Türkiye’nin “Gayri safi yurtiçi hasılası (GSYH)”  “cari fiyatlarla” incelendiğinde 2019’da 760.8 milyar dolar iken, 2020’de 717 milyar dolara geriledi!

***

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı “ekonomik büyüme” verilerine göre yılın ilk çeyreğinde, geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 4.5 büyümüş, ancak 2020 genelinde yüzde 1.8 oranında artış gösterebilmişti...

Türkiye’de nüfus artış oranı 2019’da yüzde 1.39 iken 2020’de 0.55’e gerilemişti...

Bu durumda, 2020’de nüfus artış oranı dikkate alındığında “ekonomik büyüme” ancak yüzde 0.25 oldu! AKP Genel Başkanı, Cumhurbaşkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, “Gençlerimize şunu söylüyoruz; 1 olur garip olur, 2 olur rakip olur, 3 olur denge olur, 4 olur bereket olur, gerisi Allah kerim...” diyor...

Ya genç çiftler, Erdoğan’ın bu öğüdünü dinleselerdi, kalkınma hızı ne olurdu?

***

Demokrat Parti’nin (DP) ekonomik yıkıntısı nedeniyle, düzgün bir ekonomi için Milli Birlik Komitesi (MBK), anayasa için Kurucu Meclis’i ve Devlet Planlama Teşkilatı’nı (DPT) kurdu. DPT de 1961’de ilk “Beş Yıllık Plan” hazırlıklarına başladı.

DPT, kalkınma hızı için şu ilkeyi öngördü: “Nüfus artışı yüzde 3 olduğuna göre kalkınma hızı yıllık yüzde 7 olmalıdır. Çünkü bunun yüzde 3’ü nüfus artışı ile eriyeceğinden, gerçek kalkınma, ancak yüzde 4 olabilecektir!”

Kamuda şu tartışma başladı! Kalkınma hızı yüze 6 mı, yüzde 7 mi, yüzde 8 mi olmalı...

Benim 6-7 aylık yeni bir muhabir olarak, Kurucu Meclis üyeleri arasında düzenlediğim ankette “Kalkınma hızı size göre kaç olmalı” diye bir sorum vardı. Yanıtlar kamudaki tartışmaya paralel olarak yüzde 6, 7, 8 arasında değişiyordu. Ancak bir temsilcinin şu yanıtı olağanüstü ilgi çekti:

“Ne demek yüzde 6, 7, 8 kalkınma hızı? Kalkınma dediğin yüzde 100 olur. Kalkınma hızı yüzde 100 olmalıdır!”

***

2021 Şubat ayında ihracat 16 milyar dolara, ithalat 19.4 milyar dolara yükseldi. Dış ticaret açığı yüzde 10.7 artarak 3.4 milyar dolar oldu!

***

2019’un son işgünü dolar 5.95 TL, Avro 6.67 TL, sterlin ise 7.84 TL idi... 2020’de aynı tarihte ise dolar 7.35 TL, Avro 9.02 TL, sterlin de 10 TL idi. 

2020’de TL, dolar karşısında yüzde 23.5, Avro’da 35.2, sterlin karşısında ise 27.6 oranında değer yitirdi... 

***

Aralık 2019’da 290.4 TL olan “gram altın”, 30 Aralık 2020’de 443.8 TL, “çeyrek altın” ise 480 TL’den 738.4 TL’ye, “gram altının” fiyatı aynı tarihlerde yüzde 52.8, “çeyrek altının” fiyatı ise yüzde 53.9 oranında yükseldi.

***

“Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)” (enflasyon) Şubat 2021’de yıllık yüzde 15.61 artış gösterdi. Endekste “aylık artış” yüzde 0.91 oldu. Gıdadaki artış yüzde 2.57 oldu. 2018’den beri enflasyon, geçmiş yıllara kıyasla 2 kat daha yüksek oldu.

Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar arasında yüzde 23.74 ile ev eşyası, yüzde 22.47 ile ulaştırma ve yüzde 20.61 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 18.40 ile gıda ve alkolsüz içecekler yer aldı...

Şubat 2021’de, endeksteki 415 maddeden, 117’sinde ortalama fiyatta düşüş gerçekleşirken, 35 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 263 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

TEKEL ürünleri, vergi gelirlerinin yüzde 12.3’ünü oluşturuyor. Bütçemiz “alkol bağımlısı” olunca, devletimiz alkol masasından yönetiliyor, demektir! 2002’de 70’lik rakının fiyatı 8 TL civarındayken, AKP dönemi boyunca 19 yılda fiyat yüzde 2 bin artışla 175 liraya fırladı. Alkol oranı yüzde 45 olan 70’lik rakının yüzde 287’si vergilerden oluşuyor. Alkol tüketimi son bir yılda 19 milyon 981 bin litre azalışla rekor kırdı. 

Emekçiler, aldıkları zammın, üçte birini 2 ayda yitirdiler!

Aralık 2019’da yüzde 20.2 olan geniş tanımlı “işsizlik oranı”, mayısta yüzde 25.1’e çıktı. Ekim 2020’de, bu oran yüzde 22.5’e gerilese de kasımda yüzde 24.8’e yükseldi. Kasım ayındaki geniş tanımlı toplam işsiz sayısı da 8 milyon 939 bin kişi olarak gerçekleşti.

***

Türkiye’nin önemli bir kurumu olan Türk Hava Yolları (THY) acaba ne durumda?

(THY), 2020 yılını 5 milyar 588 milyon TL net “zararla” kapattı. THY, 2019’da 4 milyar 536 milyon net “kâr” açıklamıştı. THY’nin 2019 sonunda 106.1 milyar TL olan toplam borcu, 2020 sonunda 147.9 milyar TL’ye yükseldi!

***

Geçen cuma, TÜİK Başkanlığı’na Ahmet Kürşad Dosdoğru’nun vekâleten atandığını ve inşallah soyadı gibi birisi olur diye yazmıştım. Görevi 15 gün sürünce bir rekor kırmış oldu! Bu hafta yerine, Prof. Dr. Sait Erdal Dinçer atandı ve 2019 yılından bu yana TÜİK’teki 5. başkan oldu!

***

Ankaralıların gözü aydın! Ankara Fırıncılar Odası Başkanı Gürsel Alnıaçık, “fırıncıların daha fazla zarar etmemesi için” ekmek fiyatlarına yaklaşık yüzde 16 zam yapıldığını açıkladı. Zamla Ankara’da 1.5 lira olan 200 gram ekmek satış fiyatı 1.75 liraya yükseldi!