Destekçileri için maske kullanımı, vatandaşlık görevlerinin görsel bir ifadesi, bilimsel otoritenin teyidi ve aynı zamanda bir saygı gösterisi anlamına geliyor. Eleştirenlere göre ise zayıflık, emaskülasyon (yumuşaklık) ve aldanma işareti.

Çoğu Amerikalı, maskelerin tıbbi faydalarını kabul etmekte, ancak etmeyenler genelde Cumhuriyetçiler ve erkekler. Savundukları retorik, kamusal alanda maske kullanımının uzun bir süredir normal sayıldığı Asya kültürlerine yönelik faşist yargılara dayanıyor.

Eleştirenler arasında, Twitter’da paylaştığı bir iletide, “Maske = dayatılmış korkaklık” ifadesine yer veren muhafazakâr ve dindar “First Things” dergisinin editörü R.R. Reno da var. Ayrıca geçen ay, Trump’ın Arizona’daki bir maske fabrikasını, “maskesiz” gezdiğine şahit olduk. Destekçileri arasından bir adam maskeli muhabir BrieAnna J.Frank’a, “Bu boyun eğmektir, tıpkı ağızlık takmak gibi (köpeklere takılanlardan) ve zayıf görünüyorsun” dedi.

SAVUNMA KALKANI VE AKSESUAR 

Karşıtlarına göre maske takmak sadece korkaklık değil, ikiyüzlülüğün de işareti. Maske kullanıcıları hem korkak olmakla, hem de (alaycı bir biçimde) virüs tehdidini abartmakla suçlanıyor. Maske, sahte bir politik doğruluk gösterisinde hem bir savunma kalkanı hem de aksesuvar olmakla suçlanıyor.

Trump’ın seçim kampanyası kapsamında gönderilen bir e-postada (Demokrat aday) Joe Biden, kameralar karşısında halkı aldatan ve maske kumpasçılarıyla işbirliği yapan bir erdem sinyalcisi olarak tanımlanıyor. Bu da şu algıyı işaret ediyor: Maske takmayı seçen insanlar, sadece kendilerini korumakla kalmayıp aynı zamanda başkan ve destekçilerini de hedef alıyor.

Yakın zamanda maskeli müşterileri kabul etmeyeceğini açıklayan Teksas’taki bir restoranının kapısında şöyle yazıyordu: “Müşterilerin dikkatine; Maske takmanız gerektiğini HİSSEDİYORSANIZ (düşünüyorsanız değil), maskesiz dışarı çıkabilmenin güvenli olduğunu HİSSEDENE dek evde kalın.”

‘MERHAMETİN SEMBOLÜ’

Sağlık açısından faydalı olduğuna inananlar için maskenin sembolik bir rolü var. Maskelerin, çoğunlukla az belirti gösteren ya da hiç göstermeyen enfekte kişiler tarafından giyildiğinde etkili olduğu gerçeği, sağlıklı insanlara, maske takmaları için ahlaki bir gerekçe oluşturmakta. Kuzey Carolina eyaletinin Demokrat valisi Roy Cooper, kısa süre önce, “Maske, çevremizdeki insanlara yönelik merhametimizi sembolize ediyor” dedi.

MASKE VE SİYASİ KİMLİK

Bu arada maske savunucuları, maskeyi reddedenlerin kendilerini kandırdıklarını öne sürüyor. Amerikalıların maskeye yönelik tutumu üzerine yapılan bir araştırma, erkeklerin “koronavirüsten ciddi şekilde etkilenebileceklerine” inanma olasılıklarının daha düşük olduğunu, ancak gerçeğin bunun tam tersi olduğunu vurguluyor.

Oysa bugünkü savaş hatları, modern tıbbın maske için bir gerekçe üretmesinden çok daha önce çizildi. Veba maskelerinin, geçmişte yaşanan salgınlardaki kültürel rolünü mercek altına alan tıbbi antropolog Christos Lynteris, erken koruyucu donanımın korku ve korkaklıkla örtüştüğünü belirtiyor.

Veba hastalarından gelen “kötü havayı” önlemek için tasarlanmış, hoş kokulu bitkilerle doldurulmuş, grotesk bir gagaya sahip olan veba doktoru kostümü de terörü kışkırtmakla suçlanmıştı. 1656’da Roma’yı etkisi altına alan veba salgını sırasında yazılar kaleme alan bir İtalyan sağlık yetkilisi olan Geronimo Gastaldi, “Veba ile korkuya hapsolan hayal gücü, hastalığın gelişmesine neden olmak için yeterlidir” diyordu.

Son günlerde, George Floyd’un öldürülmesini protesto etmek için sokaklara dökülen protestocular maske ile yeni bir ilişki kurdu. Maske takmak, antifaşist bir eylemci ya da polis olduğunuzun işareti haline geldi. Bu gösterilerde sosyal tavır birden fazla şekilde tezahür etmekte: Protestocular bir taraftan maskeleriyle virüsün yayılmasını engellemeye çalışırken, diğer taraftan da polis şiddetini protesto etmekte.

NAPOLYON DA ‘CESARET’ DEDİ

Suriye seferi sırasında, askerleri vebadan etkilenen Napolyon, cesaretin hastalığı iyileştirebileceği fikrini desteklemişti. Antoine-Jean Gros, 1804’te resmettiği, “Yafa’daki Veba Kurbanlarını Ziyaret Eden Bonapart” adlı tablosunda Napolyon’u, bir dizi acı çeken askerin ortasına yerleştirmişti. Tabloda, arkasındaki bir subay ağzında bir mendil tutarken, çıplak yüzü ve kudretiyle Mesih’i andıran Napolyon, bir askerin açık yarasına dokunmak için uzanmaktaydı. Napolyon, “Vebanın kaynağı hayal gücüdür” diyordu; “En etkili koruma ise cesaret.”

Yazar: AMANDA HESS, NY TIMES
Çeviren: M. BİROL GÜGER