalarla TAYSAD üyeleri için toplu anlaşmalar yapılıyor. Böylece bu ürün ve hizmetlerden üyelerin daha indirimli yararlanması sağlanıyor. Şu anda ise ortak hammadde kaynaklarında bu tür anlaşmaların yapılmasına başlanmış. Ortak sac alımı için Erdemir, Borçelik ve Arcelor ile görüşmeler sürüyor.

Otomotiv sektörünün önemli sorunlarından biri de insan kaynağı. TAYSAD üyesi Alper Kanca “Ara eleman sorunumuz gerçekten çok büyük. Türkiye’de bu denli işsizlik varken biz istihdam edecek kalifiye eleman bulmakta zorlanıyoruz. Bu nedenle farklı arayışlar içindeyiz” diyor. Elginkan Vakfı ile ortak işbirliği, TOSYÖV ile AB fonlarına başvuru, mevcut meslek liseleri ve meslek yüksek okullarının mevzuatının geliştirilmesi sürdürülen çalışmalardan bazıları. Üniversite öğrencilerine otomotiv sanayini tanıtmak ve sevdirmek için de TAYSAD ekibi üniversite üniversite dolaşıyor, staj imkânları, ortak çalışma programları sunuyor.