Tamamlanan Paris 2024 Olimpiyatları’nın maskotu olarak antik Anadolu uygarlığı Frigya’nın “Frig Başlığı” seçilmişti. Frig başlığı geçen yıl UNESCO koruması altına giren Frigya’nın başkenti Gordion’da gündeme gelmişti.

Başı öne doğru eğimli, kenarsız, kırmızı Frig başlığı bağımsızlık ve özgürlük savaşımının simgesidir. Tarih sahnesinde yerini kaybetmeyen başlığı antik Romalılarda, 17. yüzyılda Hollandalılarda, Amerikan özgürlük mücadelesinde ve Fransız Devrimi’nde de görmekteyiz.

İçerisinde Fransız bayrağında yer alan kırmızı, beyaz ve mavi renklerde bir arma da bulunan bu maskot; Fransız Devrimi’nin “Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik” (Liberté, Égalité, Fraternité) sloganını anımsatarak “en sevilen olimpiyat maskotları” arasına girebilir.

İLK KEZ ANADOLU’DA

Göz ardı edilen bir gerçeğe de değinelim. Antik olimpiyatlar Anadolu’dan doğmuştur. Antik olimpiyat oyunlarının başladığı düşünülen MÖ 776 yılından yaklaşık 750 yıl önce Likya uygarlığı kenti Olimpos’taki amfitiyatro, palestra (sporcuların antrenman alanı) ve stadyumlar ilk olimpiyatlarda kullanılmıştır. O bölgedeki efsaneler olimpiyatların vazgeçilmez bir parçası olan “Olimpiyat meşalesi”nin Anadolu’muzdan çıkmış olduğunu göstermektedir.

Olimpos Dağı’nın mitolojik tanrıların dağı olduğuna ve bu dağın kâinatta bulunduğunu inanılır. Yeryüzünde ise bu adla anılan birçok dağ bulunmaktadır. Ancak Antalya’daki Olimpos Dağı’nın olimpiyatlarla bağlantılı bir sırrı vardır: Yanartaş... Antalya’daki Olimpos antik kentinin 7 kilometre uzağındaki Yanartaş’ta mitolojide Kimera olarak anılan ve hiç sönmeyen bir alev bulunmaktadır. 

Mitoloji efsanelere dayanmaktadır. Mitolojik tezlerin arkasında kesin kanıtlar veya yazılı belgeler yoktur. Efsanelerden yola çıkılarak yaratılan tezler zaman içinde destek bularak doğru kabul edilmiştir. Olimpiyat meşalesinin kaynağının günümüz Yunanistan’ında olduğu tezi de işte böyle yaratılmıştır. 

Antik Yunan medeniyeti topraklarının büyük bölümü Anadolu’dadır! Antalya civarındaki antik tiyatro adedi günümüz Yunanistan’dakilerden fazladır. Bu tiyatrolarda yapılan antik olimpiyatların dayandırıldığı, Belerefon efsanesi, olimpiyatların bu bölgelerden doğduğu fikrini desteklemektedir. 

BARIŞA ODAKLANAN KÜLTÜR

Efsanelere göre; Kimera canavarını Pegasus adlı kanatlı atlarına atlayarak mızrağı ile yedi kat yerin dibine gömen Belerefon adlı kahramanın anısına, Olimposlu genç kız ve erkek atletler, her yıl Kimera alevlerinden tutuşturulan meşalelerle Olimpos kentine doğru koşarlardı. Bunun Olimpos kentine barış getirdiğine inanılırdı.

Olimpiyat meşalesi geleneği, asıl ismi atina oyunları olan ve sadece Yunanların katıldığı, Helenistik Yunan oyunlarında yoktu. Anadolu topraklarında ise bugünkü gibi 4 yılda bir yapılan, olimpiyatlarda “Lamyadoforis” denilen “meşale nakli” töreni gelenekselleşmişti.

Anadolu’muzun tarihinin, değerlerimizin, kültürümüzün farkında olmalıyız. Vatanımız olan bu topraklarda oluşan dünyanın en değerli kültürüne sahip çıkabilmek, onu koruyabilmek için, her şeyden önce, bu müthiş kültürü öğrenmeli ve onu tanımalıyız. Korumak için tanımak lazımdır.

Dilerim olimpiyatlar yakın bir zamanda doğduğu topraklara da döner ve olimpiyat meşalesi de Antalya Yanartaş (Olimpos)’tan yakılır.