Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın (TGS) Milliyet, Tercüman, Son Havadis ve Cumhuriyet gazeteleri ile imzaladığı toplu iş sözleşmesinin 1971 yılı Ekim ayında yenilenmesi gerekiyordu.

Bu nedenle TGS, anılan gazeteleri temsil eden Türkiye Gazete Sahipleri Sendikası’nı (TGSS) görüşmeye çağırmıştı.

TGS, 12 Mart ara ve kara rejiminin sosyal sorunları çözmekle görevli sıkıyönetim komutanlığındaki büyük tabloda üzerinde çarpı işareti bulunan bir gazeteci örgütüydü. Özellikle ifade özgürlüğü konusundaki çaba ve açıklamaları yönetimce hoş karşılanmıyordu.

Bu nedenle olsa gerek, 17 Ekim 1971 Pazar günü Resmi Gazete’de gazetecilik işkolunun kapsamını genişleten bir yönetmelik yayımlanarak yürürlüğe sokuldu.

Gazetecilik işkoluna “Her türlü basımevi, yayın ve klişe işleri, kâğıt ve madeni para basım işleri” eklenmişti.

TGSS ile gazetelerin teknik kesimleri arasındaki toplu iş sözleşmesini de Teknisyen Gazeteciler Sendikası bağıtlıyordu.

Türkiye Gazete Sahipleri Sendikası, yeni işkolları yönetmeliğinden yola çıkarak TGS’nin çağrısına, sonradan büyük pişmanlık duyacağı bir yanıt verdi ve çoğunluğu olmadığı için TGS ile görüşme yapmayacağını duyurdu.

Gazete çalışanlarının iki sendikası da yetkisiz kalmıştı. Yetki ancak, o dönemin söyleyişiyle “kafa ve kasa birliği” yapmaktan, yani bütünleşmekten geçiyordu.

Bu bölümü tarihe not düşmek için yazmadım. Zira uzun oldu ama öteki bölümler için zorunluydu.

***

TGS’nin yönetim kurulu 11 üyeden oluşuyordu. Bütünleşme çarkı dönmeye başlamış, Teknisyen Gazeteciler Sendikası da bütünleşme kararı aldığından, yeni sendika tüzüğünün hazırlanması aşamasına gelinmişti.

Genel yönetim kurullarının toplantılarının sendika merkezi dışında yapılması daha yasaklanmamıştı.

O nedenle de danışma kurulu dediğimiz 22 kişilik ortak toplantının İzmir’de yapılması kararlaştırıldı.

30 Mart 1972 günü uçakla İzmir’e vardık ve şehir merkezine ulaştık.

Hava gerçekten kurşun gibi ağırdı. Belediye hoparlörleri İsmet Paşa’nın konuşmasına kızan Ankara Sıkıyönetim Komutanı Orgeneral Semih Sancar’ın, İstanbul ve İzmir komutanlarının da katıldığı belirtilen yanıtını biteviye yayımlıyordu.

Gerginlik neredeyse herkesin yüzüne yansımıştı.

***

Sıkıyönetim mahkemesi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan için ölüm cezası vermiş, karar da hızlı bir biçimde TBMM’de kabul edilerek sıra infaza gelmişti. İsmet Paşa, konuşmasında askeri hâkim ve savcıları sert biçimde suçlamış, CHP ayrıca infazla ilgili kararın iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu.

Sancar Paşa’nın kızgınlığı bundandı. O saatlerde Kızıldere’de olanları henüz bilmiyorduk.

Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi (THKP-C) ile Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) idamları durdurmak için eylemlere başlamışlardı.

Mahir Çayan’ın liderliğindeki örgüt önderleri, Ünye’deki NATO Dinleme Tesisleri’nde görevli üç İngilizi kaçırmış ve Niksar’ın Kızıldere köyüne varmışlardı. Evine yerleştikleri muhtarın ihbarıyla ev 30 Mart sabahı 5’te sarılmış ve açılan ilk ateşte Mahir Çayan öldürülmüştü.

Ateş ve bombaların sürmesi sonucu Sinan Kazım Özüdoğru, Hüdai Arıkan, Ertan Saruhan, Saffet Alp, Sabahattin Kurt, Nihat Yılmaz, Ahmet Atasoy, Cihan Alptekin, Ömer Ayna da öldürülmüştü.

Ertuğrul Kürkçü’nün de öldürüldüğü açıklanacaktı ama, babası kendisini morgda teşhis edemeyince hayatta olduğu anlaşılmıştı. Ertesi gün yakalanmıştı.

Olup bitenden haberimiz yoktu ama şüphesiz İzmir Sıkıyönetim Komutanı biliyordu ve bu nedenle de biz münafıkların toplantısına yasak koydu.

En yakın sıkıyönetimsiz il Manisa’ydı. Taksilere doluşup gittik ve çalışmaya başladık.

Manisa’nın çelebi valisi Ahmet Vefik Kitapçıgil, kente gazetecilerin geldiğini duyunca bizleri Spil Dağı’ndaki sosyal tesise çağırdı ve öğle yemeği verdi.

İzmir’de kovulmuştuk ama Manisa’da itibarımız yerindeydi.

Yukarıda miş’li geçmişle özetlediğim Kızıldere kıyımını İzmir’e döndüğümüzde meslektaşlarımızdan öğrendik.

Bir lokantanın üst katında “Niksar’ın Fidanları” türküsünü bilenler söyleyerek, bilmeyenler nakaratlara katılarak geç saatlere kadar efkâr dağıttık.

Çok kötü bir gün yaşamıştık...