Bu bomba Türkiye’de demokrasi ve barış isteyenlere... Bu bomba adalet, hak, hukuk isteyenlere... Bu bomba “artık yeter yapan hesabını versin” diyenlere... Bu bomba Diyarbakır’ın, Roboski’nin, Ermenek’in, Soma’nın, Suruç’un hesabı sorulsun diye toplananlara... Bu bomba aslında hepimize...

İnanıyoruz ki eğer Roboski’nin hesabı sorulsaydı Diyarbakır ve Suruç katliamları olmazdı; Suruç’un hesabı sorulsaydı Ankara Garı katliamı yaşanmazdı. Tıpkı Soma’nın hesabı sorulsaydı Ermenek faciası olmayacağı gibi. Demokrasinin fazileti hesap sorulabilirliktir. Hiçbir şeyin yapanın yanına kâr kalmamasıdır.

Hesap verilmeyince…
Ama maalesef epey bir zamandır bizim ülkemizde yapanın yanına kâr kalıyor.
Katliamların, baskı ve zulmün, çalanın, çırpanın, hukuksuzluğun hesabı sorulmuyor. Bu nedenle yüz binler Ankara Garı’nda toplandı. Hesap vermekten korkanlar hesap vermek yerine bombayla susturma yoluna gidiyorlar... Peki, emellerine ulaşabilirler mi?

Gandi’nin sözleri
Hindistan’ın kurucu barışçı lideri Mahatma Gandi; “Bazen vahşi katliamlar ve dayanılmaz zulüm karşısında yüreğim sıkışır, umudum kırılır, vazgeçme noktasına gelirim. Böyle zamanlarda hep dönüp geçmişe, tarihe baktım.
Tarihte zulüm karşısında doğruluk ve hakikatin sonunda hep galip geldiğini; daima kazandığını, zalimlerin ise daima sonunda kaybettiğini görünce yüreğim tekrar umutla dolar ve yürüyüşüme öyle devam ederim” diyor...
Bu katliamları yapanlar yılgınlık istiyor, barış ve demokrasiden vazgeçmemizi istiyor, sesimizi kısmamızı istiyor... Ama yağma yok. Demokrasi, barış, hak ve adalet, özgürlük ve eşitlik mücadelesi devam edecek. Barış ve demokrasi uğruna şehit olanlar boşuna ölmüş olmayacaklar.
Sonunda kazanan mazlumlar olacak, barış ve demokrasi olacak... Zulmedenler, katledenler hep kaybetti, kaybedecek. Dün olduğu gibi bugün de yarın da kaybedecekler.

Saldırının şifreleri
Saldırının olduğu gün Ortadoğu medyasından bir gazetecinin sorularına verdiğim cevaplar aynı zamanda bu saldırıya ilişkin reel analizi de içerdiği için paylaşmak istiyorum.
Soru: Ankara’daki saldırı nedir, anlayış olarak Türkiye’de demokrasi güçlerine karşı cihat başlatılması diyebilir miyiz?
Diyebiliriz. Bu saldırı Suruç ve Diyarbakır mitinglerinde yapılan saldırılara benziyor, onların bir devamı gibi. O saldırılar aydınlatılıp hesap sorulsaydı belki bu saldırı olmazdı. Çünkü demokrasi hesap sorma rejimi. Ancak bu ülkede şimdilerde demokrasiye karşı kim bir saldırı yapıyorsa şimdilik yanına kâr kalıyor. Ayrıca her gün birçok yere baskın yapan, tutuklama yapan devlet güçleri bunu neden önlememiştir? Bu soru herkesçe sorulmaktadır.
Soru: Rusya, PYD ile beraber Türkiye-Suriye sınırında bir güvenlik kuşağı oluşturacak. Bu da cihatçıların nefessiz kalmasına sebep olacak. Ankara’daki patlama bu güvenlik kuşağının Türkiye’den kırılmasının bir denemesidir diyebilir miyiz?
Bu saldırıyı IŞİD ile bağdaştıranlar var. Ama IŞİD’e bu kadar meydan veren, onu zımnen destekleyen gene bu hükümettir. Şimdi yaptığının karşılığını böyle ödüyor. Eğer öyleyse bile “neden Türkiye istihbaratı bunun önüne geçememiştir?” sorusu ortada duruyor.
Soru: Saldırının hedefi seçimin engellenmesi mi ya da yapılmaması mı?
Başından beri seçimle ilgili üç senaryo olduğunu söyledik ve yazdık. 1) Hükümetin bu çatışma ortamında seçime gidip birtakım oyunlarla seçimi kazanması, ya da 2) Saldırıların dozunun artması halinde seçimin bir yıl ertelenmesi 3) Üçüncü senaryo ise; çözüm sürecine geri dönüp barış ortamında seçime gidilmesidir.
Görünen o ki, birinci ya da ikinci senaryo ihtimal dahilinde; üçüncü senaryo için hükümet hiçbir şey yapmıyor yapmak istemiyor. Nitekim “PKK tek taraflı ateşkes ilan ediyorum” dediği halde hükümet çok büyük zafer kazanmış gibi hiç oralı olmadı. Ateşkes bir insanın bile daha az ölmesine yol açacaksa bundan daha iyi ne olabilir? Ne isteniyor? Daha fazla insan mı ölsün isteniyor? Analar ağlasın mı isteniyor? Nasıl olsa ölen yoksul halk çocukları... Kılıçdaroğlu’nun sorduğu gibi “O bölgeye gidenler arasında hiçbir tuzu kurunun çocuğu neden yok?” Sabah akşam vatan deyip gezenler, cenazelerde boy gösterenler, şehit edebiyatı yapanlar neden orada sizler de ya da sizlerin çocukları da yok? Bu yüzden mi bu savaşı bu kadar rahat sürdürüyorsunuz?
Soru: Bundan sonra böyle saldırıların gerçekleşmesi mümkün mü?
Mümkündür. Daha girift provokasyonlar olabilir. Demokrasi güçlerinin bunlara karşı dik durması esastır. Herkesin savaşa, çatışmaya karşı “Barış hemen şimdi” diye haykırması, ayağa kalkması ve gereği neyse onu yerine getirmesi gerekir.

Prof. Dr. AHMET ÖZER
Rektör Yardımcısı

-

Derinlikten kum çıkarmak

Rusların tuhaf bir mizah anlayışı var: Önce Erdoğan’ı çağırıp Moskova Camii’ni açtılar, Kuran okuttular, sonra da Suriye’de “Ilımlı mı? O da ne?” diyerek her türlü İslami grubu bombalamaya başladılar.

Rusya’nın yalnızca IŞİD’i değil, Esad’a direkt tehdit oluşturan yerlerdeki radikal grupları ve Özgür Suriye Ordusu’nu da bombaladığı konuşuluyor. Dahası, İslamcı yazarlar Moskova Camii için gururlanırken Putin Erdoğan’la ne konuştuysa, Türkiye geri adım attı.
Erdoğan bayram namazı çıkışında “Esad’la geçiş dönemi olabilir” minvalinde sözler söylerken, Merkel’in de “Esad’la diyalog mümkün mesajı aynı gün geldi. Yani Türkiye bölgede oyun kurucu filan değil, aktörlerden yalnızca biri. Daha da kötüsü, belki de oyun dışında. Merkel geçen günkü konuşmasında “ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Almanya, İran ve Suudi Arabistan Suriye sorununu çözebilir” dedi. Açıklamada ismi zikredilmeyen ülkelerse şöyle: Türkiye, Yeni Türkiye, Büyük Türkiye, Neo- Osmanlı Devleti vb.

Kurucu değil, aktör
Peki, bu neden böyle? Erdoğan bu konuyla ilgili konuşmasında sanki birileri Türkiye’nin bir şeyleri kabul edip etmemesini umursuyormuş gibi “Rusya’nın Suriye’de attığı adımların ve bombardımanın Türkiye açısından kabul edilebilir bir tarafı yoktur,” diye başladığı sözlerini “Rusya’nın bu adımları onu bölgede zaman içinde yalnızlığa götürecektir” şeklinde noktaladı. Herhalde şu meşhur ‘değerli yalnızlık’tan ders alınmış olacak. O yalnızlık ki, Merkel’in ismini zikrettiği ülkeler listesine Türkiye’nin girememesine sebeptir.

Rusya’dan dersler
Rusya’nın eylemleri Esad’dan başka kuzeyde PYD’nin ve Irak’ta Barzani’nin desteğini de aldı, Kürt aktörler Rusya’nın kendileriyle de koordineli çalışmasını istiyor. Irak hükümeti Rusya’dan destek bekliyor. Irak, İran, Suriye ve Rusya istihbarat paylaşımı ve analizi için koordinasyon kurdu. Fransa’nın da Suriye politikası değişiyor, geçen hafta ilk kez IŞİD’i bombaladılar ve Esad’ın gitmesi gibi bir ön şartları yok. Aynı Esad’ın İran’la beraber (tabii ki Rus desteğiyle) kara harekâtı başlatacağı söyleniyor. Özetle, Rusya’nın yaptığı şey oyun değiştirmek, boş laf değil.
Türkiye’nin bu son haftada olup bitenden çıkarması gereken dersler var. Rusya’nın son bir haftada giriştiği eylemlerden ne anlamalıyız? Demek ki “Vallahi IŞİD’i bombalayacağım” diyerek Suriye’ye girip, hazır girmişken işine geleni bombalamak bir büyük Türkiye’nin aklına gelen dâhiyane bir fikir değilmiş, başkaları da yapabiliyormuş. İkincisi, “Ya ama bize IŞİD’in vurulacağı söylenmişti” diye mağduru oynamak uluslararası ilişkilerde bir işe yaramıyormuş. Bundan başka, bu geçici bir durum gibi de gözükmüyor. Ilımlı muhalefet kod adıyla faaliyet gösteren İslamcı örgütlere daha fazla silah verilse İsrail için güvenlik sorunu doğurur, verilmese Rusya Ortadoğu’da yerleşik hale gelir. Yukarı tükürsen bıyık, aşağı tükürsen sakal durumunda bekliyor ABD ve müttefikleri. Mealen, artık bölgede ABD tek değil, Rusya da var. Bir yerde stratejik bir derinlik varsa, tam olarak da bu noktada var.

‘Büyük ülke’ meselesi
Rusya Suriye’de operasyon yaparken Türkiye ağlak ağlak bakmaktan ötesine gidemiyor, bu muhtemelen stratejik derinliği yüksek bir pozisyon alma yöntemi olsa gerek ki biz faniler anlayamıyoruz. Üstüne, Rusya’nın sınırları dışında operasyon yapmasını anlayamıyoruz bir büyük ülke olarak. Büyük ülke, büyük güç nedir peki? Sanki ABD’nin, Fransa’nın Suriye’ye sınırı varmış gibi, Rusya’yı eleştirirken şu sözleri kullandı Erdoğan: “Rusya’nın Suriye’ye bir sınırı yok. Rusya Suriye’yle niye bu kadar ilgileniyor?” El cevap: Rusya’nın sınırlarıyla çıkarları arasında bir uyum yok, işte tam olarak da bu yüzden, yani sınırlarının dışındaki çıkarlarının peşine düştüğü için Rusya büyük bir güç.

Türkiye bihaber!
NASA, Mars’ta su aradığı ve bulduğu için ABD büyük güç. Almanya Mars’taki suyun kenarında yer kapmak için havlu serme yarışına girdiği için büyük bir güç. Türkiye’nin ise en büyük sorunu, bu yarışa bırakın katılmayı, yarışın varlığından dahi bihaber olması ve enerjisini kimseyi dinlemeyen bir siyasi iktidarın fikrisabitlerine dayanarak aldığı kararlar yüzünden ziyan etmesi. Maalesef bugün yapılan bu hatalar, yarın Türkiye’nin yine aynı yerde saymasının müsebbibi olacak.
Sözün özü, Türkiye’yle Rusya’yı dış politikada birbirlerinden ayıran en önemli fark, biri gerçekten güç sahibiyken öbürünün ‘içecek ayranının olmaması.’ Hükümet, Türkiye’nin sınırlı ve iyi işlenemeyen gücüyle Suriye’yi istediği gibi dizayn etmek istedi, bunu yaparken de Yeni Türkiye, Büyük Osmanlı hikâyeleri anlatmakla yetindi. Uluslararası güç olmayı Yozgat’ta, Konya’da yaptığı mitinglerde Büyük Türkiye hayali satmak, Sultanahmet’te dört parmakla Rabia diye haykırtmak sandı. Sandı ki bunlar işe yarar, sanki lafla peynir gemisi yürüyor. Bugün gördüğümüz, peynir gemisinin yürümediğidir. Türkiye’nin neden küresel güç olamadığı ve bölgesel güç olmaktan dahi uzaklaştığı, ligden düştüğüyse birçok yazıya gebe bir tartışma konusu.  

Dr. NİMET ELİF ULUĞ
Boğaziçi Üniv. Türk Dili ve Ed.
Öğretim Üyesi