Soru: 1/7/2009 girişliyim 4/A kapsamında çalışıyorum. Engelliyim. Engelliliğim nedeniyle vergi indiriminden yararlandığımı tespit ettirsem hangi koşullarda emekli olabilirim?

2008/Ekim ayından önce sigortalı olanlardan, engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlar için, yaş şartı aranmaksızın engellilik derecelerine göre aylığa hak kazanma koşulları 506 sayılı kanunda düzenlenmişti. 2008/Ekim ayında 5510 sayılı yasanın yürürlüğe girmesiyle, engellilere ilişkin 506 sayılı kanundaki düzenlemeler yürürlükte bırakıldı ancak geçici madde ile 506 sayılı kanunda yer alan hükümlerin sadece 2008/Ekim öncesi sigortalılar için uygulanacağı öngörüldü.

Sigortalılık başlangıç tarihinizin 2008/Ekim sonrası olması nedeniyle engellilere ilişkin 506 sayılı kanun hükümlerinden yararlanamıyorsunuz. Ancak 5510 sayılı kanunun 28. maddesinin beşinci fıkrasında çalışma gücü kaybı yüzde 60’ın altında olanlar (Yüzde 60 ve üzeri olanlar bu kanuna göre malul sayıldıklarından bunlar için malullük sigortası kapsamında değerlendirme yapılıyor) için çalışma gücü kayıp oranlarına göre emeklilik koşulları belirlenmiş.

Buna göre, yetkilendirilen hastanelerin sağlık kuruluşlarından alınan raporların Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Kurulu’nca incelenmesi sonucu, sigortalılardan çalışma gücündeki kayıp oranının;

-Yüzde 50 ile yüzde 59 arasında olduğu anlaşılanların, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

-Yüzde 40 ile yüzde 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün, prim ödemek şartıyla, yaş koşulu aranmaksızın emekli aylığına hak kazanmakta. Bu kapsamda müracaatınızı işyerinizin bağlı bulunduğu ilgili SGK birimine yapmanız, SGK tarafından hastaneye sevk işleminin yapılması için en az 4320 prim gün sayınızın bulunması gerekiyor.

ÖLEN ANNE VE BABAMDAN YETİM AYLIĞI ALABİLİR MİYİM?

Soru: Annem 2015, babam ise bu yıl mart ayında vefat etti. İkisi de SSK emeklisiydi. Ben eşimden boşandım. Hiçbir sosyal güvencem yok. Çalışmıyorum. Hem annemden hem babamdan yetim aylığı alabilir miyim? Leyla A.

Bekâr, dul veya boşanmış kız çocuklarından, çalışmayan ve kendi sigortalılığı nedeniyle gelir aylık almayanlar, ölen ana ve babalarından dolayı ölüm aylığına hak kazanır. Bu koşullara sahip olmanız nedeniyle, talepte bulunmanız halinde hem annenizden hem de babanızdan tarafınıza ölüm aylığı bağlanır. Ancak bu aylıklardan yüksek olanı tamdan, diğeri yarımdan ödenir.

ÇOCUK BORÇLANMASI KOŞULLARI NEDİR?

Soru: 3860 gün hizmetim bulunuyor ve halen sigortalı olarak çalışıyorum. Üç çocuğum var. İkisi çalışmaya başladıktan sonra doğdu. Çocuk borçlanması nasıl yapabilirim, koşulları nedir? Zeynep T.

Kadın sigortalıların ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten sonra üç defaya mahsus olmak üzere, her doğum için doğum tarihinden itibaren iki yıllık süreleri, bu sürede adlarına prim ödenmemiş olması ve çocuklarının yaşaması şartıyla borçlandırılmakta. Borçlandırma işleminde Türk vatandaşı olma şartı aranmıyor. 

Üç çocuğunuzdan birinin çalışmaya başlamadan önce doğması nedeniyle, bu çocuk için borçlanma hakkınız bulunmuyor. Ancak, iki çocuğunuzun çalışmaya başlamanızdan sonra olması nedeniyle, doğumlardan sonraki 2 yıllık süreyi borçlanabilirsiniz. Doğumlardan sonraki iki yıllık süre içinde çalışmalarınızın bulunması halinde, bu çalışma süreleri dikkate alınmadan boşta olan süreleri borçlanabilirsiniz. Borçlanma tutarı, sigortalıların talep tarihinde yürürlükte bulunan asgari ile azami kazanç arasında olmak kaydıyla tercih ettikleri kazanç üzerinden hesaplanır ve borçlanma bedelinin sigortalılara tebliğinden itibaren 1 ay içinde ödenmesi gerekir. Borçlanma tutarının bu sürede tamamının ödenememesi halinde, ödenen tutarla orantılı süre borçlanmada dikkate alınır. Yani kısmi borçlanma da yapılabilir.

HANGİ YIL EMEKLİ OLURSAM AVANTAJLI OLUR?

Soru: Emeklilik koşullarını 24/01/2024 tarihinde yerine getiriyorum. Ancak askerlik borçlanması yoluyla emeklilik tarihimi 2023/Kasım ayına çekebiliyorum. Sorum hangi tarihte emekli olmam benim için avantajlı olur. Emekliye hükümet seyyanen zam vermedi. Muhtemelen seçim yatırımı olarak yılbaşında verecekler. Bu durumda, 2023’te mi yoksa 2024’te mi emeklilik müracaatında bulunmam benim için avantajlı olur? Musa A.

SSK sigortalıları için aylık hesaplama sisteminde, yıllık enflasyon oranı (TÜFE) ve gelişme hızı (GH) parametreleri kullanılmak suretiyle hesaplanan güncelleme katsayıları ile aylık artış oranları aylık hesaplamalarında dikkate alınıyor. Dolayısıyla “2023 yılında mı yoksa 2024 yılında mı emekli olmak daha avantajlı olur” sorusuna 2023 yılı aralık ayında cevap vermek daha doğru olur. Çünkü bu tarihte 2023 yılına ilişkin gerçekleşecek yıllık enflasyon oranı son bir ay dışında belli olacaktır.