Köy Enstitülerinin 17 Nisan 1940’ta kabul edilen kuruluş yasasının üzerinden 81, resmen kapatıldığı 27 Ocak 1954’ten bu yana 67 yıl geçti. Buna karşın bu ulusal kurumlarımıza ilgi her yıl artarak sürüyor.

Sanıyoruz bunun nedeni, Köy Enstitüleri sisteminin sağlamlığı, ilkelerinin eğitbilime uygunluğu yanında bu kurumların yerine konan ezberci eğitimin bir işe yaramayıp dökülmesidir.

Hele 19 yıldır AKP’nin yanlış eğitim politikalarıyla, özellikle 2012’den sonra getirilen 4+4+4 sistemiyle ezberci eğitim daha çok dinselleştirildi, paralı duruma getirildi. 1997’de uzun savaşımlar sonucu kazanılan kesintisiz 8 yıllık eğitime son verildi. Okul öncesinden üniversiteye bahçesiz, donanımsız her aşamada apartman okullar açıldı. Bu okulların çoğuna yandaş, niteliksiz yöneticiler atandı. Eğitimde nitelik düştü. Diplomalı işsizler arttı.

NE DEDİ NE OLDU?

AKP Genel Başkanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başbakanken 11 Eylül 2003’te Köy Enstitüleriyle ilgili şunları söylemişti:

“Yalnız Türk eğitim tarihi bakımından değil, dünya eğitim tarihi bakımından da çok orijinal bir girişim olan Köy Enstitüleri uygulamalarının bilimsel bir analize tabi tutulmalarını ve deneyiminden, bugün, özellikle, bilişim ve genetik tarım teknolojilerinin eksen alınarak, biz nasıl yararlanabiliriz diye araştırılmasını istedim.”

Ne yazık ki iktidara geldikten kısa bir süre sonra yapılan bu açıklamanın birçok başka örnekte olduğu gibi gereği yapılmadı. Boş çıktı. Bırakın Köy Enstitülerinden yararlanmayı Cumhuriyetin öğretim birliği anlayışına dayalı laik ve bilimsel eğitime karşı tam tersi adımlar atıldı.

Daha da acısı Sayın Erdoğan ilk söyledikleriyle çelişen sözler etti. Örneğin 6 Şubat 2012’de, TBMM’de partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmasında şunları söyledi:

“Eğitim enstitüleri (Köy Enstitüleri demek istiyor) nostaljisiyle yatıp kalkan CHP, oradaki tek tip insan yetiştirme hülyasından başka eğitime ilişkin hiçbir hayal kuramamıştır, bugün de aynı hayaldedir onu da söyleyeyim.”

İLKELERİ BUGÜN DE GEÇERLİ

Ulusal eğitim ve kültür hazinemiz Köy Enstitüleri sistemi, 1936’da eğitmen kurslarıyla başladı, deneme başarılı olunca 1937’de Köy Öğretmen Okullarına, 17 Nisan 1940’ta da Köy Enstitülerine dönüştü. Eğitimde ilk kez gerçek anlamda fırsat ve olanak eşitliği sağlandı, yüzyılların karanlığı canlandırıcı eğitimle aydınlanmaya başladı.

1936-1946’ya değin özgün biçimde uygulanan Köy Enstitüleri sisteminin kuramcısı ve uygulayıcısı büyük eğitimcimiz İsmail Hakkı Tonguç’tur. Bu sistemde cumhurbaşkanları olarak Atatürk, İsmet İnönü, milli eğitim bakanları Saffet Arıkan ve Hasan Âli Yücel, enstitülerde görev alan özverili yönetici, öğretmen, usta eğitici ve öğrenciler vardır.

Ne yazık ki Köy Enstitülerinin 1946’dan sonra özgün ilkeleri budandı. 1947’de enstitülerin beyni sayılan Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü, 1954’te de 21 Köy Enstitüsü resmen kapatıldı. Kapatanlar unutuldu ya da iyi anılmıyorlar; ama Köy Enstitülerinin evrensel eğitim ilkeleri bugün de geçerli.

YAPILMASI GEREKEN

Köy Enstitüleri sahip çıkılsa ve ilerletilse, eğitimimiz nitelikli olsa durum başka olurdu. 17 Nisanları eğitim bayramı ya da günü olarak kutlar geçerdik. Oysa şimdi o kurumlara her zamankinden daha çok gereksinimimiz var.

Bugün yapılması gereken Köy Enstitüleri sistemini yeni kuşaklara, ülkeyi gelecekte yöneteceklere doğru tanıtmaktır. Bunun için kurulan vakıflar ve dernekler güzel çalışmalar yapmaktadır. Ayrıca bu konuda yüzlerce kitap, toplantı, onlarca belgesel, film yapılmış ve yapılacaktır.

Bu eğitim hazinesinden ülkemizin ve insanlığın yararlanması için daha fazla zaman yitirmeden özerk çalışan bir Köy Enstitüleri Araştırma Enstitüsü açılmalıdır. Bu enstitü çalışmalarından ülkemiz ve insanlık yararlanmalıdır. Bir yandan da eğitim ve tanıtım amaçlı ulusal çapta donanımlı bir Köy Enstitüleri Müzesi kurulmalıdır.

İnanıyoruz ki geleceğin ulusal eğitim politikaları Köy Enstitüleri aydınlığından doğacaktır.

MUSTAFA GAZALCI

EĞİTİMCİ /
16 VE 22. DÖNEM DENİZLİ MİLLETVEKİLİ