Türkiye’de afet ve felaket beklentisi bitmez. Deprem beklemeye alıştık, ama ne zaman vuracağını bilmiyoruz. Gerçekleşeceğinden emin olduğumuz en yakın ve büyük felaket, tavan yapması beklenen akut zam krizi...

Kemerleri daha ne kadar sıkacağız, maaşlarımız ödenebilecek mi, nelerden yoksun kalacağız, belirsiz.

Ekonomik anlamda çaresiz ve endişeliyiz. Korkuyoruz.

Üstelik dünya da korku içinde.

Yerkürenin ileri görüş ve zekâda üstün oldukları için en varsıl iş insanları Jeff Bezos, Mark Zuckerberg, Sam Altman, Peter Thiel vb. gibi multimilyarderler adalar alıyor, güvenli yerlere harıl harıl sığınak yaptırıyor. Amerikan yurttaşları, finans ve teknoloji yönderlerine bakıp salt geçen yılda kıyamet günü sığınaklarına 11 milyar dolar harcamışlar!

ABD’Yİ SARAN KORKU

Demek ki dünyayı da büyük bir afet, hatta kıyamet bekliyor. Ama nasıl bir kıyamet? Kuşkusuz ekonomik değil, çünkü yeraltı sığınağı işe yaramaz.

İran ve İsrail arasındaki tehlikeli gerilim artıyor. NATO, Rusya’yı Ukrayna ile sıkıştırıyor. Evet, Ortadoğu ya da Doğu Avrupa’da patlayacak bir savaş, küresel afete dönüşebilir.

Fakat yeraltı sığınaklarını, ön cephedeki milyarderler yaptırmıyor. Okyanus ötesinde Amerikalılar yaptırıyor.

Demek ki öngörülen afet ya da kıyamet, ABD’ye daha yakın.

DOĞANIN SÜPER GÜCÜ

Volkanların birbirine bağlı olduğunu ve aynı kaynaktan beslendiklerini bilir misiniz?

Ben bilmezdim; zaman zaman düşünce ve analizlerine başvurduğum değerli dostum, yetkin yerbilimci (jeolog) Baturhan Öğüt’ten öğrendim.

Pasifik Okyanusu’ndaki Tonga arşipelinde bir denizaltı volkanı olan Hunga Tonga yanardağı 14 ve 15 Şubat 2022’de modern ölçüm aletleriyle bugüne kadar kaydedilen en yüksek şiddette patladı. 57 km’ye püskürttüğü kül ve gaz bulutu atmosfere yayıldı, stratosfere ulaştı. Volkandan boşalan magma suyla temas edince denizde oluşan şok, Pasifik Okyanusu’na yayılan tsunami dalgaları tetikledi. Yanardağ çöktü, arşipeldeki iki ada berhava oldu.

YERKÜRE DÜDÜKLÜ TENCERE GİBİ

Jeolog Baturhan Öğüt’ün, bu patlamaya değgin ilginç bir yorumu var:

“Pasifik Okyanusu’nda Hunga Tonga yanardağı patlamasaydı, İtalya’nın güneyindeki Campi Flegrei yanardağı patlayabilir ve Akdeniz coğrafyasının büyük bölümünde yaşam biterdi. Şöyle anlatayım.

Dünyanın sıcak noktası diye adlandırdığımız volkanik bölge içerisindeki yanardağlar; konveksiyonel akımla tek kaynaktan, yerkürenin ateş çekirdeğini oluşturan magmadan beslenirler. Bu akım tüm volkanik dağların ceplerini doldurur.

Pasifik levhasının kuzeybatı yönünde yılda 263 mm hızla dalış yaptığı küçük bir levha içindeki Hunga Tonga’nın patlaması, sıradan değildi...”

TENCERENİN SUPABI VOLKANLAR

“Yanardağ, manto dediğimiz astenosferde biriken lav basıncını çok büyük şiddette bir patlamayla yeryüzüne boşaltıp rahatladı. Patlamanın tetiklediği tsunami, Tonga’ya 10 bin kilometre uzaklıktaki Peru’da bile 300 hektardan fazla alanı etkiledi!

Peki niçin Hunga Tonga yanardağı yerine Campi Flegrei patlayabilirdi?

Çünkü Campi Flegrei’nin dikine ve enine üst kabuk deformasyonu son 30 yıldır artıyor. Deformasyon halen yaklaşık 150 cm’ye ulaştı. Bu yanardağın patlaması Güney Avrupa ve Kuzey Afrika’daki yaşamı bitme noktasına getirebilir. Hatta ülkemizin batısını da etkiler. Campi Flegrei yanardağı, Amerika’daki Yellow Stone’un Avrupa’daki kardeşidir.”

KIYAMET VOLKANİK KIŞ OLABİLİR Mİ?

ABD’deki Yellow Stone kalderası (ağzı) 85 km uzunluk ve 45 km genişlikte bir “süper volkan”, değerli okurlarım. NASA’ya göre 600 bin yılda bir patladığı varsayılan yanardağ, insanlık için en büyük doğal tehditlerden biri ve dünyada yaşamın sonunu getirebilir.

BM, Yellow Stone’un gelecekteki etkinliğiyle dünyanın volkanik bir kışa gireceğini, küresel ölçekte açlığı tetikleyeceğini ve yiyecek rezervinin, insan nüfusuna ancak 2.5 ay yeteceğini öngörüyor.

Yellow Stone’un son patlamasının tarihi meçhul, dolayısıyla 600 bin yıllık dolum süresinin ne zaman biteceği de bilinmiyor.

Amerikalı milyarderler belki de yaklaştığını öngörüp, böyle bir kıyamete hazırlanıyorlardır, kim bilir?