Moskova Belediye Başkanı Yurt Luzhkov, yaz başında Sivastopol’a yaptığı bir “ziyarette” söyleyeceğini söylemiş:

“Sivastopol bir Rus şehridir. Yeniden bir Rus şehri olmalıdır!”

Tabii arkasından büyük bir skandal kopmuştu filan ama anlatmak istediğim bu değil...

Rusların “bu stratejik Karadeniz limanına ilişkin zihin haritası” böylesine açık ve net. “Ne istediklerini, neyin peşinde olduklarını” biliyorlar. Demem o ki son Ukrayna krizi, ağustostaki Gürcistan arbedesiyle başlamadı. Karadeniz’deki depremin merkez üssü esasen Ukrayna ve özellikle de Kırım’ın Sivastapol limanı.

Paylaşılamayan ‘sınır’ ülkesi

Batı ile Moskova’nın oluşturmaya çalıştığı “yeni Rus ekseni” arasında bir o yana; bir bu yana çekiştirilen, adı dahi “sınır” anlamına gelen “Ukrayna’nın” ortasından geçen bu “büyük güçler dengesinde”; “kartların yeniden açıldığını” geçen yıldan itibaren yazdığım yazılarda söylemiştim:

“Gelişmeleri; Brüksel şimdilik siperden izliyor” demiştim. “Stratejik bakıştan yoksun” AB hâlâ siperde ve ortak tavırdan yoksun.

Almanya, Fransa, İtalya, İspanya gibi -Ruslara cephe almaktan kaçınan- bir “eski Avrupa” büyük devletler ekseni var AB’de. Polonya, Çek Cumhuriyeti gibi eski Doğu Avrupa ülkelerini kapsayan “Rus karşıtı” bir “yeni Avrupa” var. Bir de kayıtsız şartsız ABD’yi destekleyen İngiltere.

Moskova bu durumda AB içinde yalnızca ağırlığı olan büyük devletleri, “boyun kadar konuş!” hesabına dikkate alıyor haliyle.

Putin: ‘Ukrayna devlet değil!’

Irak ve Afganistan gibi başka öncelikleri varken; buralarda “renkli devrimler” fitillemeye kalkan ABD ise seçim yılında. Washington’da bir “lider boşluğu” var. Üstüne üstlük nerde duracağı belli olmayan bir Wall Street krizi ile cebelleşiyor.

Moskova borsasını da vuran “kriz” gerçi Rusya’da da etkisini hissettiriyor ama önemli fark şu: Rusya’da tartışmasız bir “lider” var: O da Putin.

“Rus ekseni”nin beyni; dün olduğu gibi, bugün de operasyonu başbakanlık şapkası altında yöneten ve Medvedev’i yönlendiren Putin.

En son geçen nisandaki açıklamaları uyarınca Putin’e göre “Ukrayna bir devlet bile değil”...

“Rüzgâr nereden eserse” ona göre pozisyon alan Kiev’in dıştan güdümlü “liderciklerinin” kördövüşüne bakacak olursak, “Rus Çarı” tamamiyle haksız değil...

Turuncu Devrim’in başkahramanlarından “Batı yanlısı” Başbakan Yulya Timoşenko, Gürcistan krizi itibarıyla aldığı 180 derecelik virajla, direksiyonu Moskova’ya kırmış görünüyor...

Ukrayna’yı ne pahasına olursun AB ve NATO’ya sokmak; Rusları da Sivastopol’la Kırım’dan söküp atmak isteyen Cumhurbaşkanı Viktor Yuşçenko bunu “ihanet” olarak adlandırıyor.

‘Yeni Yalta’ nerden geçecek?

Devlet Başkanı ile Hükümet Başkanı arasındaki giderilemeyen bu “çatlak”; son dört yılda altı seçim yaşayan Kiev’de büyük ihtimalle yeniden sandıkların açılması anlamına geliyor...

Bu itiş kakış arkasında gerçekten 2010 yılında yapılması gereken “Cumhurbaşkanlığı seçimleri” var.

Yulya Timoşenko’nun derdi, Yuşçenko’yu koltuğundan edip, Cumhurbaşkanlığı’na çıkmak...

Sarı, kalın örgü topuzu ve değişmez incileriyle belleklere kazılan Timoşenko; Rus desteğiyle “Cumhurbaşkanlığı”nı alıp, Yuşçenko’yu devre dışı bırakmak istiyor.

Bu durumda başbakanlığın en güçlü adayı da “Rus yanlısı” Viktor Yanukoviç olacak.

Bugün Kiev’deki siyasi kaosun altında yatan ve Yuşçenko’yu çileden çıkaran hesap bu.

Hesap planlandığı gibi yürürse, Putin “Gürcistan” gibi “Ukrayna bahsini” de kazanmış olacak!

Ukrayna’nın iki siyasi lideri: Yuşçenko ve Timoşenko arasında yaşanan bu amansız kapışma; basit bir siyasi mücadeleden ibaret değil özetle. Mücadelenin sonucu, yeni “Yalta düzeninin” nereden geçeceğini ve Karadeniz’deki kuzey komşumuzun hangi “tarafta” kalacağını belirleyecek....

Ukrayna’yı yakından izlemekte yarar var.

nilgun@cumhuriyet.com.tr