Basının, kadın sporcularımızın Avrupa Kadınlar Voleybol Şampiyonası’ndaki başarılarını “Filenin Sultanları” başlığıyla manşetlere taşıması, bana, 18 Kasım 1998 günlü Radikal gazetesindeki “Şiirin Sultanı: Gülten Akın” başlıklı yazımı ve günümüz Türk şiirinin sultanlarını anımsattı. 

Şiirleri yabancı dile çevrilen kadın şairlerimizin bayraklaşan başarıları elbette biyografilerine yansıyor. Okurları biliyor. Güncel olanları da sosyal medyada ya da basında yer alıyor, unutulmuyor. Ama bunlar yeterli mi? Değil. Üzerine tezler yazıp ayrı ayrı değerlendirmek gerekmez mi? 

Bu düşünceden yola çıkarak, hiç değilse ulaşabildiğim, tanıdığım kimi kadın şairlere e-mektup yazarak, bu gelişmeleri öğrenmek istedim. Şiirlerinin hangi dile, ne zaman çevrildiğini, yurtdışında hangi şiir festivaline katıldıklarını sordum. Sayfalarca yanıt geldi. Gelen yanıtları kısaltarak sizlerle paylaşmaya çalışacağım.

CUMHURİYET KADINLARI

Çünkü Cumhuriyetin kadınları Cumhuriyet felsefesini, demokrasiyi benimseyen, insan haklarını koruyan, onun için onuruyla mücadele veren çağdaş kadınlardır. Kölelik düzenine karşıdırlar. Yaşamları da şiirleri de özgürdür. Bu şiirlerle hem kendi seslerini, düşlerini hem de Atatürk Türkiyesi’nin özgür sesini dünyaya duyuruyorlar. Adlarının, eserlerinin bilinmesi, okunması, ilgi görmesi, desteklenmeyi beklemeleri haklarıdır. 

Yeşim Ağaoğlu’nun yurtdışında İngilizceye, Rusçaya çevrilen ve Azerbaycan Türkçesine uyarlanmış kitapları yayımlandı. Ayrıca İtalyanca, Fransızca, İspanyolca, Almanca ve Japonca olarak, başka şairlerle ikili ve üçlü elektronik şiir kitapları çıktı. İspanya, İtalya, Almanya, Yunanistan, Bosna-Hersek, Makedonya Hindistan, Bangladeş, Kuzey Osetya-Rusya, Azerbaycan gibi ülkelerdeki edebiyat ve şiir festivallerine/etkinliklerine davetli olarak katıldı.

2015-2016 yıllarında Coburg Rückert Ödülü adayı oldu. 2021 yılı Uluslararası Naji Naaman Yaratıcılık Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü. 

Gülsüm Cengiz’in üç şiir kitabı İngilizce, Almanca ve İtalyancaya çevrildi, yayımlandı. Bu nedenle uluslararası pek çok edebiyat etkinliğine katıldı. Sempozyumlarda bildiri sundu, şiir gecelerinde şiir okudu. Gazete ve dergilerde şiirleri üzerine makaleler yer aldı.

UNUTULMAZ ÖDÜLLER

Serpil Devrim’in Fas’ta İngilizce - Arapça iki şiir kitabı yayımlandı, Fas devlet kütüphanesine kabul edildi. Bolivya ve Hindistan’da yapılan şiir festivallerine davetli olarak katıldı. Kazakistan’da 2018 Dünya Yazarlar Birliği Şiir Ödülü ile İtalya’da Roma Üniversitesi, Floransa Akademisi, Universium Akademisi gibi kurumlar tarafından verilen 2019, 2021 yıllarının şiir ve öykü ödülleri olmak üzere dört ödül kazandı. 2021 yılı İtalya, SENECA Delle Artı E Delle Scienze Filosofiche Akademisi Ödülü’nün sahibi de o oldu.

Gülseli İnal’ın şiirleri on iki dile çevrildi. Yurtdışında birçok festivale davetli olarak katıldı.

Arife Kalender’in çevrilmiş kitabı yok, ama kimi şiirleri İngilizce, Almanca, Farsça, Bulgarca ve Yunancaya çevrildi. İngilizce yirmi şiiri yayımlandı. Sanat festivallerinde (Atina Şiir Günleri’nde Yunancaya, 2000 yılında katıldığı Struga Sanat Festivali’nde Makedoncaya) çeviriler yapıldı. 

Emel Koşar’ın şiirleri İngilizce, İtalyanca, İspanyolca, Romence, Arapça ve Farsçaya çevrildi. 2020 Golden Word Uzbek Virtual Poetry’ye katıldı. İstanbul’da yapılan biri sanal, beş uluslararası şiir festivalinin bazılarının düzenlenmesine katkıda bulundu. Hazırladığı şiir seçkileri Türkçe-İngilizce iki dilli olarak İstanbul’da yayımlandı.

Şimdilik soyad sırasıyla sunduğum “Şiirimizin sultanları” yazısını yalnızca şu ana kadar gelen yanıtlar çerçevesinde haftaya tamamlamak istiyorum. Dileğim başarılarını dünyaya taşımış şairlerimizin daha çok okunmasını sağlamak.. Çünkü okumak öğretir. 

Öte yandan dünyanın, ülkemizin çağdaş yüzünü bilmesi gerekir. Okumaksa, yaşamın ve öğrenmenin kalbidir. Öğrenmek, bireyi ve toplumu geliştirir, değiştirir.

Bu herkes için geçerlidir.

Kim gelişmek, değişmek istemez ki...