Nâzım Hikmet’in 48’inci ölüm yıldönümü seçim öncesine rastladı. 3 Haziran 1963’te; yani 62 yaşında Moskova’da yaşama veda eden büyük şairimizi anma etkinlikleri seçimle meşgul medyamızda yeterince yer alamadı.

Oysa örneğin İzmir Büyükşehir Belediyesi’nce Kültürpark’taki heykeli önünde düzenlenen şiirli ve şarkılı anma toplantısı çok anlamlıydı... Aydın Belediyesi de 130’uncu kuruluş yılı etkinlikleri içerisinde yer verdiği Nâzım Hikmet’i anma törenine Aytepe Amfitiyatrosu’nu ayırmış; şair Şener Olgun şiirleri eşliğindeki türküleriyle ayakta alkışlanmıştı..

Nâzım için Anamur’da Eğitim-Sen Temsilciliği’nce de anma etkinliği düzenlenirken İstanbul’da Esenyurt’ta Nâzım Hikmet Parkı’ndaki heykeli çevresinde yüzü aşkın insan toplandı.

Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin AKM Aspendos Salonu’ndaki tiyatro gösterisinde de şairin aynı adlı kitabından Metin Coşkun’un oyunlaştırdığı “Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim” sahnelendi… Urla’da çok sayıda STK’nin işbirliğiyle Demokrasi Parkı’nda düzenlenen etkinlikler iki gün sürdü. Eskişehir’in Seyitgazi ilçesine bağlı Doğançayır’daki buluşma ise şairin “temsili mezarı” başındaydı...

Diğer kent ve kasabalarımızda da yapılan etkinliklerin yanı sıra Moskova’da Novodeviçi mezarlığındaki anıt mezarında düzenlenen törene ise yazarlarımız, şairlerimiz, işadamlarımızla birlikte katılan Moskova Büyükelçimiz Aydın Sezgin diyordu ki: “Onu mahpus edenler, aslında kendilerini mahpus ettiler; onu sürgün edenler, kendilerini sürgün ettiler. O, ülkesine hasretle öldü. Oysa bu kaderi hiç hak etmemişti.”

Ataol Behramoğlu ise şunları söylüyordu: “Bugün Türkiye henüz tamamlanmamış heykellerin yıkıldığı, henüz yayımlanmamış kitapların toplatılıp cezalandırıldığı bir ülkedir. Eğer bunları burada söylemezsem, her şeyden önce kendimi Nâzım Hikmet’in önünde suçlu hissederim.”

Hıfzı Topuz’un aktardığı bir anı ise şairin düşüncelerinde ne denli kararlı olduğunu kanıtlıyordu: “Moskova’dayken bir yazısı dönemin Sovyet hükümetinin hoşuna gitmemiştir. Kruşçev’in yeğeni telefonla arayarak ‘misafir’ olduğunu ve bir kazaya kurban gidebileceğini söyler; o da ‘beni öldürebilirsiniz ama adım kalır’ der.”

Efsanevi birliktelik

İşte böylesi anlamlı buluşmaların gerçekleştiği 48’inci ölüm yıldönümüne belki de en büyük armağan yine Hıfzı Topuz’dan... Remzi Kitabevi’nden çıkan “Nâzım Hikmet’in Romanı”yla kültür dünyamıza eşsiz katkılarından birini daha yapan Topuz, “Hava Kurşun Gibi Ağır” adlı yapıtını sunarken diyor ki; “Bu kitapta uğradığı haksızlıkları, cezaevlerinde çektiği acıları, mutluluklarını, aşklarını, sıcak ilişkilerini, insan sevgisini, Türk halkına ve vatanına olan tutkusunu, özlemlerini, barışa ve kardeşliğe olan inancını, dostlarına bağlılığını, geleceğe umutla bakışını belirtmeye çalıştım.”

Nâzım’ın “kadim” dostu ve efsanevi birlikteliklerin tanığı Hıfzı Topuz, yıllardır o herkesi hayran bırakan alçakgönüllülüğü ile “çalıştım” diyor... ancak söylediklerinin tümünü yine hayran olacağınız bir “dil arılığı”, “bilgi paylaşımı” ve “içtenlikli anlatım” ustalığı içinde okura sunmanın hem sanatsal, hem de bilge örneğini sergiliyor....

Evet, ulusal şairimizi 48’inci ölüm yıldönümünde de kuşaktan kuşağa sonsuzluğu için “Anadolu’da bir çınar ağacının altında” dileğini yerine getirememiş olmanın ezikliğiyle andık. Umarım Topuz’un, her sayfası o destansı yurt hasretini sergileyen romanı, bu tarihsel ayıbımızın giderilmesine ilham verir. Yeter ki kararı verecekler de okusun ve 265’inci sayfada yüreklerini titretecek şu dizelere kulak assınlar:

“Bir vapur geçer Varna önünden, / uy Karadeniz’in gümüş telleri, / bir vapur geçer Boğaz’a doğru, / Nâzım usulcacık okşar vapuru, / yanar elleri..”