“Uyanıp kaçamadılar,

Kuş olup uçamadılar,

Açıldı kuyular kimse inemez,

Erzincan beygiri rahvandır amma

Ölüler ata binemez

Yan yana sırt üstü yatan ölüler...

Kesemden verecek şeyim yok, ancak yüreğimden verebildim!”

Nâzım Hikmet

7 Mayıs 1930 Hakkâri-İran sınırında meydana gelen 7.6 büyüklüğündeki depremde, sınırın Türkiye tarafında 80 köy tamamen yıkıldı, 2 bin 514 kişi yaşamını yitirdi, yaklaşık 3 bin bina hasar gördü.

27 Aralık 1939 Erzincan’da meydana gelen 7.9 büyüklüğündeki 50 saniye süren depremde yaklaşık 33 bin kişi hayatını kaybetti, 100 bin kişi yaralandı ve 116 binden fazla bina yıkıldı. Deprem yerin 20 km derinliğinde oluştu. Erzincan fay hattındaki deprem, dünyada 20. yüzyılda yaşanan en büyük deprem olarak kayıtlara geçmişti. 

Hapishanedeki mahkûmlar yardım çalışmalarına katılmaları şartıyla gündüzleri serbest bırakılmaya başlandı. Hiçbir mahkûm kaçmadı!

31 Aralık 1939 Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, önce Kemah’ı, ardından Erzincan’ı ziyaret ederek depremzedelerle görüştü. Bir fotoğraf, bu depremin tarihsel simgesi oldu! 

20 Aralık 1942 Tokat Erbaa’da meydana gelen 7 büyüklüğündeki depremde 3 bin kişi öldü, 32 bin bina hasar gördü.

27 Kasım 1943 Samsun’un Ladik ilçesi yakınlarında saat 00.20’de 7.2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. 4 bin insan yaşamını yitirdi, 40 bin bina hasar gördü.

18 Mart 1953’te saat 21.06’da Çanakkale’nin ilçesi Yenice’nin 12 km doğusunda meydana gelen deprem sonucu 265 kişi öldü, 6 bin 750 bina hasar gördü.

25 Nisan 1957’de saat 04.25’te Muğla’nın Fethiye ilçesinde meydana gelen 7.1 büyüklüğündeki depremde, 67 kişi öldü, 3200 bina hasar gördü. İlçenin yüzde 95’inin yıkıldığını söyleyen dönemin tanıklarına göre, bu depremden 7 saat önce de yaşanan bir başka deprem nedeni ile Fethiyelilerin geceyi sokakta geçirmeleri daha fazla can kaybı yaşanmasını önledi. Bir gecede iki deprem yaşandı!

26 Mayıs 1957’de saat 08.33’te Bolu’nun Abant ilçesinde yaşanan 7.1 büyüklüğündeki depremde 52 kişi öldü, 5 bin 200 bina hasar gördü.

6 Ekim 1964’te Balıkesir’e bağlı Manyas’ta yaşanan 7 büyüklüğünde depremde 23 kişi öldü, 5 bin 398 binada hasar oluştu...

28 Mart 1970’te, saat 23.02’de Kütahya’nın batısındaki Gediz yöresinde meydana gelen depremde 7.2 büyüklüğünde, 1086 kişi öldü, 1260 kişi yaralandı, yaklaşık 20 bin bina hasara uğradı.

24 Kasım 1976’da Van’ın Muradiye ilçesinde gerçekleşen 7.5 büyüklüğündeki depremde 3 bin 840 can kaybı olmuştu. Sıfırın altında 17 dereceyi bulan soğuk hava nedeniyle, donarak ölümler de gerçekleşti.

17 Ağustos 1999 sabahı saat 03.02’de Kocaeli’nin Gölcük ilçesinde meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki depremde, 18 bin 373 kişi öldü, 25 bine yakın kişi yaralandı. Yaklaşık 45 saniye süren yıkıcı sarsıntıda Kocaeli, Gölcük, Düzce, Sakarya, İstanbul ve Yalova’da büyük can ve mal kaybı yaşandı.

12 Kasım 1999-17 Ağustos Marmara depreminin üzerinden 87 gün geçtikten sonra, henüz depremin yaraları sarılmaya çalışılırken cuma günü saat 18.57’de Düzce 7.2 büyüklüğündeki depremle sarsıldı. 845 kişi öldü, 4 bin 948 kişi yaralandı, binlerce kişi evsiz kaldı.

23 Ekim 2011’de saat 13.41’de Van’da meydana gelen ve 25 saniye süren depremde, 604 kişi öldü, 4 bin 152 kişi yaralandı.

6 Şubat 2023 Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde saat 04.17’de 7.7 büyüklüğünde deprem oldu. Deprem Kahramanmaraş’ın yanı sıra Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya ve Elazığ’da da yıkım yarattı.

7.7’lik ilk depremden yaklaşık 9 saat sonra merkezi Elbistan ilçesi olan 7.6 büyüklüğünde depremle Türkiye’nin güneydoğusu bir kez daha sarsıldı.

Dün akşama kadar 35 bin 418 kişinin öldüğü, 105 bin 505 kişinin yaralandığı saptandı! Ancak, bazı yörelere enkaz kaldırma çalışmaları sürerken ne yazık ki bazı yörelerde durduruldu!

Ne yazık ki depremden etkilenen illerde 50 bin 576 binanın yıkılmaları gerekiyor!  

(Not: Sürecek...)