Rize ve siyaset deyince üç isim öne çıkar: Recep Tayyip Erdoğan, İsmail Kahraman, Şevki Yılmaz. İlk kez geniş ölçekli düzenlenen Rize Kitap Fuarı için gittiğimiz kentin, sözünü ettiğimiz siyasetçilerden oluşmadığına tanık olduk. Rize Belediyesi’nin düzenlediği, Rize Valiliği’nin de omuz verdiği fuarda farklı alanlardan kitapların aynı çadır altında okura sunulması güzeldi. Futbol yıldızlarının yaşamını anlatan kitapların giderek öne çıkması ayrı bir yazı konusu.

AKP’den seçilen belediye başkanı Rahmi Metin ve vali İhsan Selim Baydaş farklı zamanlarda fuarı ziyaret ettiler. Kitap zemininde diyaloğa önem verdiklerini paylaştılar.

Rize yerel seçim havasına girmiş ama siyasetin zirvesindeki kutuplaşmadan çok yarışma havası var.

***

CHP Rize’de 1977 seçimlerinden sonra ilk kez 2024’te milletvekili çıkardı, Tahsin Ocaklı’yı Meclis’e gönderdi. 2019 yerel seçimlerinde de 25 yıl sonra Fındıklı Belediye başkanlığını kazanmıştı. Ercüment Şahin Çervatoğlu’nun başarısı öteki ilçeleri de etkilemiş. Fındıklı’ya üç belediye daha katmayı hedefliyorlar: Ardeşen, Pazar, Çamlıhemşin.

Başarıya inanmak en büyük enerjidir. Pazar’da aday Neşet Çakır, “Burada ezber bozulacak” diyor. Çarşıda dolaşırken Pazar’ın bugünkü adı Subaşı olan Haçapit köyü doğumlu Prof. Dr. Mehmet Haberal’ın akrabalarıyla karşılaştık. Meydan sohbetinde Silivri’den bir anıyı paylaşıp acı acı güldük. Haberal’ın ajandasındaki “Haçapitliler gelecek” notunu Ergenekon savcıları, “Hoca tipliler derken neyi kastettiniz” diye sormuştu.

Ardeşen adayı Enver Atagün’le ilçe binasında kalabalık bir partili grubuyla birlikte sohbet ettik. Semt çalışmasına çıkmak üzereydiler. İlçe başkanı Ömer Faruk Buçan, “AKP’den MHP’ye, YRP’den DEVA’ya bütün partiler adayını çıkardı. Toplanma yeri biziz” diyor. Atagün daha önce AKP’ye oy verenlerin oyuna talip. “Bunun ipuçlarını görüyoruz” diyor.

Partideki heyecana bakılırsa martın ardından Ardeşen’in ardı şen görünüyor.

Fındıklı Belediye Başkanı Çervatoğlu makam odasındaki kapıyı söken, fındığını ve çayını toplayamayanlar için imece oluşturan, Aydın Boysan, Kazım Koyuncu adına sosyal tesis, kültür-sanat evi açan, her ay bütçesinin hesabını veren bir başkan. “İmeceyle eğlenceyi iç içe kattık” diyor.

CHP Rize İl Başkanı Saltuk Deniz şu iddiada:

“Rize bir Cumhuriyet şehridir. 1924’te ziraat mühendisi Zihni Derin’in girişimleriyle çay üretimi endüstrileşiyor. 12 Eylül darbesine kadar beş sinemanın olduğu, merkez sağla merkez solun yarıştığı bir şehirdi. Rize hafızasına yeniden kavuşacak.”

1990’lı yılların Cumhuriyet okurları (CUMOK) oluşumundan gelen Ocaklı, Rize’nin doğasını ve kültürünü anlatırken coştuk; yok olan değerleri sıralarken hüzünlendik.

***

Karadeniz kadınlarının çalışkanlığı bilinir. Ancak kent merkezlerinde de üretimin içinde olmaları dikkat çekiciydi. Dev çay bardağı anıtının etrafındaki Rize Çay Müzesi ve kulesinin işletmecileri arasında çoğunluk kadınlardı.

Öğle arasında 15 ressamın bir araya gelerek oluşturduğu Heyamola resim sergisine gittik. Sergiye Ayşe Pirpir öncülük etmiş. Bankacılıktan emekli. Sanata, dekontların arkasına resim yaparak başlamış. 15 ressamın çoğunluğu kadın. Pirpir, “Sesimizi daha çok duyacaksınız” diyor.

Rize’de beynime kazınan portre, kitap fuarına yerel kıyafetiyle ve kızı Zeynep’le gelen, çay üreticisi Emine Hanım’ın güler yüzle seslenişiydi:

“Çok çaluşmak lazimdur daaa... Çaluşunca oliiir!”