Geçen yıl Cumhuriyet Kitapları’nda basılan Uzun Koşu’da özyaşamını okuduğumuz öğretmen örgütçüsü Dr. Niyazi Altunya, eğitim öğretim, öğretmenlik, eğitim tarihimiz, eğitimci öncülerimiz, öğretmenlerin mücadelesi konularındaki sayısı kırka ulaşan kitabının arasına, Türkiye’de Eğitimin Son 100 Yılı (Cumhuriyet Kitapları), Türkiye’de Öğretim Bilimleri Öğretimi (Pegem Akademi), İlkokul ve İlköğretmen Okulu Programlarımızın Tarihi Üzerine Notlar (Eğitim-İş) adlı kitaplarını ekledi. 

Kitaplarına Cumhuriyetin 10 Eğitim Yıldızı (Cumhuriyet Kitapları) ve Cumhuriyetin 100. Yılında Atatürk’ün Eğitim Anlayışı’nı (ADD) katan eğitim mücadelesindeki öncü siyasetçi Mustafa Gazalcı’ya, “2023 Mustafa Necati Onur Ödülü” veren Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği bir armağan kitap çıkardı: Cumhuriyetin Öğretmeni Mustafa Gazalcı (Haz. Kemal Kocabaş-Rifat Güler). 

Öğretmen Av. Necati Yentürk, 1940’ta Köy Enstitüleri sistemini tamamlayan bir kurum olarak kurulan İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı’nın 1990’larda talan edilmesine karşı Eğitim-İş’in mücadelesini Basında ve Yayında İLKSAN Yolsuzluğu (Ürün) adlı kitabında anlattı. 

KÖY ENSTİTÜLERİ KİTAPLIĞI

Geçen yıl çıkardığımız Köy Enstitülerinden İlköğretmen Okullarına Yayınlar Bibliyografyası’ndaki (YKKED) Köy Enstitüleriyle ilgili yüzlerce kitaba yenileri eklendi: 

Sorularla Köy Enstitüleri (Haz. Firdevs Gümüşoğlu, Cumhuriyet Kit.), Hasanoğlan Destanı (Bahattin Gemici, Ürün), Hoşot-Dicle Anıları (Refik Dinç, Ozan), Beşikdüzü Köy Enstitüsü (Muhammet Akyüz, Divan Kitap), Aydınlanma Yolunda Köy Enstitüleri (Fatoş Ekşi Kılıç, Az Kitap), Köy Enstitüleri/ Köylerin Aydınlanma Hikâyesi (Ada Altun, Gece Kitaplığı)... 

KÖY ENSTİTÜLERİNE SALDIRILAR TARİHİ

Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı başkanı Erdal Atıcı’nın Köy Enstitülerine Saldırılar Tarihi’nde (Cumhuriyet Kitapları), Köy Enstitülerine 1946’da başlayan saldırının “nasıl olduğu”nu, saldırıda “hangi yöntemlerin kullanıldığı”nı, “bu infazda kimlerin görev aldığı”nı okuyoruz. 

Kitabı, “Yıkıcıların hiç değişmediğini, saldırı yöntemlerinin aynı olduğunu, yıkım için aynı araçları kullandıklarını genç kuşaklara anlatmak” amacıyla yazdığını söyleyen Atıcı, “kışkırtıcıların kamuoyu desteği alabilmek için aynı yalanlarla tarih sahnesine çıktıklarını ve hiç yüzlerini göstermeden tarih sahnesinden yıkıcılık görevlerini gerçekleştirerek ayrıldıklarını”, bu süreçteki “kamuoyunun derin sessizliğini” anlatıyor. 

Kitapta, her türlü saldırıya karşı Hasan Âli Yücel’le İsmail Hakkı Tonguç’un ve yanlarındaki bir avuç dava adamının direnişine tanık oluyor, onlara bir kez daha hayranlık duyuyoruz. 

KÖY ENSTİTÜLERİNDEN TÖS'E: KEMİRİLEN DEMOKRASİMİZ

Öğretmen mücadelesinin ve toplumsal tarihimizin çok önemli bir olayı yaşandı 8 Temmuz 1969’da Kayseri’de. 

Bağnaz kalabalıklar, Türkiye Öğretmenler Sendikası’nın (TÖS) 700 delege ve 200 konuğun katıldığı 2. Olağan Genel Kurulu’nun toplandığı Alemdar Sineması’nı yakmak için saldırdı. 

Cumhuriyet ertesi gün, “İrtica Kayseri’de de ayaklandı” başlığıyla çıktı. 

Delikanlılığa geçiş yıllarında bu katliam girişimine tanık olan sendikacı ve eğitimci Şükrü Efe, Köy Enstitülerinden TÖS’e Kemirilen Demokrasimiz/ Kayseri TÖS Olayları (İzan) adlı kitabında, “2 Temmuz 1993 Sivas’ının habercisi ve provası”nı olan “çoğu Köy Enstitülerinden yetişmiş köy öğretmeninin yakılma girişimi”ni, ayrıntılarıyla, tanıklarıyla, belgeleriyle günümüze getiriyor. 

Fakir Baykurt, Talip Apaydın, Ali Bozkurt, Abdullah Kaygısız ve daha birçok TÖS’lü öğretmenin anılarında, Yıldırım Koç’un TÖS Tarihi’nde yer alan bu korkunç girişimin tüm yönleriyle aktarıldığı kitabı, bugünleri anlamak için okumak ve yazarına teşekkür etmek borcumuzdur.