Önde gelen basın kuruluşlarından Haaretz’in ekonomi yazarı David Rosenberg, adından sıkça söz edilen Bitcoin gibi elektronik paralar hakkında merak edilenleri yazdı. Rosenberg’in, “Suçlular ve finans vurguncuları dışında kimse tarafından kullanılmıyor” sözleriyle tarif ettiği elektronik para balonunu şişirmek üzere bugün muazzam bir “aldatıcı reklam” organizasyonu tüm dünyada faaliyet yürütüyor. İşte o makalenin tam metni:  

Bronx merkezli Monroe Koleji’nin bilgisayarlarına sızan korsanlar kendilerini Bitcoin’deki son düşüşün kurbanları arasında sayabilir. Zira, geçen hafta Monroe’nun sistemlerini kapatmalarının ardından yeniden erişim için fidye olarak 170 Bitcoin (1) talep etmişlerdi. O vakit Bitcoin’lerin her biri 12 bin dolardan işlem görüyordu, bu da suçlular için tamı tamına 2 milyon dolar kâr anlamına geliyordu. Bilgisayar korsanlarının fidye alıp almadıkları bilinmiyor ve eğer öyleyse ki bu yönde bir açıklama yok, bu hafta başında Monroe tekrar çevrimiçi oldu. Bu arada Bitcoin geçen perşembe günü itibarıyla yüzde 19’un üzerinde bir düşüş kaydetti.
Bilgisayar korsanları belki de Bitcoin’lerini hızlı bir şekilde elden çıkarmışlardır, ancak şayet ellerinde kaldıysa, fidyeleri şu anda 1.65 milyon dolara tekabül ediyor.

Fidyeler Bitcoin
Monroe gibi bir okula kayıt yaptırmak istiyorsanız, harç tutarını dolar bazında ödemek durumundasınız. Kolej kitabevinden bir ders kitabı almak veya okul kafeteryasından bir sandviç almak istiyorsanız da kredi kartı kullanmak makul bir davranış olacaktır. Öte yandan, okul idaresini bir miktar zorlamak istiyorsanız, Bitcoin de tercih edilen bir para birimidir.
Monroe’nun başına gelen talihsizlikler pek de sıra dışı değil. Fidye yazılımı saldırıları giderek daha fazla rağbet gören bir suç türü ve Bitcoin de bu alanda yapılan ödemelerde kullanılan para birimi. Üniversiteler ve küçük şehirler, kendilerini koruyacak teknoloji altyapısına sahip değiller, ancak sahip oldukları finansal kaynaklardan ötürü ana hedef konumundalar.

Değişken ve yanıltıcı
Bitcoin hakkındaki tüm bu rahatsız edici gerçekler, hedefleri Bitcoin’i sıra dışı bir şekilde şişirmek olan girişimler, konferanslar ve özel bir medya endüstrisinden oluşan elektronik para endüstrisi adlı okyanusta kayboluyor.
Elektronik para o denli başarılı ki, değerinin, “son derece değişken ve kurgulanmış bilgilere dayalı” olduğunu ifade eden ABD Başkanı Donald Trump da dahil olmak üzere birçok dünya liderinin dikkatini çekiyor. Trump’ın görüşleri de nihayet politikacıların, ekonomistlerin ve bankacıların elektronik paralar hakkında söylediklerinin tipik bir örneği.
Kötü reklam, hiç reklam olmamasından iyidir derler. Aslında, Bitcoin fanatiklerinin düzen karşıtı dünyalarında, sevgili Bitcoin’lerine yapılan saldırılar, küresel seçkinlerin giderek öfkelendiğine ve söz konusu fenomenin durdurulamayacağına yönelik işaretler olarak algılanıyor.

Para yerine geçmez
Eğer elektronik (ya da bir başka deyişle kripto) para birimleri genel anlamıyla para işlevi görecekse, sıradan finansal işlemlerde de kullanılabilir olmaları gerekir. Bitcoin aynı zamanda bir değer deposu olarak da hizmet verebilir, ancak öyle bile olsa, marjinal bir fenomen olarak kalacaktır, finansal bir devrim değil. Finansal işlemler mevzu bahis olduğunda, elimizdeki deliller, Bitcoin’nin bu tür bir işe yaramadığının aşikâr olduğunu göstermekte.
Bitcoin’in patlama yapacağına ya da birkaç kat değer kazanacağına dair haberler ortalıkta dolaşmadığı zamanlarda, küresel ölçekte hareket halinde olan Bitcoin hacmi günde ortalama 200 ile 900 milyon dolar arasında seyretmekte. Dışarıdan kulağa etkileyici geliyor, ancak gerçekte yalnızca PayPal bundan çok daha fazla iş hacmine sahip.
Her halükârda, söz konusu dolaşımın önemli bir çoğunluğunun Trump’ın bahsettiği “yanıltıcı” ortamda gerçekleştiğine dair kanıtlar mevcut.

İşlemlerin çoğu hayali
Yapılan bir araştırmaya göre, düzensiz Bitcoin alım satımlarının yüzde 95’i hayali; bu da hacmi artırmak ve piyasanın aktif görünmesi sağlamak için sahte işlemler yapıldığı anlamına geliyor.
Büyük şirketler ve hükümetler için blok zincirlerini (2) analiz eden bir firma olan Chainalysis, geçen yıl tüm blok zinciri işlemlerinin yüzde 80’inin hayali olduğunu öngörüyor. Diğer yüzde 20’nin tam olarak ne yaptığını kimse bilmiyor, ancak Chainalysis’in analizine göre yapılan tüm işlemlerin sadece yüzde 0.3’ünde para ödemesi yapıldı.

Aktarılması güç
Bitcoin meraklıları, elektronik paraları bir yerden diğerine nakletmenin ne kadar zor ve pahalı olduğu konusunda sürekli şikâyet ederler. Ancak, Bitcoin sahtekârlığının aksine, dolaşımdaki normal para, dünya çapında olağanüstü kolay şekilde hareket eder; bu yüzden de her yıl trilyonlarca dolarlık uluslararası ticaret, yatırım ve turizm gerçekleşir.
Şehrinizde veya mahallenizdeki günlük işlemleri göz önünde bulundurduğunuzda, paranın dolaşımına yönelik neredeyse hiç probleme rastlamazsınız. On yıla yakın bir zaman önce, 80’li yıllarda ABD Fed’inin başkanı olan Paul Volcker, ATM’nin geçen on yılların en güçlü finansal yeniliği olduğunu söylemişti. Sözleri bugün hâlâ geçerliliğini koruyor.

Zaaflardan besleniyor
Bitcoin’in kalan son savunma hattı, hükümetlerin politik olarak baskıcı ve/veya ekonomik açıdan yetersiz olduğu, paranın değersiz olduğu ve/veya hükümetlerin yurtdışına para çıkışına izin vermediği ülkelerde konumlanmış vaziyette. Kanıtlar bunu destekliyor:
Fin borsasında yapılan ve özellikle itibari (3) ve elektronik para işlemlerine odaklanan karşılaştırmalı bir çalışma olan Localbitcoins.com’a göre, elektronik para alanındaki işlemlere dair en büyük ticaret hacmi bazı Asya, Güney Amerika ve Afrika ülkelerinden geliyor. Kurumların ve hükümetlerin işlevsel olduğu dünyanın geri kalan ülkelerinde kripto para birimleri açık bir rol oynamıyor.

1. Bitcoin: Herhangi bir merkez bankası, resmi kuruluş, vs. ile ilişiği olmayan elektronik bir para birimidir.
2. Blok zinciri: Şifrelenmiş elektronik paraların kimden kime nasıl geçtiğinin, ne zaman geçtiğinin kayıtlarını tutan sanal muhasebe ağıdır.
3. İtibari para: Hükümet kararına dayalı çıkarılan; altında imzası olan; mal ve hizmet alışverişi için kullanılan banka kâğıdı veya kâğıt para demektir.

Kaynak: https://www.haaretz. com/world-news/.premiumbitcoin- is-a-fraud-and-let-shope- and-pray-it-stays-thatway- 1.7539098  

Yazar: DavId Rosenberg, Haaretz
Çeviren: M. Birol Güger