Öykü ve roman yazarı Füruzan’ın ilk yapıtı Parasız Yatılı, hepimizin okuma listesinde olan/olması gereken kült bir yapıttır. 

Parasız Yatılı benim de Füruzan’dan okuduğum ilk öykü kitabı. 

1972’de Sait Faik Hikâye Armağanı kazandı ve bu armağanı kazanan ilk kadın yazar oldu.

Füruzan, edebiyata güçlü adımını Cemal Süreya’nın Papirüs’ünde attı. Ama bir öyküsü yayımlanabildi. Dergi kapandı. Yöneticisinin önerisiyle de öykülerini Memet Fuat’a verdi. Memet Fuat, çok beğendi, destekledi. Adı Yeni Dergi’yle anılmaya başladı. Bu yıllarda Seçilmiş Hikâyeler, Türk Dili, Pazar Postası vb. dergilerde de öyküleri çıktı. Yanı sıra kitaplar, romanlar, tiyatrolar, film senaryoları, gezi yazıları, şiirler, röportajlar yayımladı. Ünü yurtdışına taştı. Ulusal, uluslararası ödüller aldı. Sinemayla, tiyatroyla iç içe, şiirsel yıllar geçirdi.

Memet Fuat gözlerini yumsa da unutulmadı, 2006’da 80. yaş gününde Bilgi Üniversitesi’nde düzenlenen törende anıldı. Memet Fuat Ödülleri verildi. Füruzan’ı da ilk kez orada dinledim.

Ceren Necipoğlu’nun herkesi duygulandıran arp dinletisinin ardından “Memet Fuat genç yazarları nasıl desteklerdi?” konulu bir panel gerçekleştirildi. (Üzüntüyle anımsıyorum: Ceren Necipoğlu, ne yazık ki bir uçak kazasında 36 yaşında yaşamını yitirdi (2009). Uluslararası ödülleri olan, Anadolu Üniversitesi’nde arp ve piyano dersleri veren öğretim görevlisiydi.)

Paneli oğlu Kenan Bengü yönetti. 

FÜRUZAN DİYE BİR ÖYKÜ

Panelde Memet Fuat’ın desteğini almış ve bu sırayla Süreyya Berfe, Füruzan, küçük İskender, Lâtife Tekin, Egemen Berköz konuştu. Füruzan şunları vurguladı:

“Öykümü verdikten iki gün sonra telefonla aradı, Türk edebiyatı büyük bir öykücüye kavuşuyor, öykünüz gelecek ay çıkacak, dedi. Çok iyi değerlendirme özelliği vardı. Adalet duygusu çok yüksek, estetik anlayışı, hayattaki duruş biçimi çok sağlamdı.”

Parasız Yatılı’nın 50. yıldönümünde bunları anımsadım. Bir de Tüyap Kitap Fuarı’nca 2008 yılı Onur Yazarı seçilmesiyle Füruzan Diye Bir Öykü adlı armağan kitabı (hz. Faruk Şüyün)...

“Parasız Yatılı” öyküsü, Füruzan’ın yaşamından izler taşır. Öyküde anlattığı çocuk, belki de kendidir. Çünkü Füruzan da zamanında parasız yatılı okul sınavını kazanmış, ne var ki, kimsesiz ailesi kendine kefil olacak birini bulamadığı için, bu yüzden okuyamamıştır.

Füruzan çocukların yoksulluktan, çaresizlikten kurtulması için onların kesinlikte okumalarını ister. Öyküdeki anne çok yoksuldur, geçinmek için çok zor koşullarda bir işte çalışır, çocuksa evde geceleri tek başına kalır. Anne, kızı için her şeye katlanır. O, kızı için hayaller kurmakta bunun gerçekleşmesi için çok çalışıp parasız yatılı sınavını kazanmasından başka çare görememektedir. 

YAŞAMIN İÇİNDEN GELİR

Modernist edebiyatın Oğuz Atay, Yusuf Atılgan’dan sonra yakınındaki en önemli yazarlardan olan Füruzan, yapıtlarında insanların yaşam yarışında, ekmek kavgasını değil; kendisiyle karışan iç dramını anlatır. Toplumun gelenek karşısındaki tutumunu eleştirir. Yaşamın içinden gelen gerçek kahramanlar, kendi yaşamıyla birbirine karışır. O her ikisini de eşit yürütmek ister. Yabancılaşma, uyumsuzluk, cinsellik, yoksul kızlar, zengin ve yaşlı adamlar, çocuklar; Füruzan’ın ana izleklerindendir. Ona evrensel çizgiyi kazandıran; öykü ve roman yazarlığında bu ayrıcalıklı yeri veren de budur. Belirli ülkeler ve insanlardan çok, insanlığın ülkesini, insanlığı ve insanlığın ülkelerini şiirsel söylemle, kişiselleşmiş ayrıntıcılığıyla işler. 

Parasız Yatılı’yı, 47’liler’i ya da yirmi bir kitabından birini her okuduğunuzda ayrı bir gerçeği keşfetmeniz, ayrı bir tat almanız kaçınılmazdır. Ne zaman okursanız okuyun, size iyi gelecektir, yol gösterecektir. 

Eline, yüreğine sağlık Füruzan’ın...