Mustafa Balbay
Mustafa Balbay mustafabalbay35@gmail.com Son Yazısı / Tüm Yazıları

Suriye'nin 'Kuruluş' Sorunu!

02 Nisan 2012 Pazartesi
\n

\n

Suriye yönetimi kaderini, uluslararası dalgalanmaya ve her ne pahasına olursa olsun ülke içinde sıkı tutunmaya bağlamış

\n\n\n

durumda. BM ve Arap Birliğinin özel temsilcisi Kofi Annan şu aşamada önemli bir köprü işlevi görüyor.\n

\n

Suriyeye yönelik hedefleri daha net görmek için bu ülkenin bağımsız devlet olma sürecini ve sonrasını sütuna yatırmakta fayda var.\n

\n

Osmanlının dağılmasından sonra Suriye Fransız mandasında kaldı. İkinci Dünya Savaşının ardından 1947de Suriye Arap Cumhuriyeti adıyla yeni bir bağımsız devlet dünya sahnesine çıktı.\n

\n

Bağımsızlık sonrası Suriye yönetimini hep darbeler belirledi. Hüsnü el Zaim, Edip Çiçekli, Şükrü el Kuvvetli, derken 16 Kasım 1970te Hafız el Esad tek adam olarak damgasını vurdu.\n

\n

Arapça dirilişanlamına gelen Baas Partisi de sadece Suriyenin değil tüm Arap dünyasının kaderini değiştirmek hedefiyle varlığını yükseltti. Zira Suriye kendisini Arap dünyası içinde birleştirici bir konumda görüyordu.\n

\n

Bu birleştiriciliğinsomut denemeleri de yapıldı. 1958’de Nâsırın Mısırı ile Suriye ortak devlet oldu ve Birleşik Arap Cumhuriyeti adını aldı. Bu deneme üç yıl sürdü. 1970te Mısır ve Suriye yanına Libyayı da aldı, Arap Cumhuriyetleri Birliği kuruldu. 1974te Mısırın İsraille yaptığı Camp David Anlaşması bu denemeyi de bozdu.\n

\n

Esad yönetimi daha sonra Bağdata yöneldi, Saddamla ortaklık anlaşması yaptı. Orada da Baas Partisi iktidardı. Ortaklığın sloganı şu oldu:\n

\n

Tek parti, tek ordu!\n

\n

İran-Irak savaşı bu denemeyi de boşa çıkardı.\n

\n

***\n

\n

Tarihin cilvesine bakın ki, Suriyenin birleşme denemeleri yaptığı Mısır, Libya, Irak yönetimleri devrildi, geriye sadece Esad rejimi kaldı.\n

\n

Bugünkü duruma bu pencereden bakınca şu yorumu da yapabiliriz:\n

\n

1991’de sona eren soğuk savaştan arta kalan Ortadoğu rejimlerinden sonuncusu da sallanıyor. \n

\n

Çöl tilkisilakaplı baba Hafız Esad 1980de Moskova ile 20 yıllık uzun erimli bir anlaşma yapmışken 1991de ABDnin 1. Körfez Savaşında ustaca bir manevra ile saf değiştirmişti. Ağustos 1991de Suudi Arabistanda konuşlanan uluslararası gücün ilk askerleri Suriyelilerdi.\n

\n

1990’da ABDnin terörist devletlerlistesinde yer alan Suriye, 1991de Körfez İşbirliği Konseyinin zirve toplantısına ev sahipliği yaptı. 1995’te de dönemin ABD Başkanı Bill Clinton Şamı ziyaret etti.\n

\n

***\n

\n

O günden bugüne geldik.\n

\n

Esad ailesi ayrı bir yazı konusu.\n

\n

Yukarıda özetlediğimiz tarihçeyi şu perspektifle aktardık:\n

\n

Bağımsız devlet ilanından sonra sağlam bir kuruluştemeli atamazsanız yolun devamında hep tökezliyorsunuz.\n

\n

Suriyenin geldiği noktanın özeti bu.\n

\n

Türkiyemiz için de sıklıkla vurgulamak durumunda kaldığımız, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde verdiğimiz Kurtuluş Savaşı kadar, kuruluş savaşı da çok önemlidir. Hatta kuruluş savaşı, kurtuluş savaşından daha önemlidircümlesinin anlamı da bu.\n

\n

Atatürkü, dünyanın öteki coğrafyalarındaki salt savaş kazanan askerlerden, devlet adamlarından ayıran da bu.\n

\n

Kuruluş temelleri öylesine sağlam ki yık yık bitmiyor.\n

\n

Hatta yıkmaya girişeni yıkıp bitiriyor!

\n\n


Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

CHP’ye operasyon! 31 Ekim 2024
30 Ekim 1923! 30 Ekim 2024

Günün Köşe Yazıları