İLK kez karşılaştığımız bir durum değil bu. İster durum diye renksiz bir sözcükle anlatın, ister bela, parazit, felaket, ur, kanser gibi olumsuzun olumsuzu bir terim kullanın, ne derseniz yetmez bunu doğru tanımlamaya: Bozuk düzenin içinden çıkan, batağının çirkefiyle beslenmiş, güçlenmiş, kabının dışına taşmış, etrafını egemenliği altına almaya ve kendisine benzetip hükmetmeye kararlı bir afet.
Aslında bir cemaatten söz etmekteyiz. Başlangıçta dinsel, tarikat biçiminde bir tomurcuklanmaya başlayıp bir mahalleyi, semti, kasabayı, kenti, hatta bölgeyi pençesine alan, oradaki beyinleri etkileyen, yarı inanç, yarı safsatayla doldurup çok uzaklardaki merkezlerle, tapınabilecek büyüklerle temasa geçirerek çok geniş toplulukların zerrelerinden biri durumuna dönüştürüp böylece büyüyen gücün neferlerinden biri yapan bir topluluk örgütlenmesi.
Ama bir yandan “uhrevi” denen alanlarda gezinirken bir yandan da fani dünyanın nimetlerini ihmal etmeyen, büyük yatırımlara katılmakla başlayıp uçsuz bucaksız alanlarda ihaleler kapan, bu dünya kadar maneviyatla dolu başka dünyalardaki yerlerini de peyleyen insanların dünyası.
Bütün bunları Kemalist bir cumhuriyetin ve laik bir hukuk düzeninin çerçevesine sığdırmanın ne denli zor bir iş olduğunu belirtmeye gerek var mı? Böyle bir takışmayı çağdaş devletteki sorunlar arasına sokma çabasının ister istemez çok çelişki yaratacağı kesindi. İktidarı elinde tutan siyasal kadronun, bütün becerisine ve içindeki bazı elemanların asla yadsınamayacak keskin zekâsına karşın, bu çelişkiyi yenmekte hayli sıkıntı çektiği açıkça görülüyor. Dünyanın en zor bölgelerinden birinde Türkiye gibi sorunlarla dolu bir ülkeyi yönetmek zorunda olan politikacıların bir de bu tarz çelişkilerle uğraşmak durumunda kalmış olması büyük talihsizliktir.
Ama “kendi düşen ağlamaz” demişler. Hem geri kalmışlığı henüz tam yenememiş bir ülkeyi kalkındırmaya soyunmak, hem de taşra cemaatçiliğiyle devlet yönetmeye kalkışmak olacak iş miydi? Kolay kontrol edilemez bir gücü kendi elinizle yarattıktan sonra böyle bir akıbetle karşılaşacağınız belli değil miydi?
Kontrolsüz gücün güç olmadığını bilmeliydiniz.