2011 Ocak-Mart dönemi bütçe gerçekleşmeleri belli oldu.

Rakamları incelediğimizde 2011 Ocak-Mart döneminde 73 milyar TL bütçe gideri yapıldığını, bunun 59 milyar TL’sinin faiz dışı giderlerden oluştuğu, faiz giderlerinin 14 milyar TL’yi bulduğunu, bütçe gelirlerinin 69 milyar TL’ye ulaştığı, bu gelirlerin 57.5 milyar TL’sinin vergi gelirlerinden meydana geldiğini, bütçe açığının 4 milyar TL olduğunu, faiz dışı fazlanın ise 10 milyar TL olarak hesaplanabildiğini görüyoruz.

Bütçe giderlerinin yüzde 23’ü 2011 Ocak-Mart döneminde gerçekleşmiş bulunmakta. Çeyrek dönemlere tekabül eden ortalama bütçe giderleri 78 milyar TL olduğundan harcamalarda ortalamanın altında kalınmış olmaktadır. Faiz giderlerinde bütçenin yüzde 29’unun gerçekleşmesi durumu yıl sonunda faiz giderlerinde bütçe rakamının aşınabileceğinin ve bunun da faiz dışı fazlayı azaltacağının ve bütçe açığını arttıracağının sinyali olabilir. Zaten faiz dışı fazlanın yüzde 71’inin gerçekleşmesi de bunu gösteriyor.

Vergi gelirlerinde gerçekleşme ortalamayı tutturmuş bulunmaktadır.

Faiz dışı giderlerde bu dönemdeki çeyrek ortalamasının altında kalınması nedeniyle bütçe açığı 10 milyar TL’yi aşmamıştır. Bu şimdilik bütçe disiplininden ayrılınmadığını göstermektedir.

2010 Ocak-Mart dönemi ile 2011 Ocak-Mart dönemini karşılaştırdığımızda bütçe giderlerinde yüzde 6.6, faiz dışı giderlerde yüzde 10.3 artış, faiz giderlerinde yüzde 6.9 azalış, bütçe gelirlerinde yüzde 20.5 artış, vergi gelirlerinde yüzde 19.9 artış, bütçe açığında yüzde 63.6 azalış, faiz dışı fazlada yüzde 169 artış olmuştur. Aslında bu karşılaştırma çok şey ifade etmiyor; dönemden döneme değişimler, dönem özellikleri nedeniyle bütün yılın rakamları için bir ipucu olmuyor. Sadece dönemsel değişimler olumlu ise bütün yıla bu olumlu değişimin yansıyacağı varsayılıyor. Ancak önümüzde önemli bir seçim var ve büyük harcamalar gerçekleşecek. Torba Yasası’ndan dolayı Hazineye girecek ciddi paralar ve Hazinenin vazgeçtiği büyük bir alacak var. Bütün bunları üst üste koyduğumuzda, 2011 Ocak-Mart dönemi gerçekleşmeleri ile 2011 sonunu tahmin etmek zorlaşıyor.

2011 yılında (vergi gelirleri/faiz dışı giderler) oranı 88 olarak öngörülmüşken, 2011 Ocak-Mart döneminde bu oran yüzde 98 olmuştur.

Bütçe giderleri içinde en önemli kalemi yüzde 50 ve 29.5 milyar TL ile cari transferler, yüzde 32 ve 18.8 milyar TL ile personel giderleri oluşturmaktadır. Cari transferlerin bütçe giderlerinin yarısını oluşturması zaten başlı başına analiz edilmesi gerekmekte olup bütçe niyetinin ortaya konulması bakımından ilginç bir rakamdır. Cari transferler 2010 yılında 102 milyar TL olarak gerçekleşmiş ve faiz dışı giderlerin yüzde 42’sini oluşturmuştur. 2011 bütçesinde 116 milyar TL olarak öngörülmüş olup faiz dışı giderlerdeki nispi payı yüzde 44’tür. Bu 2010 ve 2011 yılında vergi gelirlerinin yarısının cari transferlere gittiğini göstermektedir.

Bütçe rakamlarını analiz ederken mutlaka cari açığa bakmak ve birlikte değerlendirmek gerekiyor. 2011 Ocak-Şubat cari açığı yüzde 126.7 artış göstererek 6 milyar 127 milyon dolar oldu. Cari açıktaki bu artış bütçe ile ilgili değerlendirmelerde dikkate alınmalı. Esas olan yurtdışından döviz kazanarak katma değer yaratıp bu katma değerden ödenecek vergilerle giderler karşılanmalıdır. Bizde tüm gelirlerimizin kaynağında sıcak para ve borç yer almaktadır.

Cari açık bir bomba olarak bütçemiz, ekonomimiz için büyük tehlike oluşturmaya devam ediyor.