\n\n\n

Ortadoğu’da İsrail ile en güzel ilişkilere “laik ve demokratik” Türkiye Cumhuriyeti sahipti. Ekonomik ve siyasal ilişkiler harikaydı. ABD’de ister kongrede ister çeşitli toplantılarda “Yahudi lobisi” Türkiye’ye büyük destek verirdi. Hatta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a bile en büyük ödüllerini vermediler mi?

Türkiye’nin Suriye ile ilişkileri tavan yapıyordu. Bırakın 2 milyar dolarlık alışverişi, Türk işadamları Suriye’de yatırım yapıyor, beş yıldızlı oteller açıyorlardı. Türkiye, düşman komşular İsrail ve Suriye arasında barış konusunda arabuluculuk yapan tek ülkeydi.

Türkiye’nin petrol olgusunun yanı sıra Irak ile ilişkileri TBMM’nin Irak’a müdahale kararını reddetmesinden sonra, daha da güç ve açıklık kazanmıştı. Alınan petrole karşı dış satımımız arttıkça artıyordu.

İran ile petrol, doğalgaz dışında siyasal, ekonomik ilişkilerde güven vardı. İran’da peçe ile dolaşan İranlı kadın turistler Türkiye’de denize bikini mayoları ile özgürce giriyorlardı.

***

Selim R. Sarper, Feridun Cemal Erkin, Hasan Esat Işık, İhsan Sabri Çağlayangil, Osman Olcay, Ü. Haluk Bayülken, Prof. Turan Güneş, Melik Esenbel, Prof. Gündüz Ökçün, Hayrettin Erkmen, İlter Türkmen, Vahit Melih Halefoğlu, Mesut Yılmaz, Prof. Ali Bozer, Ahmet Kurtcebe Alptemoçin, İ. Safa Giray, Hikmet Çetin, Mümtaz Soysal, Murat Karayalçın, Erdal İnönü, A. Coşkun Kırca, Deniz Baykal, Prof. Emre Gönensay, Prof. Tansu Çiller, İsmail Cem, Prof. Şükrü Sina Gürel, Yaşar Yakış, Abdullah Gül, Ali Babacan.

Gazeteciliğe başladığım 1960’tan bu yana bu Dışişleri Bakanları ile haber peşinde koştum, söyleşiler yaptım. Bazıları meslekten diplomattı, bazıları SBF’den hocam, ikisi sınıf arkadaşım, bazıları da siyasacıydı.

Bu alana yabancı olan siyasacılar ise bakanlığın deneyimli diplomatlarının önerileri doğrultusunda hareket ederlerdi. Hepsinin ortak noktasının temelinde “devlet” kavramı ve Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh!” ilkesi yatardı.

***

Biri, “sıfır siyasa” diyerek çıktı geldi… Ne oldu?

İsrail ile kanlı bıçaklı olduk. Ticaret çöktü, ABD’de Yahudi lobisi Türkiye’yi dışladı…

Suriye ile neredeyse savaşacak duruma geldik…

Irak, “Türk Dışişleri Bakanı ülkemize gelirse tutuklarız”, açıklaması yaptı…

İran, “Türkiye ABD’nin taşeronu oldu” dedi çıktı…

“Sıfır siyasa” yerine ne gerçekleşti? Türkiye’nin dış siyasası sıfırlandı!

52 yıllık meslek yaşamımda ben Ahmet Davutoğlu gibi bir Dışişleri Bakanı görmedim… Üstelik profesörmüş! “Sıfırcı hoca” değil “Türkiye’yi sıfırlayan hoca”...

Cumhuriyet’in Vefası!

\n\n\n

İşte “Cumhuriyet” farkı burada… “Cumhuriyet”in vefası başka… Olimpiyatlar dört yılda bir dünyanın en önemli sporcularını bir araya getirir. Rekorlar kırılır. Dostluklar yaşanır. Beklenmedik sakatlıklar olur… Doğaldır.

***

Dün Cumhuriyet’te Orhan Erinç’in “Olimpiyatlar Üzerine…” başlıklı yazısını okurken duygulandım. Bir paragrafı şöyle başlıyordu:

“Türk ve dünya sporunun kütüğünü tutan Cem Atabeyoğlu ile Cüneyt Koryürek aramızda değiller. Nejat Kök yaşıyor.”

Cumhuriyet spor sayfasının temel direği Cem Ağabey’i, Cüneyt’i çok iyi tanırdım. Olağanüstü insanlıkları ile atletizm sevgileri, bilgileri birbirleri ile yarışırdı. Işıklar içinde yatsınlar…

Nejat’a gelince… İzmir Atatürk Lisesi’nde bir ara aynı sırada oturduk. Dürüstlüğünden dolayı o istemese de İngilizce derslerinde ondan kopya çektiğim olurdu! Yeryüzünde “çelebilik” kaybolsa eminim Nejat yeniden yaratırdı. Lisenin bahçesinde en büyük zevkimiz atletizm yapmaktı. Çok atlet yetişti o bahçede… Galiba şimdi o bahçe otopark olarak kullanılıyor!

Nejat’ın en önemli özelliği Orhan’ın da dediği gibi atletizm “kütüğünü” tutmaktan da öte “dünya atletizminin muhtarıdır”. Şimdi televizyon başında olimpiyatları izliyoruz. Bir yarışma başlarken ekrana o yarışın dünya ve olimpiyat rekorları anında geliyor. Çünkü artık bu kayıtların kütüğü bilgisayara işlenmiş durumda…

Bilgisayar olmadığı yıllarda, dünya ve Avrupa atletizm şampiyonalarında, olimpiyat yarışmalarında Nejat dosyasını alır o yarışmalar başlamadan önce bu bilgileri o ülke ilgililerinin kayıtlarına geçirirdi.

1982’de Atina’da görevliydim. Andreas Papandreu’nun Türkiye karşıtlığı nedeniyle Ege’de her an savaş çıkabilirdi. O yıl Akdeniz Oyunları Atina’da düzenlendi. Yunanistan Atletizm Federasyonu o günlerin gerilimli ortamında; bir Türk’ten, Nejat’tan yardım istedi. Yarışmaların kütüğünü o yıl da Nejat düzenledi.

Nejat sağlık içinde, kulakların çınlasın…

***

Dünkü Cumhuriyet’te ikinci vefa örneğini Oktay Ekinci’nin yazısında “Halet Çambel’in 1930’lardaki önderliğini ‘çağdaş’ Türk kızları sürdürüyor” başlıklı yazısında okudum.

Çoğumuz Halet Çambel’i bir arkeoloji profesörü olarak ya da dünya çapında diplomasız mimarımız Nail Çakırhan’ın eşi olarak bilir. Doğrudur. Prof. Çambel, Adana Karataş-Aslantepe’de “Azativatas” adlı, geç Hitit kentinin günışığına çıkmasını gerçekleştiren bir bilim insanıdır.

Ancak Oktay’ın yazdığı gibi Çambel, bugün Londra’da erkek sporcularımızdan da başarılı aşamalar yapan genç kadın sporcularımızın öncüsüdür. Adolf Hitler’in, görkemli bir törenle açılışını yaptığı 1936 Berlin Olimpiyatları’nda Türkiye’yi eskrim dalında 20 yaşındayken temsil eden ilk kadın sporcumuzdur.

Babası Hasan Cemil Bey, Almanya’da askeri ataşe iken 1916’da doğan Halet Hoca’nın annesi Sadrazam İbrahim Hakkı Paşa’nın kızı Remziye Hanım’ın dört çocuğundan biridir. TC kurulunca Avrupa’da sürgün yaşamına son verip Türkiye’ye dönmüşlerdi.

Kanser profesörü Perihan, gazeteci meslektaşım Leyla’nın kardeşidir. Onlarla da tanışıklığım, dostluğum vardı. Ancak erkek kardeşleri Bülent’le karşılaşamamıştım. “Olimpiyatlara katılan ilk Türk kadını” olmanın yanı sıra ülkemizin “ilk kadın arkeoloji profesörü” Halet Hoca’ya 2010’da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül “Kültür-Sanat Büyük Ödülü’nü” vermişti.

Halet Hoca’ya nice sağlıklı yıllar dilerim…