İktidarın sık kullandığı cümlelerden biri şu:
“Türkiye’de sistem değişti.
Artık eski Türkiye yok.” Artık eski Türkiye’nin olmadığı doğru. Ancak “sistem değişti” tanımı yanlış.
Türkiye’de parlamenter sistem kaldırıldı, yerine bir sistem konamadı. Kişiye göre bir yapı oluşturulmaya çalışılıyor, ama olmuyor. Her gün bir yerinde eksiklik çıkıyor, yama yapılıyor. Ertesi gün o da patlıyor.
En başta adı konurken bile zorlandılar. Başkanlık sistemine ilişkin araştırma yapıldığında AKP’ye oy veren seçmenin de buna karşı olduğu anlaşılınca “Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi” gibi ne olduğu belirsiz bir isim bulundu.
24 Haziran’dan bu yana bütün unsurlarıyla uygulamaya geçirilmeye çalışılan bu sistemsizlikte Başbakanlık makamının ortadan kalkmasıyla Bakanlar Kurulu da yok. Bunu pek çok AKP’li bile bilmiyor. Tek tek bakanlar var diye Bakanlar Kurulu’nun da devam ettiğini sanıyorlar. Oysa yeni sistemsizlikte böyle bir kurum yok. Tek tek bakanlar Meclis’ten kopuk, birbiriden habersiz sekreterya gibi görev yapıyorlar.

***

Yukarıda aktardığımız durumun güncel yansıması ittifaklar. AKP, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini halka kabul ettirmeye çalışırken dedi ki:
“Bu sistemde koalisyonlar ortadan kalkacak.”
Ne oldu?
24 Haziran öncesinde, yüzde 50’yi yakalamak için seçimden çok önce koalisyon kurmak gerekti. Adını koalisyon yerine ittifak koymakla gerçek değişmiyor.
Hal böyle olunca apar topar ittifak yasası çıkardılar. Çıkarırken eklediler:
“Bunu sadece genel seçimler için yapıyoruz. Yerel seçimde yok.”
Geçen eylülde AKP ve MHP liderleri grup toplantılarında “ittifak yok” diye haykırıp milletvekillerince ayakta alkışlandılar. Sonra baktılar ki, iki parti tek başına başarısız olacak, yeniden can ciğer kuzu sarması oldular.
Oldular ama şimdi de tabanda zorlanıyorlar. Samsun’dan Şanlıurfa’ya, Anadolu’dan gelen haberler kriz sadece ekonomide değil, dedirtiyor.
CHP ile İYİ Parti arasındaki fiili ittifakta da kabul gören, görmeyen unsurlar var. Özellikle kimi büyük ilçelerde iki taraf da zorlanıyor.

***

Sistem çökünce siyasetin tarafları duruma göre çözüm üretme arayışına giriyor.
Erdoğan’ın iktidar gücünü sürekli genişletme ve zorlama hırsı, siyaseti kuralsızlaştırdı. Siyasetin kimi dişlileri birbiriden koptu, kimi dişlileri de iç içe girdi. İktidar bu çaresizlik içinde şöyle bir tez üretmeye çalışıyor:
“Cumhur İttifakı kazanamazsa, Millet İttifakı Ankara ve İstanbul’dan birini alırsa kaos çıkar.”
Tam tersi, böyle bir şey olursa hiç değilse bir ölçüde güçler dengelenir.
Siyasetin doğal iklimi yeniden normalleşme yoluna girebilir.