Yunanistan’da bugün başbakan kim? Yeorgios A. Papandreu… Babası eski başbakan Andreas, dedesi daha eski başbakan Yeorgios…\n

Yardımcısı kim? Eski başbakan Teodoros Pangalos… PKK’nin baş teröristi Abdullah Öcal’ı Kenya’da Yunan Büyükelçiliği’nde saklamıştı. Dedesi kim? 1915’te İzmir’i işgal eden general ve sonra başbakan olan Teodoros Pangalos…\n

Yeorgios Papandreu, kimi düşürerek iktidarı aldı? Konstantin Karamanlis… Amcası eski başbakan Konstantin Karamanlis.\n

Bu hafta içinde artık Yunanistan’da “Papandreu Hanedanı” çöküyor! \n

Babası sürgün yaşamında iken İsveç ve ABD’de eğitim gören torun Yeorgios’a bu özelliğinden dolayı “Jeffrey” diyenler varsa da bizde Hüseyin’e “Hüso”, Hasan’a “Haso” Mehmet’e “Memo” denildiği gibi onun da adı genelde “Yorgo”dur.\n

Askeri yönetim karşıtı “PanHelenik Sosyalist Hareketi’nin (PASOK)” kurucusu olan babası Andreas, Amerikan vatandaşlığından istifa edip 21 Ekim 1981 seçiminde iktidarı kazandığında Yorgo da 29 yaşında milletvekili seçilmişti. Baba-oğulla o günlerde görev yaptığım Atina’da tanışmıştım. Baba tam anlamıyla Türkiye’nin karşısındaydı. \n

Yorgo, Fener Patriği Vartolomeos’un konuğu olarak Eğitim ve Din İşleri Bakanı iken İstanbul’a geldiğinde birlikte yemek yemiştik. Ardından da nazik bir mektup göndermişti. Yunanistan’da “ülkesinin çıkarlarını korumak koşulu ile Türkler ile iyi ilişkilere önem veren ılımlı” bir siyasa adamı olarak tanıdım.\n

Geçen hafta Yunan “vuli’sinden (meclis)” güvenoyu aldığı halde pazar günü hükümetine son kez başkanlık etti. Benzersiz bu siyasal çelişkili gelişmenin ardından yeni hükümetin kurulma çalışmalarına dün başlandı.\n

Bu yazı yazılırken, “Ulusal Birlik” amaçlı hükümeti ortaklaşa kurmak için iktidar ve muhalefet arasında yoğun görüşmelere başlanmıştı. Geçen hafta Yorgo, ABD’de üniversitede “oda arkadaşı ve çapkınlık kankası” sağdaki muhalif “Yeni Demokrasi Partisi’nin (YDP)” Başkanı Antonis Samaras ile Yunan Cumhurbaşkanı Karalos Populias önünde bu kararı aldılar.\n

Büyük olasılıkla mecliste çoğunlukta olan PASOK içinde Yorgo’nun karşıtı olan Evangelos Venizelos ulusal birlik hükümetini kurmakla görevlendirilecek. “Megalo idea (büyük düşünce)” doğrultusunda İzmir’in işgalini başlatan, ancak daha sonra Ankara’da İsmet İnönü ile dostluk antlaşması imzalayan Giritli Elefterios Venizelos ile akrabalığı olmadığı için, herhangi bir siyasal hanedandan gelmiyor.\n

“Kemer sıkmayı” amaçlayan hükümetinin başına bir başka aday olarak da Harvard Üniversitesi’nde ekonomi dersleri veren Yunanistan Merkez Bankası’nın eski başkanı ve Avrupa Merkez Bankası’nın eski başkan yardımcısı Lukas Papademos’un da adı geçiyor.\n

Kaşla göz arasında genelkurmay başkanı ile dört generali görevden alan Yorgo da hükümet kurulunca istifa edecek. Şubatın ortalarına doğru da erken seçime gidilecek.\n

2009 seçiminde sağcı Karamanlis hükümetinin enkaz bir ekonomi bırakmasının faturasının solcu Yorgo’ya çıktığını, rakamları ile 5 Temmuz’da bu köşede yazmıştık. Dünyada ortanın solundaki iktidarların ortak yazgısını Yorgo da şu sözlerle kabullendi:\n

“Yunanistan’ın bu kadar büyük borcunu, bu kadar büyük açığı ben yaratmadım. Önceki hükümetlerin hesabını ödemek bana düştü. Bulduğum enkazı başbakan olduğum 24 ayda toplamaya çalıştım. İflas tehlikesine karşı mücadele ettim. Bana çok çamur atıldı. Ben sadece ülkemin çıkarlarını düşündüm”.\n

Türkçede kullandığımız “efendi” sözcüğünün kökeninin Yunanca “efendikos (çelebi)” olduğunu az kişi bilir. Bu koşullar insana Orhan Veli’nin şiirine bir uyarlamayı anımsatıyor: “Yazık oldu Yorgo Efendikos’a…”\n

\n\n\n\n\n

Yeorgios Papandreu 31 Ekim’de “kemer sıkma” siyasasını halkoylamasına götüreceğini söyleyince, ülkede ve Avrupa Birliği’nde (AB) kıyamet koptu.\n

Kendi partisindeki milletvekilleri bile bu öneriye karşı çıkarken başta Fransa ve Almanya olmak üzere “yardım paketinin iptal edileceği ve Yunanistan’ın Avro’dan çıkarılacağı” tehdidinde bulduklarında Yorgo geri adım atmak zorunda kaldı.\n

Yunanistan’ın toplam iç ve dış borcu 485 milyon dolar. Mart sonuna değin, o ay içinde 14.4 milyar olmak üzere, toplamda 35.3 milyar Avro’luk borcu taksitle ödemek durumunda. Müflis Yunanistan, değil bu borcu ödemek, içeride devlet memurlarına aylıklarını ödemede zorlanıyor.\n

Halkoylamasından vazgeçildiği açıklanınca AB ile masaya yeniden oturuldu. AB, Yunanistan’ın Avrupa bankalarına olan 205 milyar Avro’luk tahvil borcunu 102.5 milyara indirip 102 milyarını sildi. Bu olay Avrupa’da, özellikle bankalarda 8 şiddetinde bir zincirleme etki yaratmaya başladı. Ayrıca AB Yunan özel sektörüne 30 milyarlık yardımla toplamda 132 milyar Avro’luk olağanüstü bir yardımı yapmış oldu.\n

***\n

Türkiye ile ilgili olarak AB düzeyinde olmasa da önemli olumsuz gelişmeler yaşanıyor. Enerji Bakanı Taner Yıldız Yunanistan’ın doğalgazdan dolayı BOTAŞ’a 300 milyon dolarlık borç taktığını açıkladı. Bakan, borcun “ada” verilerek ödenmesi önerisinin benimsenmediğini de ekledi. \n

Süzer Grubu ve Ziraat Bankası yöneticileri, kendilerine “Yunan bankası almalarının önerildiğini” açıkladılar.\n

Odalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da Türk işadamlarına “fabrika satalım” önerilerinin geldiğini söyledi.\n

Türk bankalarının Yunanistan’dan 80 milyon dolar alacakları olduğu, bazı Türk tüccarlarının da son aylarda sattıkları malların paralarını alamadıklarından yakındıkları basına yansıdı. Örneğin “baklavacı Güllüoğlu” Atina’da açtığı şubesinden 160 bin Avro alacaklıydı.\n

Ege adalarındaki belediyelerin yöneticileri ve esnaf “Türklere vizenin kaldırılmasına” ilişkin çağrılar yapar oldular. İzmir’deki gazetelerde “bizim otele bekleriz” ilanlarına rastlanıyor.\n

İstanbullu Rumlardan bazıları dönerken, bazı Yunanlar da Fener Patrikhanesi’ne “Bize iş bulur musunuz?” mektupları gönderdiler. Bazı Yunan bilim adamları da Bilkent ve Boğaziçi üniversitelerinde ders vermeye başladı.\n

***\n

Bugün İtalya’da daha büyük bir kıyamet kopması olası... Başbakan Silvio Berlusconi hükümetinin yeni bütçesine muhalefetin ve hatta kendi partisinden bazı milletvekillerinin de “hayır” diyerek “güvensizlik” oyu vereceğinden söz ediliyor. Bu durumda Berlusconi’nin de istifası ile AB’de Yunanistan’dan daha büyük bir ekonomik ve siyasal bunalımın çıkacağı bildiriliyor.