Bugün 24 Aralık: Tevfik Fikret’in doğum günü. Şiirimizin bu büyük ustasını, 153. yaş gününde sevgiyle, saygıyla selamlıyorum.

Hepimizin ona olan özlemini dile getiriyor, iyi ki doğdu, aydınlığa, eşitliğe, özgürlüğe, bağımsızlığa susayanların sesi oldu, insana, insancıllığa büyük önem verdi, yeniliği, gelişmeyi, bilimi destekledi, dünyamızı aydınlattı diyorum...

Tevfik Fikret, Türk şiirini çağdaşlaştıran, uluslaştıran, yenileştiren, insancıllaştıran ilk şairimizdir. Pek çok şairi etkiledi.

Yüzyılı aşkın bir süre önce Mustafa Kemal de öğrenciliğinden başlayarak onun şiirlerinden etkilendi. Samsun’a çıkmadan bir yıl önce 19 Ağustos 1918’de, Fikret için Aşiyan’da yapılan anma gününe katıldı, anı defterini imzaladı. Dâhi lider sonraki yıllarda onun özgürlük, eşitlik ve bağımsızlık konusundaki düşüncelerinden ışık aldığını anlattı.

UNESCO, doğumunun 100. yılında 1967’de Tevfik Fikret’i Dünya Büyükleri listesine aldı, 1968’i Tevfik Fikret Yılı ilan etti.

Geçen günlerde Cumhuriyet’in birinci sayfasında yayımlanan gazetemiz yazarı, şair Ataol Behramoğlu’nun “Tevfik Fikret’e” başlıklı şiiri, hepimizin duyduğu o içten sevgiyi, özlemi ve bunun nedenini ne güzel anlatıyordu.

Galatasaraylı şairler

Fikret, evlerinin bulunduğu Aksaray semtinde Mahmudiye Valide Rüştiyesi’nde okula başladı. Sonraki yıllarda 1877 Osmanlı - Rus Savaşı yüzünden İstanbul’a gelen göçmenler camilere, okullara yerleştirilince okulsuz kaldı. Bu arada hacca giden annesi Hatice Refia Hanım ile dayısı Hasan Nuri Bey’i koleradan yitirdi. Babası onu bu nedenlerle Mekteb-i Sultani’ye (Galatasaray Lisesi) yatılı olarak verdi. Çok çalışkan bir öğrenciydi. Tüm sınıfları ve okulu birincilikle bitirdi.

Fikret, Galatasaray’ı “Doğu’nun Batı’ya ilk açılan kapısı” olarak tanımladı. Buradaki edebiyat öğretmenleri Feyzi Efendi, Muallim Naci ve Recaizade Ekrem’den etkilendi. Batılı şairleri de okuyarak kendi şiirini oluşturdu. Yönettiği Servet-i Fünun dergisiyle yeni bir kuşak yarattı.

Galatasaray Lisesi 1868’de kuruldu. O tarihten bugüne çok sayıda şair yetişti. Kendi de Galatasaraylı olan şair, yazar Güngör Tekçe, Galatasaray’dan Şairler Geçti adlı seçkisinde (Galatasaraylılar Derneği Yayınları, 2010) 34 şaire ve çeşitli temalar altında topladığı şiirlere yer veriyor. Bitiren/bitirmeyen önde gelen şairleri şöyle sıralıyor: Adnan Bulak, Ahmet Haşim, Ahmet Uzel, Ali Mümtaz Arolat, Asaf Çiğiltepe, Asaf Halet Çelebi, Atilla Alptekin, Basri Karagöz, Cahit Sıtkı Tarancı, Çetin Altan, Ege Ernart, Emin Bülend, Emirhan Oğuz, Güngör Tekçe, Halit Fahri Ozansoy, Hamit Macit Selekler, İzzet Yasar, Melih Artel, Munis Faik Ozansoy, Nâzım Hikmet, Nihat Keklik, Orhan Veli, Osman Serhat, Özdemir Asaf, Rıza Tevfik Bölükbaşı, Salih Ecer, Suavi Koçer, Teoman Aktürel, Tevfik Fikret, Tozan Alkan, Tuna Kiremitçi, Uğur Hacıhanefioğlu, Yaşar Nabi Nayır, Ziya Osman Saba.

Güngör Tekçe seçkisini Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Önsöz Yerine” şiiriyle sunuyor:

Bayramdı

Orhan Veli’yle beraberdik

Boğaziçi Vapuru’nda

Aşiyan’a gidiyorduk

Fikret’in elini öpmeye

Bir baktım üzgün koca şair

Bir baktım güneşler içinde

Hiç söz açmadı Halûk’tan

Dilinden de düşürmedi

“Bu memlekette de bir gün sabah olursa Halûk”

Evet, eli öpülesi bir şair Tevfik Fikret. II. Abdülhamit, babasını sürgünden sürgüne gönderdi. Üçüncü sürgününde öldü. Onun baskısını, zulmünü “Sis” şiirinde dile getirmiş, yolsuzluk, hırsızlık yapanları “Yağma Sofrası” ile duyurmuş ve tüm gecelerin bir gün son bulup sabah olacağı umudunu “Sabah Olursa” vb. şiirlerinde anlatmıştı. Dediklerinin hepsi birer birer gerçekleşmedi mi? Ya Fikret olmasaydı?

Bugün de adaletsizliğin getirdiği karanlık, zulüm, özgürlük kısıtlamaları, baskılar, soygunlar, salgın çaresizliği yaşanmıyor mu? Elbette bunlar da sona erecek bir gün. Bunun için umutsuzluğa yer yok. Fikret’in dediği gibi, hak bellenen yoldan gitmek, gerçeğin peşinde koşmak, umudu yitirmemek yeter...