Ali Sirmen
Ali Sirmen asirmen@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

16 Türk Devleti Efsanesi

17 Ocak 2015 Cumartesi

Ak Saray’ın merdivenlerine sıralanmış, çeşitli kılıklardaki cengâver görüntülerine, Bizanslı hainlerin tahta kılıçlarıyla, kahraman cengâverlerimize, kahpece arkadan saldırdıkları Yeşilçam filmlerinden alışığız.
Görüntü TV ekranlarına ve gazete sayfalarına yansıyınca herkes sordu:
-Yakışıyor mu?
Bu konuda görüşler muhtelifti, kimi yakıştırdı, kimi yakıştırmadı. Fikrimi soracak olursanız diyeceğim o ki:
-Türkiye’ye yakıştı mı bilmem ama, zevk
olarak Ak Saray’a fevkalade yakışmış. Hatta, şunu da ekleyebilirim:
-En çok hasılat yapan film Recep İvedik olduğuna göre, Türkiye’ye de yakışmış.
Bu Yeşilçam filmlerindeki gibi Kostüm giydirilmiş cengâverler, daha önce kurulmuş olan 16 Türk devletinin askerlerini canlandırmaktaymışlar.
Bu 16 Türk devleti efsanesine gelmeden önce, onlardan biri olarak kabul edilen Osmanlı’nın askerine değinmek istiyorum.
Mehmet Tezkan’ın da dünkü Milliyet’te değindiği gibi, Osmanlı askeri deyince akla ilk Yeniçeri gelir. Ama nedense Ak Saray’daki “kostümlü balo”da, Osmanlı askeri olarak alıştığımız klasik giysili, külahlı “Yeniçeri” değil, başka bir zırhlı asker konmuş. Mehmet Tezkan bu durum karşısında, Milliyet’teki köşesinde benim de zihnimi kurcalayan şu soruyu çok haklı olarak soruyor:
-Acaba bu yokluk, Yeniçeri Ocağı’nın Alevi Bektaşi inancının merkezi olmasından mı kaynaklanıyor?

***

Neyse, gelelim şu 16 Türk devleti efsanesine:
Bizde Cumhurbaşkanlığı forsuna kadar yansıyan görüş şudur: “Türkler bundan önce tarihte 16 devlet kurmuşlardır. Cumhurbaşkanlığı forsundaki yıldızlar da bunu simgelemektedir.”
Türkiye Cumhuriyeti 17. devlettir ve son Türk devletidir. Bir nevi “ahir zaman devleti” gibi yani.
Nedense, ulus devlet çağından geriye bakarken, bu kavramın var olmadığı dönemlerde de onu varmış gibi kabul ettiğimiz bu benzetmeden pek hoşlanırız ve Cumhuriyet’ten söz ederken şu formülü kullanırız:
-Son Türk devleti.
Oysa Melih Cevdet Anday, Niyazi Berkes gibi kimileri de buna itraz edip derler ki:
-Hayır T.C. son değil, ilk Türk devletidir. Çünkü ulus bilincine sahip olan insanların bu bilinç çevresinde birleşerek oluşturdukları ilk ulus devlet budur. Öbürleriyle T.C. aynı kefeye konamaz.
Bu görüşe katılmamak mümkün değildir. Gerçekten de çağdaş ulus devleti oluşturan en önemli öğe, insanların ortak geçmişe, ortak acılara, ortak sevinçlere, ortak amaca sahip olduklarını varsaymaları ve bu yüzden bir arada yaşama iradesini ve bilincini taşımalarıdır.
Bu da tarihte yeni çağların bir olgusudur. Türk ulus bilinci olmadan, Türk devleti olması da mümkün değildir.

***

Tabii bu görüş, ulusu ırk, dil ve din gibi temellere dayayan ırkçı görüşün karşıtı “subjektivist” demokratik ulus bilinci kavramını savunanlar için geçerli bir savdır.
Ama siz bu savın yandaşı değilseniz ve ulusu ırk temeline dayalı bir kavram olarak görüyorsanız,
o zaman iş değişir.
Bu görüşte olanlar rahatlıkla şunu söyleyebilirler:
-Ulusun temelinde ırk olduğuna, tarihte kurulmuş olan 16 devleti de Türk ırkından gelenler kurduklarına göre, bunların hepsine bal gibi “Türk devleti” denebilir.
Eğer ırk tabanına dayalı görüşü benimsiyorsanız yukarıdaki savı benimseyebilirsiniz.
Ama bir ulusun her gün yenilenen bir plebisit gibi, iradi katılım olduğunu düşünüyorsanız 16 Türk devleti kavramı bir efsane olarak kalır.
Tabii burada yadırgatıcı olan, Tayyip Bey’in bu efsaneyi böylesine benimsemiş olmasıdır.
Hem bir yandan “son Türk devleti”nin köküne kibrit suyu ekeceksin, hem de öte yandan, ırk temeline dayalı 16 Türk devleti efsanesine bel bağlayacaksın.
Ne denir!
-Allah bir defa insanı şaşırtmayagörsün.
 



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Laiklik nedir? 6 Mart 2024
Yıldönümü 3 Mart 2024

Günün Köşe Yazıları