99. yıl kutlu olsun... Mustafa Kemal Atatürk’ün “ilelebet payidar kalacak” dediği Türkiye Cumhuriyeti devleti asırlık devletler katına yükseliyor. 

20. asrın onca çalkantıları arasında, içimizdeki dışımızdaki tüm dalgalanmalara karşın ikinci yüzyıla giriyoruz. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana çevremizdeki tüm ülkelerin sınırlarının ve rejimlerinin en az bir kez değiştiği dikkate alınırsa ayakta kalmanın bile gelecek umudu içerdiği bir coğrafyada olduğumuzu söyleyebiliriz.

Emperyalizmin hiçbir zaman amaç değiştirmediğini, sadece bu amacın araçlarını değiştirdiğini, Sevr haritasını Lozan’la yırttığımızı unutmazsak, Cumhuriyeti ve onun kazanımlarını korumanın önemini de kavramış oluruz. 

Ne olursa olsun devletler korkuyla ayakta kalamaz, kalsa bile güçlü bir varlık gösteremez. Devletleri ayakta tutan o topraklardaki insanların toplam gücüdür. 

Türkiye bunu başarmış, bir asır boyunca onca imbikten geçmiştir. 

***

AKP Grup Başkanvekili Mahir Ünal’ın Cumhuriyetin en önemli kazanımlarından olan Dil Devrimi’ne yönelik saldırısına bu sütundan yanıt verirken “teşekkürle” başlamıştık. Dil Devrimi’nin önemini bir kez daha anlatmak, altını çizmek hiç de fena kazanım sayılmaz!

Cumhuriyet tek başına bir şey ifade etmez. Asıl olan onun içinin neyle doldurulduğudur. Uzaklara gitmeye gerek yok. Çevremizdeki üç ülkenin resmi adını paylaşalım yeter:

İran İslam Cumhuriyeti, Suriye Arap Cumhuriyeti, Mısır Arap Cumhuriyeti...

Bu ülkelerde yaşayan insanların kimliklerine elbette saygımız var. Ülke adı olarak “cumhuriyet”in nasıl uygulandığı ise ortada. 

Türkiye Cumhuriyeti devletinin temeli bağımsızlık savaşıyla atıldı, devrimlerle inşa edildi, Aydınlanmayla donatıldı.

Rousseau bu durumu şöyle özetliyor:

“Bir ülkeyi aydınlatmak, yönetmekten zordur!”

Bu anlamda Cumhuriyet, devrimlerle Cumhuriyet oldu. 2023, Cumhuriyetin 100. yılı. Seçimlerle birlikte asırlık Cumhuriyeti anmaya bir başka anlam yüklenecek. Ne olursa olsun şu gerçek değişmeyecek:

Cumhuriyet, devrimlerle Cumhuriyettir!  

Cumhuriyet devrimlerinin çağdaş bir devletin nasıl da sağlam yapı taşlarını oluşturduğu unutulmamalı, yeni kuşaklara aktarılmalı. 

Medeni Kanun’dan Dil Devrimi’ne, Soyadı Kanunu’ndan kadın haklarına, laiklikten saltanatın kaldırılmasına kadar bütün devrimlerin toplamıdır Cumhuriyet. Her biri ötekini tamamlamıştır, çoğaltmıştır.

***

2010’lu yılların başında Silivri mahpushanesinden yazdığımız yazılarda sıklıkla şu zeminde düşünceler paylaşmıştık:

100. yıllar geliyor... Bu aşamadan sonra tarihimizdeki pek çok dönemecin 100. yılını yaşayacağız. Bunları, aklın ve bilimin ışığında yeni kuşaklara taşımalıyız.

İşte Cumhuriyetin ilanının 100. yılı geldi bile... Devamında pek çok devrimin asırlık kutlaması var...

Cumhuriyete gerçekten gönül verenlere sesleniyoruz...

Gelin bu yıldönümlerini sadece o güne ait bir anımsatma olmaktan çıkaralım... Koca bir asırda nereden nereye geldiğimizi ya da gelemediğimizi akıl masasına yatıralım. Büyük bir yıkımın ardından güçlü filizler veren köklü bir Cumhuriyet kurduğumuzu anımsayıp övünelim. Cumhuriyetin devrimleri ne kadar güçlendi ne kadar aşındı cesurca irdeleyelim. Gelecek kuşaklara neler bıraktığımızı paylaşalım. Korunması ya da geliştirilmesi gerekenlerin dökümünü yapalım...

10 yılı aşkın süreyle devrimler zincirini tam bir bilinçlenme yolculuğuna çevirelim...

İşte o gün Cumhuriyet, Cumhuriyet olur.

Cumhuriyetin devrimlerini çıkarırsanız geriye içi boş bir kavram kalır. 

O “boş” kavramın içini de eline güç geçiren istediği gibi doldurur!

Bu dolduruşa gelmeyelim.