Son yıllarda, ham su arıtımı ve dezenfeksiyon önlemleri ile bakteriyel enfeksiyon hastalıkları azalmış olsa da viral enfeksiyonların (gastroenterit vb.) neden olduğu salgınların sıklığı ve önemi daha da artmıştır. Ayrıca bazı bakterilerin ishale ve hatta ölümlere neden oldukları gözlenmiştir (örneğin, Bolu’da hemolitik üremik sendromla (HÜS) seyreden EHEC).

ÖLÇÜTLERE UYGUN

Peki bu mikroorganizmaların insanlara bulaşmaması için İSKİ ne yapmaktadır? İçme suyu laboratuvarları uluslararası ve ulusal bilimsel standartlara uygun olarak ABD/CDC ve ulusal “İnsani Tüketim Amaçlı Su Yönetmeliği” kriterlerine göre arıtılmış şebeke sularının aylık periyodik kontrollerini yapmakta ve internet sitesinde yayımlamaktadır. Ayrıca, şebeke sularında TC Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Laboratuvarı da benzer denetimleri yapmaktadır. 21 Şubat 2022’de yine bu sayfada çıkan “İSKİ’nin Suları İçilebilir mi?” başlıklı yazımda bu soruya yanıt olarak “Evet” cevabını vermiştim. İstanbul’da üretilen, içilebilir ve güvenli su denilince akla aşağıdaki iki husus gelmektedir:

1. Ham suların uluslararası sağlık standartlarına göre arıtılarak şebekeye verilmesi: İSKİ ham su kaynağından tüketim noktasına kadar a. Havalandırma, b. Ön dezenfeksiyon/Ozonlama c. Koagülasyon d. Çöktüren e. Filtrasyon ve f. Son dezenfeksiyon/Klorlama işlemlerini uygulamaktadır. Ayrıca 23 Ağustos’ta Şile bölgesinde kurulan ultrafiltrasyon membran sistemi su kalitesini artırmıştır.

2. Uluslararası ve ulusal içme ve kullanım suyu standartlarına göre şebeke sularının denetlenmesi: ABD/CDC, uluslararası kabul gören, güvenilir bir bilim kuruluşu olarak bakteri ve virüslere dönük klor konsantrasyon ölçütleri ve buna bağlı mikrobiyal inaktivasyonları temel almaktadır. Buna göre İSKİ’nin son bir yılı kapsayan (Temmuz 2021-Ağustos 2022) 16 bin 477 şebeke su örneğinde klor düzeyleri şebeke sularında olması gereken 0.2 mg/L üzerinde ve bu ölçütlere uygun olarak tespit edilmiştir.

GÜVENLİ VE SAĞLIKLI

Sonuç olarak İstanbul’da ham su kaynaklarından 23 bin kilometrelik şebeke sistemiyle konutların dışına kadar getirilen ve yüzeysel su özelliği taşıyan içme suları, mikrobiyal yönden son derece güvenli, temiz ve sağlıklıdır. Yüzeysel su özelliği ile kireçli olmasına bağlı sert içimi ve klora bağlı kokunun bariz hissedilmesi dezavantajlarıdır. 56 parametrelik kimyasal, fiziksel ve özellikle mikrobiyolojik incelemeler sonucunda sertlik dışında diğer tüm parametreleri yeraltı su kaynaklarının verileriyle aynı olan şebeke suları, damacana fiyatlarının rekor düzeye ulaştığı günümüzde, İstanbullular için sağlıklı bir seçimdir. Şebeke suyunun bir süre buzdolabında bekletilmesi klor sorununu çözecektir. Ayrıca sertlik damak tadı sorunu olup bir ölçütü yoktur. İstanbul’da yaşayan bireylere sağlık standartlarındaki şebeke sularının kullanımını (site ve benzeri oturma merkezlerinin iç tesisat ve depolarının kontrolü şartıyla) bir bilim insanının analitik ve bilimsel yaklaşımıyla önermekteyiz.

PROF. DR. BEKİR KOCAZEYBEK

İÜ-C CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ 

TIBBİ MİKROBİYOLOJİ ANABİLİM DALI