Geçen hafta sonunda İYİ Parti’den Mersin Milletvekili Zeki Hakan Sıdalı ile Doğa ve Çevre Politikaları Başkanı Arzu Önşen imzasıyla bir Hayvan Hakları Kanun Teklifi geldi. 28 sayfalık metni okudum ve siyasi partilerin hayvan hakları konusunda ne kadar geride olduklarını bir kez daha üzülerek gördüm.

Öncelikle Türkçe ifadelerde ciddi sorunlar bulunan metinde çok fazla yazım hatası var. Kanun maddelerinde yanlış anlamaya yer vermeyecek şekilde açık ve doğru bir dil kullanılmalı. O nedenle tüm metni Türkçesi iyi olan bir hukukçuya yazdırmaları gerekir.

Tasarının tümü, hayvan hakları açısından hatalı yaklaşımlarla ve kendi içinde çelişkilerle dolu. Bu yazıda her maddeyi ele alma olanağı yok ama bazı örnekler vereceğim.

***

Madde 4/ı: “Kontrolsüz üremeyi önlemek amacıyla, devletin kontrolünde olan hayvanların öncelikli olarak, toplu yaşanan yerlerde beslenen ve barındırılan kedi ve köpeklerin sahiplerince kısırlaştırılması esastır.”

Burada anlatılmak istenen nedir? Devletin kontrolünde olan hayvanlar niye sahiplerince kısırlaştırılıyor?

Madde 8-a) “Sahibi olduğu hayvanı beyanlı terk; ölüm, hastalık, bakım için gerekli şartları kaybetme vb. geçerli bir sebep ile Hayvan Bakım Evlerine bırakmak zorunda kalan bireyler, kurum ve kuruluşlar her hayvan için bin Türk Lirası idari para cezası ve bakımevinde kaldığı süre boyunca evcil hayvanın giderlerini karşılamak zorundadır.”

Hayvanın sahibi öldüyse hayvan bakımevine nasıl bırakıyor ve ceza ödemeye devam ediyor?

Madde 9 a) “Evcil hayvan ve hayvan malzemeleri satışı yapılan dükkân ve mağazalarda satış amaçlı kedi ve köpek gibi ev hayvanı bulundurulamaz. Ancak bu yerlerde; belediyelerde kayıtlı hayvan sahipleri, üretim çiftlikleri ve ırk derneklerine kayıtlı üreticilerin ürettikleri hayvanların satışı yapılabilir. Kediler ve köpekler dışında satışı mevzuatça belirlenmiş ev hayvanı ve egzotik hayvanlar bu yasağın dışındadır.”

Petshop’larda sadece kedi ve köpek satılmasın, diğerleri serbest olsun deniyor. Neden? Diğerleri hayvan değil mi? Kafeste tutulan kuşlar, tavşanlar, kaplumbağalar, balıklar yeterince utanç kaynağı olmadı mı?

Madde 10- “Güçten düşmüş hayvanlar ticari ve gösteri amaçlı veya herhangi bir şekilde binicilik ve taşımacılık amacıyla çalıştırılamaz.”

Güçten düşmemiş olanlar bu amaçlarla çalıştırılabilir demenin bir başka yolu olmuş bu. Yıllardır hayvan hakları savunucularını hiç duymamışlar demek ki…

Madde 15- “Hiçbir hayvan, bilimsel olmayan teşhis, tedavi ve deneylerde kullanılamaz.”

“Bilimsel olmayan” ibaresiyle deneyin devamı sağlanmış, eğitimde vicdani ret konusu görmezden gelinmiş.

***

Madde 19- Folklorik amaca yönelik, şiddet içermeyen geleneksel gösteriler, Bakanlığın uygun görüşü alınarak, İl Hayvan Hakları Koruma Kurullarından izin almak suretiyle düzenlenebilir.”

Deve güreşi gibi korkunç bir hayvan sömürüsü, “folklorik” denilerek yine yasal korumaya alınmış. Siyaseten hayvanları kullanmaya son verme cesareti gösterilmemiş.

Madde 21- j) “Hayvanlarla cinsel ilişkide bulunmanın” yasak olduğu belirtilmiş.

Cinsel ilişki, iki tarafın da rızası olduğunda kurulur; hayvanla insan arasındaki bu türden her ilişki tecavüzdür!

Madde 23- “Kaçak ve izin belgesiz avlanmak yasaktır.”

Avcılığın yasal olarak sürdürülmesi için, hayvan katliamı için ihale açılmasına onay verilmiş. Oysa av, kaçak ya da yasal, her durumda cinayettir!

Madde 36- “Fayton taşımacılığının tarihi değer taşıdığı alanların belirlenmesi, bunlar arasından seçim yapılarak fayton çalıştırılmasına izin verilecek yerlerin yerel yönetimler tarafından, Bakanlık onayı ile açılması ve çalıştırılması gerekmektedir.”

Atlı fayton, hayvan köleliğinin simgesidir ve hayvan için büyük zulümdür. Zulmün tarihi değeri olmaz.

Madde 34- “Hayvanat bahçeleri yenisi açılmasın, var olanlar yeni kriterlerle devam etsin.”

Madde 35- “Yunus parklarının yenilerinin açılmasına izin verilmesin, var olanlar 2 yıl içinde kapansın.”

Hayvanat bahçeleri ve yunus parkları hayvan hapishanesidir. Hemen kapatılarak, hayvanlar rehabilite edilmelidir.

Madde 45- “Göç dönemleri ve göç yolları üzerinde olmaması koşuluyla havai fişek kullanabilmek için yerel yönetimlerden izin alınacaktır.”

Onca hayvanın ve insanın ölümüne yol açan havai fişek yine yasaklanmamış, izne bağlanmış.

Bunların dışında birçok madde sorunlu. Hayvanların para kaynağı olarak görüldüğü alanlarda sistem korunmuş. TBMM’ye sunulan Hayvan Hakları Araştırma Komisyonu Raporu da eksik ve hatalı ama bu ondan da geriye düşmüş. İYİ Parti’ye tavsiyem, bu metni derhal imha etsinler.