Başkanlık yarışındaki Obama ve Başkan Obama.. farklı “olgular”.

“Aday” Obama, New Orleans kiliselerinin “gospel müzisyenlerini” çağrıştırıyordu…

Vücut dili, seçim kürsülerinde kullandığı sözler ve sözcüklerin ötesinde; sadece “blues” ve caz şarkıcılarında rastlanan Tanrı vergisi bir tempo, ritim ve tona sahipti Başkanlık koşusundaki Obama. Siyaset arenasına çıkmış bir Ray Charles gibiydi…

Dünyayı efsunlayan benzersiz “karizmasının” temelinde bu kimya vardı.

Başkanlık töreni konuşmasında başka bir Obama izledik.

Ray Charles’vari adam gitmiş, yerine haşmetli bir Sezar gelmiş…

Capitol Hill önünden Beyaz Saray’a uzanan yollar ve meydanları dolduran insan selini selamlayan bir Siyah Sezar izledik salı günkü törenlerde…

“Ne bekliyordun? Başka ne olacaktı?” diyeceksiniz…

Metamorfoz ani oldu

Başka ne olacaktı da.. bu “metamorfoz” da biraz fazla ani oldu.

İmkânsız düşlerin peşine düşen bir “Siyah Orfe” beklerken, dakika bir gol bir; üslup, ton, söylem itibarıyla “tarihin ilk Siyah Sezar’ıyla” burun buruna geldik.

Yalnız ekran başındakilerin değil, kutup soğuğunu göze alarak Washington’a akan kalabalığın heyecanında da, -“inauguration speech”- Başkanlık konuşmasının ardından bariz bir düşüş oldu.

“O-ba-ma, O-ba-ma...” diye yeri göğü inleten çığlıklarda -TV ekranlarına yansıyan- bir duraksama, gevşeme, garip bir boşluk, tereddüt hissedildi.

“Yenilik, değişim, ezilmişlerin zaferi, sol/liberal söylemler” adına herkesin kendi hesabına bambaşka beklentiler yüklediği “Obama mitosu” ile bu ilk “gerçek saati” karşılaşmasında, farklı biçimler ve farklı nedenlerle bir “kopukluk” ve “boşluk” doğdu.

Tarih yazan “kara derili ilk ABD Başkanının” beni “boşluğa” bırakan cümleleri şunlar oldu örneğin:

“Müslüman dünyasıyla, karşılıklı çıkar ve karşılıklı saygıya dayanan yeni bir yol arıyoruz. Nifak tohumları ekmeye çalışan, toplumlarının sorunlarından Batı’ yı sorumlu tutan liderlere sesleniyoruz: Halkınızın sizi neyi yıkacağınız değil, neyi inşa edebileceğiniz üzerinden değerlendireceğini bilin. İktidara yolsuzluk ve aldatmaca, muhalefetin susturulmasıyla sarılanlara sesleniyoruz: tarihin yanlış safında olduğunuzu, ancak yumruğunuzu açarsanız, elimizi sizlere de uzatacağımızı bilin…”

“Ne münasebetsiz ve kibirli (patronizing!) bir ton bu böyle?” diye düşünmekten kendimi alamadım..

Gazze’nin dumanları tüterken…

Gazze bombalarının dumanı tüterken daha, şimdi, şu sırada, bu zamanlamayla, söylenecek laf mı bu? Bir.

“Uygarlık camiası” içinde ayrı kategoride ele alınan “Müslüman dünyası” retoriği, biteviye böyle sürüp gidecek mi?

Bush dönemi “uygarlık çatışması” şablonundan -öz itibarıyla- ne farkı var neticede bunun? İki.

Müslüman dünyası -salt “din” faktörüyle şekillenen- “monolitik” bir bloktan mı ibaret?

“Uygar dünya içinden İslam ümmetine seslenen bir ABD Başkanıyla mı karşı karşıyayız?” başka deyişle...

Nihayet şu “karşılıklı saygı” meselesi...

“Karşılıklı saygı” bağlamında akla gelen ilk koşul “karşılıklı çıkar” mı olmalı?

“Saygı/çıkar” denklemi böylesine nüanssız ve doğrudan bir “önşartla” tek nefeste telaffuz edilecekse, ha Bush, ha Obama.. olmuş. “Müslüman dünyası” adına ne fark edecek ki? Üç.

Obama’nın “Müslüman dünyasına” yaptığı bu basit, “toptancı çağrı”; bu gezegenin dışında yaşayan başka bir gezegenin -yekmili “rogue/failed state” (haydut/çökmüş devlet) vatandaşı- insanlarına sesleniş gibi geldi. Ve talihli bir başlangıç oluşturmadı.

“El Cezire”de konuşmanın içeriğini hemen o anının tazeliğiyle değerlendiren Ortadoğu uzmanı gazeteci Robert Fisk nitekim; “Bu, İslamcılara ‘Siz geçmişin adamlarısınız!’ demek adına verilmiş bir vaazdır!” diyerek yorumladı.

“Müslüman dünyası=İslamcı=siyasi İslam” kavramlarındaki tüm farkları yok eden bu “vaaz” karşılığında Fisk; Obama’nın Başkan sıfatıyla ilk konuşmasında Ortadoğu sorununa dair tek söz sarf etmemiş olmasını büyük bir zaaf olarak nitelendirdi...

Müslüman dünyasının neresinden, hangi köşesinden bakarsanız bakın, “yeni yol” arayışında olduğunu iddia eden bir Başkan için sorunlu bir söylem bu.

nilgun@cumhuriyet.com.tr