Şu anda bir bayram günü Poyraz Ali ne yapıyordur? Annesinin koğuş arkadaşlarıyla, her gün birinin sırayla mesuliyet üstlenen “oyun teyzeleriyle” bayramlaşmış, ceplerini çikolatalarla doldurmuştur. Üzerinde cezaevi kreşinde bayram hediyesi olarak verilen kıyafetler vardır, ayağına büyük gelse de o çok beğendiği lacivert sandaletleri asla ayağından çıkarmıyordur. Tam bugün olan açık görüş için teyzesi gelene kadar belki oyuncak vinciyle oynayacaktır, belki de geçen doğum gününde eğitim merkezinde ona hediye edilen ama ancak kuyruğu kesilerek içeri sokulan hayvancığıyla. Kuyruğunu sıkınca ses çıkarıyormuş çünkü oyuncak; yasak. Ama şu an Poyraz Ali’nin başka bir derdi var.

Teşhis cezaevinde kondu

Türkiye, sarı saçlı koca gözlü Poyraz Ali’yi tanıdığında iki yaşını sürüyordu, şimdi geldi üç buçuk yaşına. Oğlunda bir tuhaflık sezen annesi Zeynep Bakır, hastalığın adını koymaya çalıştığı günlerde tutuklanmıştı. Tartışmalı bir iddianameyle örgüt üyeliği suçundan yargılanarak altı yıl üç ay ceza almıştı Bakır. Poyraz Ali’nin teşhisi de o cezaevindeyken kondu zaten: Atipik otizm. Bu şu demek, erken yaşta yoğunlaştırılmış bir eğitim alırsa akranlarını yakalama şansı çok yüksek.

O günlerde başlatılan kampanyaya imza atan 35 bin kişi, onun gibi engelli çocuklarıyla cezaevinde kalan tüm kadın tutuklular için denetimli serbestlik talep ediyordu. Dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Otizm Dernekleri Federasyonu’ndan İrem Afşin ve konuyla ilgilenen CHP milletvekili Melda Onur’la birlikte babası Emrah Bakır’la görüşmüştü. Birtakım garantiler de aldılar ama işte Bozdağ mı kaldı?

Hastalığında gerileme

O kampanyanın mühim kazanımları oldu. Biri Poyraz Ali’nin aldığı özel eğitimin gün sayısı arttı. İkincisi, bu merkezdeki uzmanların da çabasıyla sadece dört duvardan ibaret cezaevi kreşi bir miktar daha çocuk dostu hale geldi. Cezaevinin verdiği haşlanmaktan yeşermiş halde olduğundan, Poyraz Ali’ye pişmemiş yumurta talep eden Zeynep Bakır’ın bunun için bile ne kadar uğraştığı düşünülürse, bahsedilenler büyük adım.

Bir buçuk yıldır, son süreçte haftada beş gün Bakırköy’ün işlek caddelerinden birine, Martım Özel Eğitim Merkezi’nin önüne bir cezaevi aracı yanaşıyor. Bir kadın gardiyan, bir jandarma komutanı ve üç askerle birlikte Zeynep Bakır, Poyraz Ali’yle araçtan iniyor. Otomatik silahlar arasında zıplaşarak artık yolunu bildiği merdivenlerini tırmanıyor Poyraz Ali. Miray Tonbas’la özel eğitim odasına çıkacak. Duvardaki panoda Zeynep Bakır’ın bir çizimi raptiyeli; ikisi birlikte. Bu konuda maharetli Bakır, koca gözlü Poyraz Aliler çiziyor cezaevinde sıkıldıkça.

Eğitmen Tonbas, psikolog Esen Acarer bu süre zarfında zaten öğrenmeye çok açık olan Poyraz Ali’nin kelime düzeyinde konuşabildiğini, sosyal ilişkilerinde gelişim gösterdiğini söylüyor heyecanla. Artık demir kapıların önünde saatlerce daha az ağlıyor, gardiyanları daha az yumrukluyormuş bir de. Hastalığın iyileşmesinde görülür bir ilerleme sağlanmış. Merkezdekiler yeğenleri, çocukları gibi seviyorlar Poyraz Ali’yi, anlatışlarından belli.

Koca gözlü Poyraz Aliler çiziyor

Özel eğitim merkezinin duvarındaki panoda anne Zeynep Bakır’ın oğluyla kendini resmettiği bir çizimi asılı. Zeynep Bakır cezaevinde sıkıldıkça Poyraz Aliler çiziyor.

Tüm çocukların güvenliği riskli

Poyraz Ali’nin bir derdi var ama. Zeynep Bakır, Poyraz Ali’yi uyutup cezaevinden mektup yazmış. 19 aydır yumurtadan boya kalemine içerde verdikleri mücadeleleri anlatıyor. Üç buçuk yaşında bir çocuğun cezaevlerinin usandırıcı X-Ray kontrollerine alışması acıklı, ama mesela artık ötünce kendi çıkıp tekrar geçiyormuş. Her şeye rağmen koğuştaki düzenle, eğitim rutiniyle oturmuş bir sistem söz konusu. Fakat işte dert şu ki, bir süredir Bakırköy Kadın Cezaevi’nin boşaltılıp Siliviri Cezaevi’ne taşınması gündemde. O arazi için rezidansların isimleri uçuşuyor şu an havada. Geçen haftalarda tutuklu ve hükümlü ailelerinin cezaevi kapısı önünde bir dizi eylemi de oldu.

19 Aralık kâbusu

Bu gelişmenin birkaç muhtemel sonucu var. İlki Bakırköy’deki bu düzenli özel eğitimine etkisi. Poyraz Ali alıştığı eğitmenlerini aynı sıklıkta, hatta hiç görebilecek mi? İkincisi cezaevinde anneleriyle kalan elli kadar çocuğun, bu nakil esnasında yaşanabilecek olası direnişte ve olası operasyondaki akıbetleri. 19 Aralık hatıraları bir kâbus gibi canlanıyor. Bakır, Poyraz Ali’nin ve içerdeki tüm çocukların güvenliğinden endişeli. Aslen iki yıl cezası kalan adli tutuklulara uygulanan denetimli serbestlik hakkını kendisi gibi siyasi tutuklular için de istiyor, lakin bu belirsizlikler, zaten hükümlü gibi ceza gören çocuğunun güvenliğine kilitlenmiş durumda.

Dönmemeye direniyor

İstanbul’a git-gel trafiğinde Trabzon’daki hediyelik eşya dükkânlarını ayakta tutmaya çalışan baba Emrah Bakır, bu değişimin kurumsal anlamda kazanımları bertaraf ettiği gibi, siyasi tutukluların özveriyle oluşturduğu Poyraz Ali’nin ihtiyaçlarına uygun düzenden de feragat anlamına geldiğini söylüyor. Silivri Cezaevi’ndeki hücre tipi yerleşimde hiçbiri mümkün değil. Eşi ve çocuğu Silivri’ye nakilden hariç tutulsa dahi kayıp söz konusu Bakır’a göre.

Kırk beş dakika süren seanstan sonra bu kez dönmemeye iyice direnerek yine cezaevi aracına doğru yürüyor Poyraz Ali annesiyle birlikte. Girişteki berbere dalıp akvaryumdaki balıkları izliyor bazen. Otomatik silahlı askerler ne yapsa bilemiyor Bakırköy’ün bir sokağında. Poyraz Ali’yi bekliyorlar.

(Poyraz Ali’nin fotoğrafı ve çizimler ailenin onayıyla yayımlanmıştır)