2024 Paris Olimpiyatları’ndan Türkiye tam bir başarısızlıkla çıktı. Buna karşılık tüm dünya milli sporcumuz Yusuf Dikeç’in atış yaparken dikkat çeken rahat tavrı ikonik bir hal aldı. 

Biliyorsunuz yönetmeliğe göre olimpiyat ve paralimpik oyunlarının ferdi müsabakalarında; birinci olan sporcuya en fazla 1000 adet, ikinci olan sporcuya en fazla 600 adet, üçüncü olan sporcuya en fazla 300 adet Cumhuriyet altını karşılığı TL ödül verileceği yazıyor. 

Başarılı olan sporcularımıza da bu ödüller verildi. 

Ama gelin bir sene öncesine gidelim... Milli sporcular, 2023 yılında uluslararası organizasyonlarda 7 bin 418 madalya kazanma başarısı gösterdi. 

Sporcularımız 1 Ocak-18 Aralık 2023 tarihlerinde; 2 bin 453’ü altın, 2 bin 600’ü gümüş ve 2 bin 365’i bronz madalya kazandı. 

Sayıştay da Gençlik ve Spor Bakanlığı raporunda bu konuya dikkat çekmiş. 

Öyle ki spor hizmet ve faaliyetlerinde üstün başarı gösterenlerin ödüllendirilmesine ilişkin mevzuatta, ödül kriteri olarak belirlenen Cumhuriyet altını tanımının net olmadığı ve ödüllerin de net olmayan bu tanım üzerinden verildiği uyarısında bulunmuş. 

Hatta verilecek ödül tutarının hesabına yönelik yapılan işlemlerde belirsizlik olduğu görülmüş.

İlgili yönetmeliğin 4’üncü maddesinde ödül; “Spor hizmet ve faaliyetlerinde üstün başarı gösteren sporcu, spor kulübü, teknik direktör ve antrenörlere verilecek ayni yardım veya Cumhuriyet altını karşılığı Türk Lirası” olarak tanımlanmış. 

Yönetmeliğin “Ödüllerin veriliş şekli” başlıklı 22’nci maddesinin üçüncü fıkrasında ise; ödüllerin ödenmesinde, ödüllerin hak edildiği müsabakanın yapıldığı yılın ilk iş günü İstanbul Altın Borsasında oluşan günlük ağırlıklı ortalama altın fiyatının esas alınacağı belirtilmiş.

Sayıştay’ın tespitine göre de 2023 yılı içerisinde yaklaşık 48 bin adet Cumhuriyet altını karşılığı TL tutarı, spor hizmet ve faaliyetlerinde üstün başarı gösterenlere ödül olarak dağıtılmış.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri çerçevesinde, ödül alacak kişiye hak kazandığı Cumhuriyet altını adedinin Türk Lirası karşılığı üzerinden ödeme yapılacağı belirtilmiş. 

Aslında ilgili mevzuatta Cumhuriyet altını öncelikle sikke ve ziynet olmak üzere iki gruba ayrılmış ve Cumhuriyet altınının gruplar itibarıyla farklı büyüklük ve ağırlıklarda olacağı ifade edilmiş.

Ancak Sayıştay’ın yaptığı incelemelerde; Spor Hizmet ve Faaliyetlerinde Üstün Başarı Gösterenlerin Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik’te Cumhuriyet altını ile ilgili olarak Darphane mevzuatında öngörüldüğü şekilde detaylı bir tanımlamaya gidilmeyip genel bir Cumhuriyet altını ifadesine yer verildiği tespit edilmiş. 

Uygulamada ise birlik Cumhuriyet sikke altın üzerinden hesaplama yapılarak ödeme yapıldığı görülmüş.

Yine yapılan incelemelerde ödül tutarının hesabına yönelik yapılan işlemlerde de belirsizlik olduğu vurgulanmış. 

Bakanlıkça, altının ayarı göz önünde bulundurularak 150 adet Cumhuriyet altının 1 kg altın ağırlığında olduğu üzerinden bir değerlendirme yapılıp 1 adet Cumhuriyet altın fiyatına Borsa İstanbul’da belirlenen 1 kg altın fiyatının 150’ye bölünmesi suretiyle ulaşıldığı ve bulunan değerin o yıl yapılan müsabakalarda yıl boyunca kullanıldığı anlaşılmış.

Haliyle 2023 yılı içerisinde yaklaşık 48 bin adet Cumhuriyet altını karşılığı TL tutarı, spor hizmet ve faaliyetlerinde üstün başarı gösterenlere ödül olarak dağıtılmış.

Ancak bakanlık tarafından ödül tutarının hesabına yönelik yapılan uygulamada, Cumhuriyet altının içerisindeki metal oranlarının ne olduğuna dair sağlıklı bir veri kullanılmadığı aktarılmış. 

Sayıştay, yaklaşık bir değer üzerinden hesaplama yapıldığı, Cumhuriyet altınlarına ilişkin standartların belirlendiği ilgili hükümler çerçevesinde yapılacak hesaplama ile bakanlık tarafından yapılan hesaplama arasında bir fark olduğunu raporuna yazmış. 

Bakanlık da Sayıştay’a verdiği yanıtta bahsi geçen yönetmelikte altın tanımı ile ödemeye esas hesaplama şekline ilişkin net bir düzenlemenin yer almasını sağlamak üzere değişiklik yapılmasına ilişkin çalışmaların yürütülmekte olduğunu ifade etmiş. 

Sonuç olarak altın tanımında ve ödeme usulünde yer alan belirsizlikler nedeniyle ödenen tutarların doğruluğu tartışmalı hale gelmiş. 

Basit bir hesapla sadece 2023 yılında 320 kilogram altın dağıtılmış ve bunun için o dönemin altın fiyatıyla 367 milyon lira sporculara dağıtılmış. 

Başarılı sporcular ödüllendirilmesin demiyorum ancak her işimizde olduğu gibi burada da bir boşvermişlik ve vurdumduymazlık var. Bakanlıktakiler milletin parasını dağıttığının farkında değil. 

Sayıştay da haliyle bu işi netleştirin kafanıza göre binlerce altın dağıtmayın diyor. Aslında bu işin yağlı bir kapıya döndüğü uyarısını yapıyor.