Bireysel gelişimin sağlanmasını gerektiren ruhsal etkinliklerle kişinin düşünme, kavrama ve anlama gücünün uygunluğuna dayalı yargı verebilmeye yönelik bir anlayış, Aydınlanma Devrimi’nin çağdaş belirtisini içerir. Kişi böylelikle düşünme özgürlüğünü kendine özgü mantıksal görüşle yayabilmesini sağlamış ve kişiliğinin ahlaki uyumlulukla bağdaşan saydamlığını konumlamıştır.

Ahlaki uyumluluk, fertlerin toplum içindeki erin bir yaşam etiğinin sağduyulu kurallar gözetlenerek oluşmasını ve böylelikle yaşam güveninin, ferdin kendi amaçlarına dayalı ahlaki değerlendirmesiyle benimsemiştir. Böylelikle toplum fikirlerinin kişiliği, onur sahipliliği, hümanist etiği ve çağdaş düşünceleri içeren karakter sahipliği, toplumun refahını gözeten bir birlikteliğin uyumluluğunu sağlar.

Kişinin kendine özgü bir anlayışın kifayetini “bende yeterince mevcut” düşüncesi altında kabullenmiş tavırlarıyla, düşünmeden, tartışmadan ve konuları irdelemeden, ifade özgürlüğünün ona verdiği izine dayalı kanıtsız ve simüle edilmiş fikir üretmeleri, Aydınlanma Devrimi’nde öngörülen kişisel özgürlüğün ancak çerçevesi dışında gözlemlenebilir. Ancak altın kaplamalı kalemle zihinsel çağdaş düşüncelerin yazılabileceğini düşünen kesim, yanlış anlamanın yaratabileceği tehlikelerin toplumdaki geleceğinden habersiz olabilirler.

Benimsenebilecek üretken fikirler, bilimsel çalışmanın ürünüdür; zihinsel olgunluk bu çalışmanın irdelenmesindeki kavramlılığıdır, bireysel gelişim kavrama ve anlama gücünü yaratabilmektir. Uyumlu karakter sahibi olmak bu meziyetleri taşıyan kişilik sahiplerinindir.

TARİH VE DENEYİMİN ÖĞRETTİKLERİ

Varlıklar arasında sırf insanlarda gözlemlenen günümüzdeki zulüm, savaş ve narsistlik, daha birbirlerini tanıyamamanın gaddar bir hükümlülüğe dayalı davranışlarıyla belirtilidir. Kişisel tatminkârlığın, sadist düşüncelerin ve doyumsuzluğun yarattığı bir uyumsuzluk, “katletmenin” çare olabileceği sanısını kendinde oluşturmuş ve bu uygulamanın rahatlık vereceği zihniyetini taşıyanlarındır.

Tarihsel deneyimler geleceğe yön veren rehberlerdir ve yaşam koşulları her ne kadar radikal şekilde değişirse buna daha da acil olarak gereksinim duyulmalıdır. Çünkü deneyimler, bizi bekleyen tehlikelere karşı uyarır. Bu uyarılar yanı sıra bizlere örnek modeller de sergiler.

Değer yargıları gözetlenmeden, ahlaki düşüncelerin konusu irdelenmeden ve insanın ruhsal bütünlüğü içindeki görüşler tartışılmadan gerçekleşen uygulamalar, günümüzdeki savaşların ve kargaşalığın erdemsizlikten oluşan kalıntılarıdır. Vicdanın içsel otoritesi uyuma dayalı bir görüşün takipçisi olmalıdır. Korku ve yenilmişliğin dayatması ile saldırgan bir ortam yaratmak ancak bunu uygulayanları zedeler. Çünkü meziyet tahripkârlıkta değil, onarım gözetleyen uyumluluktadır.

PROF. DR. CİHAT KARAALİ