Soru: Özel sektörde çalışmaktayım. 9/9/2023 tarihinde SGK’nin internet sitesinde maaş hesabı yaptırdım. Hesaplama butonuna basmadan önce beliren dökümde en son 07/2023 tarihine ilişkin SGK ödemesi de listelenmişti. Hesaplatınca “09/09/2023 tarihi itibarıyla hesaplanan Aylık xxx” ifadesiyle bir rakam belirdi. Ekranın en alt köşesinde “2023 yılı talepli aylıklar, özel sektör için 01/01/2023 tarihinden, kamu sektörü için 15/01/2023 tarihinden itibaren hesaplanmaktadır.(...)” şeklinde bir ifade vardı. 2023/Temmuz zammının bu aylığa uygulanıp uygulanmadığı hususunu ALO 170’e de sordum, dahil olmadığını söylediler. Doğru mudur? Timuçin O.

Sosyal güvenlik mevzuatında “yıl” kavramı özel ve kamu sektörü için farklı tarihleri kapsamakta. Örneğin 2023 yılı; özel sektör için 1/1/2023-31/12/2023, kamu sektörü için 15/1/2023-14/1/2024 süresini ifade eder. SGK aylık hesaplama portalında aylık hesabı yapılırken sigortalıdan işyerinin niteliğini (kamu/özel) belirtmesi istenilmekte. Çünkü bu bilgi sigortalının aylıklarının hesabına esas yıllık prime esas kazançların taban ve tavan sınırlarını, gösterge tespitini ve aylık başlangıç tarihini etkilemekte. Özel sektör çalışanı olduğunuz için SGK aylık hesaplama portalından 31/12/2023 tarihine kadar giriş yapmanız halinde sistem, tahsis talep yani aylık talep tarihinizi portala giriş yaptığınız gün olarak kabul etmekte ve bu tarihe kadar sistemde kayıtlı gün ve kazançlarınızı dikkate alarak 1/1/2023 tarihi itibarıyla aylığı hesaplanmakta. Bu şekilde hesaplanan aylık, aylık başlangıç tarihine kadar geçen sürede emekli aylıklarına uygulanan artış oranları dikkate alınmak suretiyle taşınmakta. Diğer bir ifadeyle, 1/1/2023 tarihi itibarıyla hesaplanan aylığınıza, 2023/Ocak ayında yüzde 30, 2023/Temmuz ayında yüzde 25 oranında artış uygulanarak aylık başlangıç tarihinize taşınmakta. Dolayısıyla, eylül ayında sisteme girdiğiniz için hesaplanan aylığa 2023/Temmuz dönemi zammı da uygulanmış olmakta.

ENGELLİ OLARAK NASIL EMEKLİ OLABİLİRİM?

Soru: 26/02/2014 SSK girişim 3350 prim gün sayım var, yüzde 55 süresiz engelli raporu ve vergi indirimi de aldım. Engelli olarak nasıl emekli olabilirim. Ayrıca prim gün sayımı doldurduğumda SGK yeniden rapor istiyormuş bu ne derece doğru? Mustafa S.

İlk defa 2008/Ekim sonrası sigortalı olanlardan engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlandığını tespit ettirenlere, aylık bağlanmasına ilişkin 5510 sayılı yasada bir düzenleme bulunmamakla birlikte, engelli oldukları Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından tespit edilenlere yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin düzenleme yasanın 28. maddesinin beşinci fıkrasında yer alıyor. Buna göre çalışma gücü kaybı yüzde 40 ila 49 arasında olanlara 18 yıllık sigortalılık süresi ve 4960 gün, yüzde 50 ila 59 arasında olanlara 16 yıllık sigortalılık süresi ve 4320 gün koşullarına göre yaşlılık aylığı bağlanıyor. Çalışma gücü kaybı, “Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri” yönetmeliğine göre SGK sağlık kurullarınca yapılıyor.

Engelli aylığı talebinde bulunanların; talep tarihinden önceki altı ay içerisinde tarafından yetkilendirilmiş hastanelerce düzenlenmiş durum bildirir sağlık kurulu rapor asılları, asıllarının olmaması durumunda düzenleyen hastane yetkilisince onaylanmış suretleri ile SGK’ye müracaat etmeleri halinde, hastaneye yeniden sevk işlemi yapılmaksızın, mevcut raporları kurum sağlık kurulunca değerlendiriliyor. Mevcut durumda yüzde 55 engelli raporunuz mevcut ise de kanunda aranan en düşük prim gün sayısı olan 4320 günü doldurmadığınızdan, bu gün sayısını tamamladıktan sonra SGK’ye hastaneye sevk işlemi için müracaat etmeniz gerekiyor. Sevk edildiğiniz hastaneden alınan sağlık kurulu raporunuzun, SGK sağlık kurulunca incelenmesi ve çalışma gücü kaybınızın yüzde 50 ila 59 arasında olduğunun tespiti halinde tarafınıza aylık bağlanacak. Ancak, çalışma gücü kaybınızın yüzde 40 ila 49 arasında tespit edilmesi halinde, bu defa 4960 prim gün sayısını tamamlamanız, sevk ve değerlendirme sürecini yine tekrarlamanız gerekiyor.

ENGELLİ ÇOCUĞUMUN OLMASI AYLIĞIMI ARTIRIR MI?

Soru: 01/04/2014’te emekli oldum. Emekli olurken zihinsel engelli oğlum olduğunu belirtmemiştim. Oğlumun bu durumu aylığımı artırır mı? Ekber A.

5510/Mad. 28/sekizinci fıkrasında, yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların, 2008/Ekim sonrası geçen çalışmalarının dörtte birinin, prim ödeme gün sayılarına ekleneceği ve eklenen bu sürelerin emeklilik yaş hadlerinden de indirileceği öngörülmüş. Yasadan da anlaşılacağı üzere, bu hak sadece kadın sigortalılara tanınıyor ve çocuğun sürekli bakıma muhtaç ağır engelli olması (bu durum SGK sağlık kurullarınca belirleniyor) gerekiyor. Sigortalının 2008/Ekim sonrası çalışma sürelerinin ¼’ü prim ödeme gün sayısına eklendiği için aylık bağlama oranlarını etkiliyor. Ancak, erkek sigortalılar bu haktan yararlanamıyor.