Azerbaycan’la Ermenistan’ın Rusya hakemliğinde vardığı anlaşma, Kafkaslar’da Moskova’nın ağırlığını bir doz daha yükseltti. Azerbaycan’ı Ermenistan karşısında daha güçlü konuma getirdi.

Ermenistan, önce 12 Temmuz’da ardından 27 Eylül’de Azerbaycan’a yönelik saldırı başlatmış, bu durum Bakû’nun “beklediği anı” yaratmıştı. Hafta sonu Şuşa’nın ele geçirilmesiyle Dağlık Karabağ’da tam hâkimiyet an meselesiydi.

Rusya, “Bu kadar yeter” dedi.

Taraflar açısından görünüm şöyle:

Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, halkını büyük ölçüde tatmin edecek bir zafer kazanmış olmanın hazzını yaşıyor. 30 yıllık işgale karşı verilen mücadele Azerbaycan’ın bağımsız bir devlet olarak özgüvenini yükseltti.

Ama... 1991’de Sovyetler Birliği’nin çökmesinden sonra Rus askerleri 1992’de Azerbaycan topraklarından çekilmişti. Şimdi merkez üs Karabağ da olsa geri dönüyor!

***

Rusya sürecin çok kazananı. Erivan zaten avcunun içindeydi. Ermenistan’ın sınırları dahil her yerde Rus askerleri vardı. Ermenistan yönetiminin Batı’ya yakın durması Moskova açısından rahatsız ediciydi. Paşinyan yönetiminin tez zamanda gideceği dikkate alındığında Rusya, Azerbaycan’ın yanı sıra Ermenistan’da da kazanan taraf.

Karabağ’da barış gücü olarak sadece Rusya olacak. Dün Moskova’da yapılan açıklama bu gücün son derece donanımlı olacağı yönündeydi. Bunun anlamı şu:

Tek hâkim benim, ona göre!

Rusya kontrol altına alacağı bölgelere böyle giriyor, herkesin rızasıyla!

Kırım’dan Osetya’ya bu yöntemi uyguladı...

Yakın gelecekte Dağlık Karabağ’da bir devlet kurulur, bunu sadece Rusya tanırsa Moskova da “büyükelçilik” adı altında bütünüyle hâkim bir yapı oluşturursa şaşırmamak gerekir.

Sonradan değişiklikler olmazsa Dağlık Karabağ’dan Ermenistan’a bir boğaz, Nahçıvan’a bir boğaz açılacak. Böylece Ermenistan, Karabağ’la tüm bağlarını koparmamış olacak, Azerbaycan da Nahçıvan’la öteden beri istediği kara bağını kurmuş olacak. Türkiye de karayoluyla Orta Asya’ya bağlanmış olacak.

Her iki tarafın da boğazında Rusya olacak. İstediği zaman sıkacak istediği zaman gevşetecek!

Rusya, Gürcistan’da da benzer yol izliyor. 31 Ekim’deki seçimde Rusya yanlılarıyla Batı yanlıları kafa kafaya geldi. Batıcılar sonuçları tanımayıp sine-i millete gitti, toparlanamazlarsa “sille-i Rusya”...

Ermenistan kaynıyor... Paşinyan, “Utanç verici bir anlaşmaya imza attım” diyerek her şeyi özetledi. Dileriz Ermenistan’da “akıl” galip gelir... Bu ülkenin yöneticileri haritaya şöyle bir bakarlar... Nüfuslarının neden düştüğüne kafa yorarlar... Ermenistan’da yaşayan her 100 kişiden 5’inin niçin kaçak yollarla Türkiye’ye gelip geleceğini aradığını düşünürler!

***

Azerbaycan, Türkiye’nin her türlü desteğini hissederek yürüdü. “İki devlet tek millet” sözünün sadece slogan olmadığı yaşandı.

Gerek önceki ateşkes antlaşmasında gerekse son anlaşmada Türkiye masada yok. Uzun yıllardır diplomasiyi ötelemenin yeni bir sonucunu yaşıyoruz.

Türkiye, Libya’da Rusya’ya karşı Sarraj’ı destekledi. Sarraj’la Rusya destekli Hafter anlaştı! Suriye’de Esad’ı devirme siyaseti izledi, Putin, Esad’ı koruyup güney komşumuz oldu. Türkiye de Şam Büyükelçiliği’ni kapattı!

Büyükelçilerin siyasal kullanıldığı bir ortamda başka bir şey olamazdı. Büyük düşünebilen bir Türkiye bugünkü tablonun devamında Ermenistan’ı Ermeni diyasporasından koparabilir.

AKP “diplomasinin” ilk hecesini aldı, orada kaldı!