2024 Yılı Aralık ayı enflasyon oranının açıklanmasıyla birlikte, 2024 yılı yıllık enflasyon oranı da belli oldu. 2024 yılına ilişkin enflasyon oranları Türkiye İstatistik Kurumu Enagrup ve İstanbul Ticaret Odası tarafından aşağıda belirtildiği şekilde açıklandı.

Görüldüğü üzere, TÜİK, ENAG ve İTO’nun açıkladığı oranlar birbirinden oldukça farklı. 2024 yılı enflasyon oranı Orta Vadeli Programda 3 kere  (34, 38 ve 41,5) tahmin edilmişti. Bu tahminler tutmadı.  En son T.C. Merkez Bankası tarafından bu oran %44 olarak değiştirilmiş idi. TÜİK bu tahmini boşa çıkarmadı ve 2024 yılı enflasyon oranı, yaşanılan ve hissedilen enflasyon oranından farklı olarak iktidarın tahmin ettiği şekilde  %44,38 olarak açıklandı.

2024 YILI ENFLASYON ORANI EMEKLİLER AÇISINDAN NEDEN ÖNEMLİ?

Bağ-kur ve SSK emeklilerinin aylıkları, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 55. maddesine göre, her yılın Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki altı aylık dönemde gerçekleşen enflasyon oranında artırılmaktadır.

Memur ve memur emeklilerinin aylıklarının artırılmasında, enflasyon oranı doğrudan kullanılmamakta olup, iki yıllık süre için yapılan toplu sözleşmeler ile zam oranları belirlenmektedir. Memurlara verilen aylık artış oranlarının, ilgili dönemde enflasyon oranından düşük olması halinde, memurlara bu zamlarla birlikte enflasyon farkı da verilmektedir. 

SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin 2025/Ocak döneminde aylıklarına yapılacak artış, 2024/Temmuz-Aralık döneminde gerçekleşen enflasyon oranında olacaktır.  2024 yılı yıllık enflasyon oranının açıklanmasıyla birlikte 2024/Temmuz-Aralık enflasyon oranı yüzde 15,75 şeklinde gerçekleşmiştir. 

SSK VE BAĞ-KUR  EMEKLİLERİNİN 2025/OCAK DÖNEMİ MAAŞ ZAMLARI

Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) internet sayfasında yer alan verilere göre; 2024/Ekim ayında gelir/aylık alan SSK emekli ve hak sahibi sayısı; 11 milyon 176 bin 344, Bağ-Kur emekli ve hak sahibi sayısı ise 2 milyon 908 bin 671’dir.

SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin 2025/Ocak döneminde emekli aylıkları 2024/Temmuz-Aralık döneminde gerçekleşen enflasyon oranı kadar artırılacaktır.  Bu oran yüzde 15,75 olarak gerçekleşmiştir.

Buna göre, SSK  ve Bağ-Kur emekli ve hak sahiplerinin aylıkları, başka bir ilave zam (refah payı gibi)  olmaz ise 2025/Ocak ödeme döneminde yüzde 15,75 oranında artırılacaktır. 

MEMUR VE MEMUR EMEKLİLERİNİN 2025/OCAK DÖNEMİ MAAŞ ZAMLARI

SGK verilerine göre, 2024/Ekim’de aylık alan emekli memur ve hak sahibi sayısı 2 milyon 520 bin 709, çalışan memur sayısı ise  3 milyon 654 bin 729’dur. 

Memur maaş zamlarının belirlenmesinde, SSK ve Bağ-Kur emeklisinde olduğu gibi son altı aylık enflasyon oranı doğrudan kullanılmamakta, iki yıllık süre için yapılan toplu sözleşmeler ile zam oranları belirlenmektedir. 

2024-2025 yıllarında memurların mali ve sosyal haklarının belirlendiği 7. Dönem Kamu Toplu Sözleşmesi gereği, memur ve memur emeklilerinin aylıklarına; 2024 yılı için ilk altı ay yüzde 15, ikinci altı ay yüzde 10; 2025 yılı için ilk altı ay yüzde 6, ikinci altı ay için yüzde 5 zam yapılmasına karar verilmiştir.

2024 yılı Temmuz-Aralık altı aylık enflasyon oranı yüzde 15,75, yine aynı dönemde 7. Dönem toplu sözleşmesi ile memurlara verilen zam oranı yüzde 10’dur. Dolayısıyla yüzde 15,75 enflasyon oranından yüzde 10’luk bölüm düşüldükten sonra, 2025/Ocak döneminde memur ve memur emeklisine verilecek enflasyon farkı 1,1575/1,10=1,0522=) yüzde 5,22 olarak hesaplanmıştır. 

MEMUR EMEKLİSİ 

2024 yılı ikinci altı aylık dönemde enflasyon oranının yüzde 15,75 olarak belirlenmesiyle, emekli memurlara verilecek enflasyon farkı yüzde 5,22 oldu.  Ayrıca, 2025/Ocak ayında memurlara yüzde 6 zam verildi. Bu durumda memur emeklisinin 2025/Ocak zammı 1,0522 x 1,06=1,1153 =) yüzde 11,54 oldu. Diğer bir ifadeyle, memur emekli aylıkları yüzde 11,54 oranında artırılacaktır. 

Memur emeklileri ile  çalışan memurların aylıkları 2023/Temmuz ayından itibaren farklılaştırılmıştır. Tüm çalışan memurlara 2023/Temmuz ayında verilen 8 bin 77 liralık ilave ödeme, emekli memurlara verilmemiştir. “İlave ödeme” adı altında verilen bu miktar, memur maaş katsayısı ile 15965 gösterge rakamının çarpılması suretiyle hesaplanmaktadır. 2025/Ocak ayında belirlenen memur maaş katsayısı 1,012556 olarak belirlenmiş olup, anılan dönemde sadece çalışan memurlara verilecek ilave ödeme tutarı 15965 x 1,012556=16.165,46 TL olmuştur. Emekli memurlar, çalışan memurlara verilen bu ilave ödemenin kendilerine de verilmesini haklı olarak talep etmektedir. 

ÇALIŞAN MEMUR 

2024/Temmuz döneminde çalışan memurlara toplu sözleşme ve enflasyon farkı olarak yüzde 19,31 oranında zam ve ayrıca aylıklarla birlikte ödenmek üzere 15965 x 0,907796 = 14.492,96 TL ilave ödeme verilmiştir. 

2025/Ocak döneminde; çalışan memurlara verilecek enflasyon farkı yüzde 5,22 toplu sözleşme zammı yüzde 6 olmak üzere toplamda artış oranı,1,0522 x 1,06=1,1154 =) yüzde 11,54 olmuştur.

Ayrıca, sadece çalışan memurlara 1/1/2025 tarihinden geçerli olmak üzere 15965 x 1,012556=16.165,46 TL ilave ödeme verilecektir. 

EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞI MİKTARI NE OLDU?

2024/Temmuz ödeme döneminden itibaren emeklilere ödenen en düşük emekli aylığı 12.019,23 TL aylık ve 480,77 TL ek ödeme olmak üzere toplam 12 bin 500 TL’dir. Emekli aylıklarının artırılmasında uygulanan oranlar, emeklilerin gerçek yani kök aylıklarına uygulanmakta ve en düşük emekli aylığı ile mukayese edilerek yüksek olan aylık emeklilere ödenmektedir. 2025/Ocak ayında emeklilerin kök aylıkları yüzde 15,75 oranında artırılacak ve en düşük emekli aylığı ile mukayese edilecektir.

En düşük emekli aylığı miktarı olan 12.500 TL’nin artırılacağı daha önce Cumhurbaşkanı yardımcısı  Cevdet YILMAZ tarafından açıklanmış ve 6 Ocak’ta yapılan Kabine toplantısından sonra  en düşük emekli aylığının ne olacağına ilişkin açıklamayı emekliler Cumhurbaşkanından duymayı beklemişlerdi. Ancak, Kabine toplantısı sonrası Cumhurbaşkanı  en düşük emekli aylığına ilişkin herhangi bir açıklama yapmadı ve beklenen açıklama bir gün sonra T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat IŞIKHAN’dan geldi. Bakan, en düşük emekli maaşı olan 12.500 TL’nin, 2025 yılı Ocak ayında SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarına yapılan yüzde 15,75 oranında artırılarak  (12.500 x 1.1575= 14.468,75 ) 14.468,75 TL’ye yükseltildiğini belirtti. Bu miktarın içinde ek ödeme de bulunmaktadır. 

Bilindiği gibi, çalışmalarına esas kazançları, asgari kazanç üzerinden bildirilen ve toplam hizmet süresi içinde, 2008 yılı Ekim ayı sonrası hizmetlerinin oranı artan ve 2008 yılı Ekim ayı sonrası emekli aylığı talebinde bulunan sigortalıların, emekli aylıkları düşmeye başlayınca, bu düşüşü kamufle etmek için 18/1/2019 tarihli ve 30659 sayılı Resmi Gazete yayımlanan 7161 sayılı Kanunla, 5510 sayılı Kanuna ek 19 uncu madde eklenmiştir. Madde ile bu Kanun veya bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerine göre ödenen aylıkların, ek ödeme dahil, maddede belirli tarihlerde yapılan değişikliklerle belirlenen alt sınır aylıklarının altında olamayacağı öngörülmüştür. Ek 19. Maddede alt sınır aylığı miktarında yapılan değişiklikler aşağıdaki Tabloda gösterilmiştir.

Bakan IŞIKHAN’ın açıklamasıyla, Ek 19. Madde kapsamında ödenen en düşük emekli aylığı miktarının belirlenmesinde bir ilk yaşanarak, en son uygulanmakta olan 12.500 TL’lik en düşük emekli maaşı, 2025/Ocak ayında SSK ve Bağ-Kur emeklilerine verilen  aylık artış oranı olan yüzde 15,75 oranında artırılarak 14.468,75 TL’ye yükseltildi. Bu miktarın içinde ek ödeme tutarı da bulunuyor.  (13.912,26 TL aylık ve  556,49 TL ek ödeme olmak üzere toplam 14.468,75 TL) Uygulamanın hayata geçirilmesi için yasal düzenleme yapılması yani ek 19. Maddedeki en düşük aylık miktarının değiştirilmesi gerekmektedir.

Öte yandan, 2008/Ekim öncesi emekli olanlara  ödenen en düşük emekli maaşı, 2024/Temmuz ödeme döneminden itibaren 13.633,49 TL aylık ve 545,34 ek ödeme olmak üzere toplam 14.178,83 TL idi.  Bu miktara, 2025/Ocak ayı itibariyle yüzde  15,75 artış oranı uygulandığında, 2008/Ekim öncesi emekli olanlara ödenecek en düşük aylık miktarı 15.780,76 TL aylık ve 631,23 ek ödeme olmak üzere toplam 16.411,99  TL olmuştur. 

Bu durumda, 2008/Ekim öncesi emekli olanlara ödenen en düşük aylık 16.411,99 TL iken, 2008/Ekim sonrası emekli olanlara ödenen en düşük emekli aylığı tutarı 14.468,75 TL olmuştur. 

Sosyal güvenlik sistemlerinde alt sınır aylığı uygulamaları çok tercih edilen uygulamalar olmaması gerekirken, sosyal güvenlik sistemimizde her aylık hesaplama sisteminde alt sınır aylığı uygulaması bulunduğu gibi, karma sistemde bağlanan aylıklarda bile bu uygulama bulunmaktadır. Alt sınır aylığı uygulamaları prim karşılığı olmayan aylık ödemelerini içerdiğinden, sosyal güvenlik sistemlerinin sürdürülebilirliği ve aktüeryal dengeler için olumsuz etki yaptığı gibi,  prime esas kazançları aynı olmakla birlikte, daha uzun süre (7.200-9.000 gün) prim ödeyen sigortalarla, daha kısa süre (3.600-5.000 gün) çalışanların aynı aylığı almasına yol açarak emekli aylıkları arasında adaletsizlik yaratmıştır. Ayrıca, alt sınır aylıklarının yüksek belirlenmesi ve aylık artışlarının kök aylıklara uygulanması nedeniyle emekliler, aylık artışı almadan birden fazla dönemde aynı miktarda emekli aylığı almak zorunda bırakılmıştır. Bu uygulamadan mutlaka vazgeçilmesi yeni bir aylık hesaplama sistemi ile tüm emekli aylıklarının yeni sistemde hesaplanarak intibakının yapılması gerekmektedir.