Küresel salgınla birlikte başlayan aşı tartışmaları, gezegenimizdeki sosyal adaletsizliğin boyutlarını bir kez daha gözler önüne serdi.

Bugün aşılara ilişkin yapılan spekülasyonlar, refah seviyesi yüksek bireylerin daha kesin çözümlü aşılara erişiminden başlıyor, zengin ülkelerin daha fazla para karşılığında yoksul ülkelerin istihkaklarına el koymasına kadar gidiyor. Gerçek olan şu ki küresel salgınla birlikte neoliberalizmin görkemli makyajı bir kez daha akıyor.

O sırada kişi başına düşen yıllık milli geliri 6 bin 500 doları (ABD’de 65 bin dolar) biraz geçen Karayipler’in küçük fakat onurlu ada ülkesi Küba’da aşı, halk yararına geliştiriliyor, halka ücretsiz olarak vuruluyor, yoksul ülkelere düşük bedellerle satılıyor.

ZORUNLU OLMAYACAK

Batı’daki “demokrasi” başkentlerinde bugün “aşı pasaportu” üzerinden “denetim toplumu” ve “polis devleti” tartışmaları yapılırken Kübalı doktorun konuya ilişkin yorumu hiç şaşırtmıyor.

Küba’daki Finlay Aşı Enstitüsü müdürü Dr. Vicente Verez’e göre “Küba’da aşı zorunlu olmayacak, çünkü nüfusun büyük çoğunluğu zaten devletlerine güveniyor ve aşı olmayı istiyor…”

İKİNCİ AŞIDA JOSÉ MARTİ İZLERİ

Küba’nın geliştirdiği beş aşı adayından ikisi “Egemenlik” anlamına gelen Soberana 2 ve adını Küba’nın bağımsızlık kahramanı José Marti’nin kitabından alan Abdala’nın üçüncü faz denemeleri devam ediyor.

Bugüne dek 44 bin Kübalıya “çift kör çalışma” kapsamında Soberana 2 aşısı vuruldu. 150 bin sağlık çalışanı daha “girişimsel çalışmanın” bir parçası olarak Soberana 2 ile aşılanıyor.

Pfizer-BioNTech ve Moderna’nın mRNA aşılarının aksine Soberana 2, vücudun bağışıklık sistemini tetiklemek için sentezlenmiş koronavirüs proteinleri kullanıyor.

KESİN ŞEKİLDE ETKİLİ, YAN ETKİSİ AZ

Dr. Verez NBC’ye verdiği demecinde “Soberana 2’de çok iyi bir güvenlik profili görüyoruz” diyor ve ekliyor: “Kesin etkiye dair kanıtlar var ve bu nedenle girişimsel çalışmaları genişletmeye karar verdik…”

BioCubaFarma’nın başkanı Dr. Eduardo Martínez Díaz ise “Binlerce dozun ardından gönüllülerin küçük bir yüzdesinde yalnızca hafif ve orta derecede yan etkiler görüldü” diyor. Dr. Díaz, her iki aşının da yüksek miktarda bağışıklık oluşturduğunu sözlerine ekliyor.

Şayet denemeler başarılı olursa, ABD’nin, başını kaldırmaması için yaptırımlara boğduğu sosyalist Küba, koronavirüs salgınıyla mücadelede aşı geliştirmiş çok az ülkeden biri olacak ve bu başarı tüm dünyanın dikkatini üzerinde toplayacak.

KÜBA İÇİN AŞI "BİR HALK SAĞLIĞI MESELESİ"

Gelişmiş ülkeler, ön sipariş yoluyla aşıları henüz piyasaya çıkmadan topladıkları için gelişmekte olan ve azgelişmiş ülkelerde büyük bir aşı sıkıntısı baş göstermişti.

Küba bu noktada, azgelişmiş ülkelerin aşı ihtiyacını karşılamaya çalışıyor. Çünkü Küba aşıyı, bir güç gösterisinden ziyade büyük bir halk sağlığı meselesi olarak görüyor.

Verez’e göre bazı ülkeler, yıllık 100 milyondan fazla doz satın almak amacıyla Küba devlet yetkililerine başvurdu. Küba da kapasitesini aynı ölçüde artırdı. Meksika ve Arjantin de aşı tedariki için yüzlerini Küba’ya çevirdi.

PANDEMİ EKONOMİYİ SARSTI

Ekonomisi onlarca yıllık yaptırımların ardından salgınla sarsılan Küba, müttefiki Venezuela’dan gelen yardımların azalmasıyla daha da zor duruma düştü; bugün gıda ve ilaç kıtlığıyla boğuşuyor.

Zaten zor durumda olan ekonomisi 2020’de yüzde 11 oranında küçüldü. Ancak dünyadaki pek çok gelişmiş ülkeye kıyasla sıkı önlemler ve kilitlenmelerle Covid-19 enfeksiyonlarından kaynaklanan ölümlerini azaltmayı başardı.

Son haftalarda, ülkede günde ortalama 1000 vaka görülüyor, ancak geçen yıl oldukça düşük enfeksiyon oranlarına sahipti.

HENRY REEVE TUGAYLARI

Küba, dünya çapındaki felaketler ve salgın hastalıklarla mücadele için 2005 yılında Henry Reeve Tugaylarını kurdu ve dünyanın dört bir yanına sağlık uzmanlarından oluşan kadrolarını gönderdi.

Kübalı doktorlar, 2010 depremini izleyen kolera salgını sırasında Haiti’deydi. 2013-2016 Ebola krizi sırasında batı Afrika’ya geldiler ve Covid-19 Avrupa’yı ilk vurduğunda iki Henry Reeve ekibi İtalya’ya giriş yaptı. 2020 Nisan ayının sonunda 1000’den fazla Küba sağlık çalışanı yabancı ülkelerin Covid-19’a karşı mücadelesine destek olmaktaydı.

Küba, ülke içinde de halk sağlığı alanında büyük mesafe kat etti. Bu çerçevede sıtma, çocuk felci, tetanos ve kızamık ortadan kaldırıldı. Covid-19’a karşı yürütülen başarılı mücadele ise büyük ölçüde, onlarca yıldır sağlık hizmetlerine yapılan yatırımın ve halk sağlığına gösterilen özel ilginin bir sonucuydu.

Vatandaşlarına kapsamlı sağlık hizmetleri sunan sosyalist Küba; bugün dünyada kişi başına düşen en yüksek doktor oranına sahip ülkelerden biri ve deneyimlerini gelişmekte olan ülkelerle paylaşarak, kapitalizmin barbarlığına karşı insanlık bayrağını yükseltmeye devam ediyor.

M. BİROL GÜGER